28/08/2025
เพราะ “ยา” หนึ่งขนาน ไม่ได้เหมาะกับผู้ป่วยทุกคน ในยุคที่วิทยาศาสตร์การแพทย์ก้าวไกล
เราเริ่มเข้าใจว่า…ผู้ป่วยโรคเดียวกันอาจตอบสนองต่อการรักษาไม่เหมือนกันเลย ยารักษามะเร็งที่ใช้ได้ผลดีกับคนหนึ่ง อาจไม่มีผลหรือกระทั่งทำให้เกิดผลข้างเคียงกับอีกคนหนึ่ง
ศูนย์วิจัยเป็นเลิศด้านเภสัชวิทยาเชิงระบบศิริราช (SiSP) จึงถือกำเนิดขึ้นจากโจทย์สำคัญนี้ — เพื่อหาคำตอบว่า “อะไรคือปัจจัยที่ทำให้ผู้ป่วยแต่ละคนตอบสนองต่อยาต่างกัน?” และ “เราจะออกแบบการรักษาที่เหมาะกับผู้ป่วยแต่ละราย ได้อย่างไร?”
เราทำงานโดยบูรณาการองค์ความรู้จากหลายสาขา ทั้งชีววิทยาระบบ เภสัชวิทยา ชีวสารสนเทศ พยาธิวิทยา
ไปจนถึงเทคโนโลยี ล้ำสมัยอย่าง organoid, spatial omics และ imaging mass cytometry
เพื่อแปลผลการวิจัยในห้องแล็บไปสู่การรักษาผู้ป่วยอย่างแท้จริง
SiSP ยังมีความภาคภูมิใจที่ได้เป็นศูนย์วิจัยแห่งแรกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่ติดตั้งเครื่อง Hyperion XTi สำหรับ Imaging Mass Cytometry (IMC) ซึ่งสามารถถอดรหัสโปรตีนหลายสิบชนิดในชิ้นเนื้อระดับเซลล์ย่อยได้อย่างแม่นยำ จุดเด่นนี้ทำให้เรากลายเป็นศูนย์กลางความร่วมมือระดับนานาชาติด้าน spatial proteomics และการแพทย์แม่นยำในภูมิภาค และที่สำคัญงานของเรา จะเกิดขึ้นไม่ได้เลยหากปราศจากความร่วมมือที่แน่นแฟ้นกับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญในศิริราช เช่น
ผศ.พญ.จันทนรัศม์ จันทนยิ่งยง , รศ.พญ.กฤติยา กอไพศาล, และ ผศ. นพ.ตวงธรรม เอนกภูริธนัง
งานวิจัยหลักของศูนย์
1. ระบบออร์แกนอยด์จากผู้ป่วยเพื่อทดสอบยาเฉพาะราย พัฒนาและเก็บ biobank จากชิ้นเนื้อมะเร็งของผู้ป่วยไทย เพื่อสร้าง tumoroid ที่สะท้อนลักษณะเฉพาะของเนื้องอกแต่ละราย นำไปใช้ทดสอบยาหลายชนิด คัดเลือกการรักษาที่เหมาะสม และค้นหา predictive biomarker แบบ functional
2. Biosensor และการศึกษาพลวัตสัญญาณในเซลล์เดี่ยว
พัฒนา biosensor ติดตามโปรตีนสำคัญ (FOXO3, FOXM1, ERK, CDK4/6, NRF2) ในเซลล์เดียวแบบ real-time เพื่อวิเคราะห์ความหลากหลายของการตอบสนองต่อยาและกลไกดื้อยา โดยได้รับความร่วมมือจาก รศ.ดร.ศิวนนท์ จิรวัฒโนทัย, ศ.ดร.พญ.อุไรวรรณ พานิช และ รศ.ดร.นพ.อดิศักดิ์ วงศ์ขจรศิลป์
3. Multiplex Spatial Biology ใช้เทคโนโลยี Imaging Mass Cytometry (Hyperion XTi) และ Akoya Phenocycler-Fusion ในการวิเคราะห์ชิ้นเนื้อแบบหลายพารามิเตอร์ ค้นหา spatial biomarker และเข้าใจ tumor microenvironment ในระดับความละเอียดสูง
4. การวิเคราะห์ข้อมูลระบบ (Computational Systems Pharmacology) วิเคราะห์ข้อมูล multi-omics จาก spatial transcriptomics, RNA-seq, proteomics และ single-cell ด้วยแบบจำลองทางคณิตศาสตร์ เพื่อคาดการณ์ผลของการรักษา และหาเครือข่ายสัญญาณที่เกี่ยวข้อง
กิจกรรมเด่นและความร่วมมือระดับนานาชาติ
