Маълумоти
мухтасар дар мавриди шабакаи «Овози тоҷик»
Шабакаи бурунмарзии радиои Тоҷикистон 16 октябри соли 1949 таъсис ёфтааст.
Ҳадаф аз таъсиси он дар мисоли Тоҷикистон тарғиб намудани сиёсати дохилӣ ва хориҷии шӯравӣ ва дастовардҳои ҷомеаи сосиалистӣ буд.Он замон ҳаҷми барномаҳо аз ду соат ибора буда, асосан ба забонҳои форсӣ ва дарӣ шунавонда мешуданд. Солҳои минб
аъда, яъне пас аз солҳои 60-уми асри гузашта ҳаҷми барномаҳо ба чор соат расонида шуд.
Аввалин сармуҳаррири шабакаи бурунмарзӣ вазири онвақтаи умури хориҷии ҷумҳурӣ Мӯҳсин Нӯъмонов буд.
Дар солҳои аввали таъсисёбии идораи барномаҳои хориҷӣ адибону олимон ва рӯзноманигорони варзида Шарифҷон Ҳусейзода, Адбуқодир Манёзов, Файзулло Ансорӣ, Файз Урозов, Қодир Наимӣ, Қосим Дайнамӣ, Маҳмуд Тӯробӣ, Иброҳим Умарзода ва сипас Субҳон Раҳматов, Бурҳон Раҳмонов, Нусратшо Таваллоев ва бисёр дигарон адои вазифа намудаанд.
Дар он айём яке аз воситаҳои асосии муаррифии Тоҷикистон ба кишварҳои хориҷа шабакаи бурунмарзии радиои Тоҷикистон ба ҳисоб мерафт.
Махсусан шавқу рағбати шунавандагони Эрон ва Афғонистон ба шунидани барномаҳои хеле зиёд буд.
Номаҳои сершуморе, ки аз шунавандагони ин кишварҳо меомаданд, равшан гувоҳӣ медоданд, ки онҳо ба ҳаёти мардуми тоҷик хусусан ба забон, адабиёт, таърих, илму фарҳанг, табиат, сарватҳои табиӣ ва рӯзгори халқи тоҷик таваҷҷуҳи ниҳоят зиёде доранд.
Аз ҳар мактуб муҳаббат ва ифтихор аз халқи тоҷик ва Тоҷикистон баланд садо медод.
Масалан, Шоҳмуҳаммади Иброҳимӣ аз шаҳри Хуррамободи Эрон навишта буд:
Мо ҳамаи барномаҳои радиои Тоҷикистонро бо як олам шавқу алоқамандии фаровон мешунавем. Аз роҳи дур ба халқи азизи тоҷик дуруд мефиристам, дуруде ба вусъати дарёчаи Хазар ва ба баландии ҷиболи Помир, ба бузургии қалби як инсон ва ба гармии хуршеди тобноку моҳи чаҳордаҳ ва ба меҳру муҳаббати поки инсонҳо!
Шунавандаи дигар аз Афғонистон бо номи Аминуддин дар намоиш чун рамзи эҳтиром ва садоқат ба мардуми тоҷик ин байтро навишта буд:
Номам гар мебарӣ қосид, оёте бигӯ,
Покеташ оҳиста бикшо, дил дар он
печидааст.
Номаҳои сершумор гувоҳи он буданд, ки садои радиои бурунмарзии Тоҷикистон қалби шунавандагонро тасхир намуда, эҳсосоти онҳоро ба тоҷикону Тоҷикистон афзун менамудааст.
Кормандони идора бо вуҷуди норасоиҳои техникӣ ва мавҷуд набудани шароити мусоид мекушиданд, ки барномаҳои ҷолиб ва фарогири ҳаёти кишварро тақдими шунавандагон намоянд.
Масалан, соли1962 бо мақсади ошноии шунавандагон бо ҳаёти фарҳангии Тоҷикистон барномаи солинавии «Адабиёт ва санъат» таъсис дода шуд, ки ҳафтае як маротиба дар ҳаҷми ним соат шунавонида мешуд.
Ин барнома сипас ба худ номи «Пайғом»-ро гирифт ва то соли 2012 ба забони дарӣ садо медод. Чунин барномаро, ки дар муддати 50 сол бидуни танаффус садо дода бошад, таърихи радио ёд надорад.
Шабакаи бурунмарзии радиои Тоҷикистон дар ҳаёти сиёсии ҷумҳурӣ ва минтақа нақши бузурге дошт ва дорад.
Нақши ин радио махсусан дар солҳои ҷанги шаҳрвандӣ дар роҳи оштии миллӣ, пойдории сулҳу ваҳдат, якпорчагии Тоҷикистон ва ба ватан баргардонидани фирориён басо назаррас ва бузург аст.
Радиои бурунмарзии Тоҷикистон дар муҳимтарин марҳилаҳои тақдирсози ҳаёти Афғонистон аз озодиву истиқлоли халқи он қотеона ҷонибдорӣ кардааст.
