28/06/2023
“ถ้ามนุษย์สูญพันธุ์หายไป โลกจะมีหน้าตาเป็นอย่างไรเมื่อผ่านไป 1 ปี?”
คำถามนี้มาจาก ดช. เอสซี อายุ 11 ปี จากรัฐมิชิแกน สหรัฐอเมริกา ที่ส่งความสงสัยนี้ไปยังนักวิทยาศาสตร์ ซึ่งตอบโดย คาร์ลตัน บาสมาเจียน (Carlton Basmajian) รองศาสตราจารย์ด้านการออกแบบเมือง วางแผนชุมชนและภูมิภาค จากมหาวิทยาลัยรัฐไอโอวา
ถ้าจู่ ๆ มนุษย์หายไปตัวไปทั้งหมดหรือสูญพันธุ์หายไปจากโลก สิ่งแรกที่จะเกิดขึ้นคือ "โลกจะกลายเป็นสถานที่ที่เงียบสงบ" เนื่องจากกิจกรรมแต่ละอย่างมนุษย์นั้นสร้างเสียงดังมากมาย ทั้งจากอาคาร การเดินทาง ความบันเทิง เสียงทั้งหมดจะหยุดลงกลายเป็นความเงียบงัน
รวมไปถึงสภาพอากาศด้วยเช่นกัน เมื่อไม่มีมลพิษจากมนุษย์ 1 ปี ท้องฟ้าจะสดใสขึ้น ลมและฝนจะชะล้างตะกอนของหมอกควันและฝุ่นละอองที่มนุษย์สร้างขึ้นให้หมดไป สัตว์ป่าหลายสายพันธุ์จะเดินออกมาสำรวจด้วยความสงสัย โดยสัตว์ตัวเล็กจะตัวที่ก้าวออกมาลำดับแรก
ต่อมาสัตว์ที่ตัวใหญ่กว่าจะเผยโฉมในภายหลัง ไม่ว่าจะเป็น กวาง หมาป่า หรือหมี สัตว์เหล่านี้จะกลับมาดำเนินวิถีชีวิตตามจังหวะของโลกธรรมชาติที่ไม่มีแสงไฟจากไฟฟ้า โดยแหล่งแสงเดียวจะมาจากดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ และดวงดาว
“สัตว์กลางคืนจะรู้สึกดีที่ได้ท้องฟ้ามืดกลับมา” รองศาสตาจารย์ บาสมาเจียน ระบุ อย่างไรก็ตามอาจเกิดอัคคีภัยได้บ่อยขึ้นจากฟ้าผ่า และไฟเหล่านั้นจะไม่มีคน (มนุษย์) ดับ มันจะลุกลามต่อไปจนมอดของมันเอง
ส่วนสิ่งก่อสร้างของมนุษย์นั้นยังคงไม่เปลี่ยนแปลงเท่าไหร่เนื่องจากผ่านไปเพียง 1 ปี ถนน ทางหลวง สะพาน และอาคารต่าง ๆ จะมีหน้าตาเหมือนเดิม แต่ถ้าเร่งเวลาขึ้นไปเป็น 10 ปี จะเริ่มมีรอยราวมากขึ้น โดยมีต้นไม้เล็ก ๆ เลื้อยแทรกซึมอยู่
รอยแตกร้าวเหล่านั้นเกิดจากเปลือกโลกที่เคลื่อนตลอดเวลา ทำให้เกิดแรงกดดันจนสร้างร่องรอยบนวัตถุ และในที่สุดถนนจะแตกร้าวเหมือนกระจกแตก สะพานโลหะจะเกิดสนิมอย่างช้า ๆ ค่อย ๆ กัดกินอย่างไม่รีบร้อน เขื่อนจะพังทะลาย ปล่อยน้ำท่วมพื้นที่ฟาร์มของมนุษย์
พืชที่มนุษย์ปลูกจำนวนมากเพื่อบริโภค เช่น ข้าวโพด มันฝรั่ง หรืออื่น ๆ จะเริ่มหายไป สัตว์ในฟาร์มจะกลายเป็นเหยื่อของนักล่าตามธรรมชาติ สุนัขเลี้ยงส่วนใหญ่จะรอด แมวจะดุร้ายขึ้น ขณะเดียวกัน บ้านของเราจะมีฝุ่นจับตัวกันเป็นก้อน แล้วถูกพืชปกคลุมอยู่ทุกที่ และหยั่งรากลงไปในพื้นบ้าน
สิ่งสำคัญคือ จะไม่มีพ่นยาฆ่าแมลงอีก และเมื่อไม่มีมนุษย์ พวกมันจะเข้ามาเป็นกลุ่มสิ่งมีชีวิตที่ประสบความสำเร็จที่สุดแทนเราทุกคน กลายเป็นโลกที่เต็มไปด้วยแมลง
แล้วหากเราลองจินตนาการต่อไปสัก 1,000 ปี โลกที่เราเคยเห็นในทุกวันนี้จะเริ่มกลายเป็นสิ่งที่เราจำไม่ค่อยได้ ถึงอย่างนั้นอาคารใหญ่ ๆ แม้จะมีพังทลายลงบ้างแต่เราก็ยังพอมองออกได้ว่ามันเคยเป็นอะไร อาณาจักรโรมันที่ล่มสลายเมื่อ 1,500 ปีก่อนยังคงมีเศษซากบางส่วนรอดมาในปัจจุบัน
การนึกถึงโลกที่ไม่มีมนุษย์อยู่ช่วยให้เรามองเห็นสิ่งที่เราทำกับโลกใบนี้และวิธีที่เราปฏิบัติต่อบ้านของเรา ซึ่งต้องการทำนุบำรุงอย่างสม่ำเสมอ
“เราไม่สามารถอยู่รอดได้หากเราไม่ดูแลมัน(โลก)” รองศาสตาจารย์ บาสมาเจียน ระบุ “เพื่อให้ยังทำงานต่อไปได้ อารยธรรมต้องการการบำรุงรักษาอย่างต่อเนื่อง เช่นเดียวกับสิ่งอื่น ๆ”
สืบค้นและเรียบเรียง วิทิต บรมพิชัยชาติกุล