ศูนย์ SiSP เป็นเจ้าภาพจัดประชุมวิชาการนานาชาติ 2 งานหลัก ได้แก่ Organoids Are Us 2024: งานประชุมด้าน organoid และ personalized drug screening ณ พัทยาเหนือ เมื่อวันที่ 6 – 8 สิงหาคม 2567 , Asia Pacific Spatial Biology and Single-Cell Innovation 2025 (AP-SciBio2025): เมื่อวันที่ 20 – 21 มิถุนายน 2568 ณ กรุงเทพฯ เป็นเวทีแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ด้าน spatial omics และการแพทย์แม่นยำ โดยมีนักวิจัยจากทั่วภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก เข้าร่วม
เป้าหมายระยะยาว
ศูนย์วิจัยเป็นเลิศด้านเภสัชวิทยาเชิงระบบศิริราชมุ่งมั่นที่จะเป็นผู้นำระดับภูมิภาคในด้าน systems pharmacology และ precision oncology โดยมีเป้าหมายหลักดังนี้
• สร้าง เครือข่ายวิจัยข้ามศาสตร์ ที่เชื่อมโยงระหว่างนักวิทยาศาสตร์ แพทย์ พยาธิแพทย์ และผู้เชี่ยวชาญด้านข้อมูล
• ส่งเสริมการฝึกอบรมบุคลากรรุ่นใหม่ ทั้งในระดับแพทย์ พยาบาล นักวิจัย และนิสิตนักศึกษา ผ่านกิจกรรมอบรมและเวทีแลกเปลี่ยนระดับนานาชาติ
เป้าหมายสูงสุดของศูนย์ฯ คือการเปลี่ยน “องค์ความรู้เชิงลึก” ให้กลายเป็น “แนวทางการรักษาที่แม่นยำและเข้าถึงได้จริง” เพื่อประโยชน์สูงสุดต่อผู้ป่วยในระบบสาธารณสุขของไทยและภูมิภาคอาเซียน
บทบาททางสังคมในการสร้างความตระหนักรู้เรื่องโรคมะเร็ง
นอกเหนือจากการวิจัยในห้องปฏิบัติการและการพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ ๆ แล้ว ศูนย์ SiSP ยังมีบทบาทสำคัญในการสร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับโรคมะเร็งและการเข้าถึงการรักษาที่แม่นยำสำหรับผู้ป่วยในวงกว้าง เราทำงานร่วมกับกลุ่มผู้ป่วย องค์กรภาคประชาชน และแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อส่งเสริมการสื่อสารข้อมูลที่ถูกต้อง เข้าใจง่าย และเข้าถึงได้ ศูนย์ฯ มีบทบาทร่วมก่อตั้งและสนับสนุนกองทุนสำคัญภายใต้ศิริราชมูลนิธิ ได้แก่
• กองทุนเพื่องานวิจัยขั้นสูงสำหรับโรคมะเร็งเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน (SARCOMA) (D004146)
สนับสนุนการวิจัยและการดูแลผู้ป่วยมะเร็งกระดูกและเนื้อเยื่ออ่อนในประเทศไทย ร่วมมือกับกลุ่มแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านกระดูกและมะเร็ง (www.hopeforsarcoma.org)
• กองทุนสนับสนุนการแพทย์แม่นยำในโรคมะเร็ง (D003906) ภายใต้กิจกรรม Cancel Cancer Festival มีเป้าหมายในการสร้างฐานข้อมูลอ้างอิงเชิงจีโนมิกส์ให้แก่ประชากรไทยและการนำไปใช้ประโยชน์ในเชิงคลินิก (https://www.facebook.com/cancelcancerfestival)
เรายังผลิตสื่อให้ความรู้ สัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญ และจัดกิจกรรมในชุมชน เพื่อให้ผู้ป่วย ครอบครัว และประชาชนทั่วไป สามารถเข้าถึงแนวคิดของการแพทย์แม่นยำได้อย่างเข้าใจง่ายและเป็นรูปธรรม
📍 เยี่ยมชมเว็บไซต์: www.sisyspharm.org
📧 ติดต่อ: [email protected]
ศูนย์วิจัยเป็นเลิศด้านเภสัชวิทยาเชิงระบบศิริราช (SISP)
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล
โดย ผศ.ดร.สมพลนาท สัมปัตตะวนิช
ศูนย์วิจัยเป็นเลิศด้านเภสัชวิทยาเชิงระบบศิริราช (SiSP)
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล
#สุขภาพดียามเช้า ด้วยความห่วงใยจาก Coway Ubonratchathani โคเวย์ อุบลราชธานี เครื่องกรองน้ำ เครื่องกรองอากาศ