Ҳангоме ки толибон дар муддати панҷ сол Афғонистонро ба хоку хун кашида буданд ва дар паи маҳву нобуд сохтани тоҷикон, ҳазораҳо, туркманҳо, узбекҳо, қирғизҳои сокини кишвар пайкар мекарданд, ҷомеаи ҷаҳонӣ хомӯш буд, созмонҳои бонуфузи байналмиллалӣ низ сукут ихтиёр карда буданд.
Аз миёни фазои хомӯшиҳо ва бетарафиҳо дар арсаи байналмиллалӣ танҳо ду садо баланд буд, ки аз озодиву истиқлол ва таъмини сулҳу оромӣ дар Афғонистон бо тамоми ҳастӣ ҷонибдорӣ мекард. Ин садои Президент Эмомалӣ Раҳмон аз минбари созмонҳои
байналмиллалӣ ва дигаре садои радиои бурунмарзии Тоҷикистон буд, ки аз фаъолияти ҷабҳаи муқовимати Афғонистон таҳти роҳбарии Аҳмадшоҳи Масъуд бо қатъият ҷонибдорӣ мекард.
Ин ҳақиқатро шахсан Аҳмадшоҳи Масъуд тасдиқ кардааст. Ӯ пас аз сафар ба Аврупо 10 апрели соли 2001 дар Душанбе бо рӯзноманигорон ва афғонҳои муқими пойтахт мулоқот намуд.
Зимни ин сафар Аҳмадшоҳ бо хабарнигори радиои Тоҷикистон мусоҳибаи муфассале анҷом дод. Хабарнигор ба ӯ чунин саволе дод:
«Оё дар шароити феълии Афғонистони ҷангзада радиои бурунмарзии Тоҷикистон дар кишвар нақше дорад ё на?»
Аҳмадшоҳ бо овардани мисолҳои мушаххас ба нақши радиои бурунмарзӣ баҳои баланд дода, аз ҷумла гуфта буд:
Радиои бурунмарзии Тоҷикистон воситае буд, ки умеди маро ба пирӯзӣ қавӣ кард. Садои радиои бурунмарзии Тоҷикистон садои дили мардуми азиядкашидаи Афғонистон низ будааст.
Агар барои пирӯзии мо се омил вуҷуд дошта бошад, як омилаш ҳамин радиост. Ва ҳатто агар ду омил ҳам мавҷуд бошад, якеаш маҳз ҳамин расона аст. Зеро он дили мардумро ба ҳаёт гарм кард, умеди озодиро дар замири муборизони ватан дар торикистони ҳукумати толибон фурӯзон намуд.
Ман шахсан барномаҳоро гӯш мекардам ва маҳз ин расона маро ҳам дар ҷабҳа ва ҳам дар таҳияи нақшаи амалиёт роҳнамоӣ мекард.
Шабакаи хориҷии радиои Тоҷикистон воқеан тарғибгари сулҳу дӯстӣ, бародарӣ, ҳамраъии халқҳо, ҳамкориҳои судманд ва орому осудагӣ мебошад.
Имрӯз радиои бурунмарзии Тоҷикистон бо 8 забон - тоҷикӣ, форсӣ,дарӣ, русӣ, ӯзбекӣ, ҳиндӣ,арабӣ, инглисӣ ва дар ҳаҷми 24 соат барномаҳо пахш менамояд.
Бояд гуфт, ки имрӯз даҳҳо кишварҳои Ғарб аз ҷумла Амрико теъдоди барномаҳои худро ҳамасола барои кишварҳои Эрон ва Афғонистон зиёд намуда, мехоҳанд сиёсати худро барсари ин мамлакатҳо таҳмил намояд.
Дар чунин шароити шадиди таблиғотӣ нақши радиои хориҷии Тоҷикистон як бар чанд меафзояд. Хусусан, табиист, ки пас аз хориҷ гардидани нерӯҳои НАТО аз Афғонистон дар соли 2014 таблиғоти радиоӣ боз ҳам бештар хоҳад шуд.Дар чунин марҳилаи таърихӣ нақши радиои бурунмарзии Тоҷикистон чун садои давлати соҳибистиқлоли Тоҷикистон боз ҳам бештар хоҳад афзуд.
Бинобар он ҳаёт тақозо менамояд, ки бо назардошти аҳмияти байналмиллалӣ доштани шабакаи бурунмарзии радиои Тоҷикистон ин расона бояд бевосита зери назар ва раҳнамоии Президент ва ҳукумат қарор дошта бошад.
Инчунин ҳукумати ҷумҳурӣ бояд консепсияи махсуси шабакаи хориҷии радиои ҷумҳуриро таҳия намояд. Робитаи шабакаи мазкур бо кишварҳое, ки барояшон барнома пахш мекунанд, махсусан Эрон ва Афғонистон бояд ҳамеша барқарор бошад.Ин расона бояд ба таври воқеӣ ба садои Тоҷикистони соҳибистеқлол табдил ёбад.
--------------------------
