01/06/2025
อ้างอิงเป็นพื้นฐานการเก็บแผ่นเสียงครับ
วันนี้แอดมินขออนุญาต แนะนำเคล็ดลับ #การดูแลแผ่นเสียง ง่ายๆสำหรับคนรักเสียงเพลง #มือใหม่ ที่ซื้อแผ่นไปแล้ว ไม่รู้จะจัดการ หรือรักษามันยังงัย ก็ลองทำตามนี้กันดูนะครับ
1. การจัดเก็บแผ่นเสียง
เก็บในแนวตั้ง: ควรเก็บแผ่นเสียงในแนวตั้งเสมอ การวางซ้อนกันแนวนอนจะทำให้แผ่นเสียงบิดงอได้ง่าย โดยเฉพาะแผ่นล่างๆ ที่รับน้ำหนักมาก
ซองในและซองนอก:
ซองใน (Inner Sleeve): ควรใช้ซองในที่มีคุณภาพดี เช่น ซองกระดาษเคลือบโพลีเอทิลีน (poly-lined paper sleeves) หรือซองพลาสติกป้องกันไฟฟ้าสถิต (anti-static plastic sleeves) เพื่อป้องกันรอยขีดข่วนและลดการเกาะของฝุ่น
ซองนอก (Outer Sleeve): สวมซองพลาสติกด้านนอก (polyethylene outer sleeves) เพื่อป้องกันปกแผ่นเสียงจากความชื้น รอยถลอก และฝุ่นละออง
อุณหภูมิและความชื้น: เก็บแผ่นเสียงในที่แห้งและเย็น หลีกเลี่ยงบริเวณที่มีอุณหภูมิเปลี่ยนแปลงบ่อยครั้ง มีแสงแดดส่องถึงโดยตรง หรือมีความชื้นสูง เพราะอาจทำให้แผ่นเสียงบิดงอหรือเกิดเชื้อราได้
ชั้นวางที่เหมาะสม: ใช้ชั้นวางที่แข็งแรงและมั่นคงพอที่จะรับน้ำหนักแผ่นเสียงจำนวนมากได้ และมีช่องระบายอากาศที่ดี
2. การหยิบจับแผ่นเสียง
ล้างมือก่อนสัมผัส: ก่อนหยิบจับแผ่นเสียง ควรล้างมือให้สะอาดและเช็ดให้แห้ง เพื่อป้องกันคราบไขมันหรือสิ่งสกปรกจากมือไปติดที่ร่องเสียง
จับที่ขอบและตรงกลาง: เวลาหยิบแผ่นเสียง ให้ใช้นิ้วจับที่ขอบแผ่นและบริเวณป้ายฉลากตรงกลาง (label) หลีกเลี่ยงการสัมผัสบริเวณร่องเสียงโดยตรง เพราะจะทำให้เกิดรอยนิ้วมือและคราบสกปรก ซึ่งส่งผลต่อคุณภาพเสียง
3. การทำความสะอาดแผ่นเสียง
ก่อนและหลังเล่น:
แปรงปัดฝุ่น (Carbon Fiber Brush): ใช้แปรงคาร์บอนไฟเบอร์ปัดฝุ่นออกจากร่องเสียงเบาๆ ก่อนและหลังการเล่นทุกครั้ง โดยวางแปรงลงบนแผ่นเสียงที่กำลังหมุนอยู่บนเครื่องเล่น แล้วค่อยๆ เลื่อนแปรงจากด้านในออกมาด้านนอก
การทำความสะอาดแบบล้ำลึก (Deep Cleaning):
เมื่อจำเป็น: หากแผ่นเสียงสกปรกมาก มีคราบฝังแน่น หรือมีเสียงรบกวนมาก อาจจำเป็นต้องทำความสะอาดแบบล้ำลึก
น้ำยาทำความสะอาด: ใช้น้ำยาสำหรับล้างแผ่นเสียงโดยเฉพาะ (record cleaning solution) และผ้าไมโครไฟเบอร์ที่สะอาดและนุ่ม หรือเครื่องล้างแผ่นเสียง (record cleaning machine) หากมีงบประมาณ
วิธีทำความสะอาดด้วยตนเอง: หยดน้ำยาลงบนแผ่นเสียงเล็กน้อย ใช้ผ้าไมโครไฟเบอร์เช็ดเบาๆ ไปตามแนวร่องเสียง (วนตามเข็มนาฬิกา) จากนั้นใช้น้ำกลั่นบริสุทธิ์เช็ดอีกครั้งเพื่อล้างคราบน้ำยาออก แล้วปล่อยให้แห้งสนิทในแนวตั้งบนชั้นวางสำหรับตากแผ่นเสียง (drying rack) ก่อนเก็บเข้าซอง
หลีกเลี่ยง: ห้ามใช้แอลกอฮอล์ที่มีความเข้มข้นสูง น้ำประปา หรือน้ำยาทำความสะอาดทั่วไป เพราะอาจทำลายเนื้อไวนิลได้
4. การดูแลเครื่องเล่นแผ่นเสียง
หัวเข็ม (Stylus/Needle):
ความสะอาด: ทำความสะอาดหัวเข็มอย่างสม่ำเสมอด้วยแปรงสำหรับปัดหัวเข็ม (stylus brush) หรือน้ำยาทำความสะอาดหัวเข็มโดยเฉพาะ ปัดจากด้านหลังมาด้านหน้าตามทิศทางที่หัวเข็มสัมผัสร่องเสียง
การเปลี่ยน: หัวเข็มมีอายุการใช้งาน ควรเปลี่ยนเมื่อถึงกำหนดหรือเมื่อสังเกตเห็นว่าคุณภาพเสียงเริ่มแย่ลงหรือมีการข้ามร่องบ่อยครั้ง หัวเข็มที่สึกหรอสามารถทำลายแผ่นเสียงได้
แท่นหมุน (Turntable Mat): ทำความสะอาดแท่นหมุนเป็นประจำเพื่อไม่ให้มีฝุ่นสะสม ซึ่งอาจถ่ายทอดไปยังแผ่นเสียงได้
การตั้งค่าเครื่องเล่น: ตรวจสอบและปรับตั้งค่าแรงกดของหัวเข็ม (tracking force) และ anti-skating ให้ถูกต้องตามสเปคของหัวเข็มและเครื่องเล่น เพื่อให้การอ่านร่องเสียงเป็นไปอย่างสมบูรณ์และไม่ทำลายแผ่น
5. ข้อควรระวังเพิ่มเติม
อย่าวางของทับ: ห้ามวางสิ่งของใดๆ ทับบนแผ่นเสียงที่วางอยู่บนเครื่องเล่นหรือที่อื่นๆ
เก็บให้ห่างจากแหล่งความร้อน: เช่น เครื่องเสียงที่มีความร้อนสูง ฮีตเตอร์ หรือช่องแอร์ที่เป่าลมร้อน
ระวังสัตว์เลี้ยงและเด็กเล็ก: เก็บแผ่นเสียงให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
การดูแลรักษาแผ่นเสียงอย่างใส่ใจจะช่วยให้คุณเพลิดเพลินกับเสียงเพลงจากแผ่นเสียงสุดรักไปได้อีกนานแสนนาน
