21/07/2025
#СолимӣОила
Қатъи эпидемияи БПНМ дар Тоҷикистон: ҳифзи кӯшишҳои оянда барои мубориза бо ВНМО
Паёми асосии Гузориши глобалии ЮНЭЙДС дар соли 2025 - «БПНМ, буҳрон ва қувва барои тағйирот»: дастовардҳои солҳои охир дар муборизаи умумиҷаҳонӣ бо ВНМО дар ҳолати хавфнок мебошанд. Коҳишҳои азими ногаҳон дар маблағгузории байналмилалии барномаҳои ВНМО дар кишварҳои дорои даромади паст ва миёна ҳидматҳои асосии пешгирӣ ва табобатро маҳдуд гардонданд. Бе чораҳои фаврии бартарафгардонӣ, дар ҷаҳон то соли 2029 тахминан 6 миллион ҳолати нави гирифторшавӣ бо ВНМО ва 4 миллион маргҳои марбут ба БПНМ рух медиҳанд.
Тоҷикистон яке аз кишварҳоест, ки метавонад зарари бештар бинад. Дар чанд соли охир Тоҷикистон дар мубориза бо ВНМО ба дастовардҳои назаррас расидааст. Аз соли 2020 шумораи маргҳои марбут ба БПНМ ду баробар коҳиш ёфтааст. Интиқоли вирус аз модар ба кӯдак, дар байни занони ҳомила, ки хидмати тиббӣ мегиранд, то сатҳи аз 1% камтар коҳиш ёфтааст. Табобати зиддиретровирусӣ барои ҳамагон дастрас мебошад. Барномаҳое, ки аз ҷониби ҷомеаҳо роҳбарӣ мешаванд, дастрасиро ба ташхис, пешгирӣ ва чорахои дастгирӣ васеъ мекунанд. Мувофиқи арзёбиҳои ЮНЭЙДС, дар соли 2024 камтар аз 500 ҳолати нави гирифторшавӣ ба ВНМО рух додааст ва эпидемия рӯ ба устуворӣ гардондааст.
Аммо ин дастовардҳо зери хатаранд, зеро барномаи миллии ВНМО то ҳол ба маблағгузории хориҷӣ вобастагӣ дорад - беш аз 60% маблағҳо аз ҷониби маблағгузорони байналмилалӣ, асосан аз Хазинаи Глобалӣ ва Барномаи фаврии ёрии Президенти ИМА барои мубориза бо БПНМ (PEPFAR) мерасад.
Дар соли 2024, бо дастгирии ЮНЭЙДС ва шарикони байналмилалӣ, Тоҷикистон - аввалин кишвар дар минтақаи Аврупо ва Осиёи Марказӣ - Роҳхаритаи миллии устувории ВНМО-ро таҳия кард. Аз соли 2026 афзоиши маблағҳои дохилӣ ба нақша гирифта шудааст, лекин барои нигоҳ доштани хидматҳои асосӣ оид ба ВНМО аҳамияти махсус барои гурӯҳҳои хатари баланд (масалан, шахсоне, ки воситаҳои ҳифзиро дар алоқаи ҷинсӣ истифода намебаранд, моддаҳои мухаддир истеъмол мекунанд, хизматҳои шаҳвонӣ мерасонанд ва дигар гурӯҳҳое, ки бо монеаҳои иҷтимоӣ ва қонунӣ дучор меоянд), кумаки иловагӣ зарур аст.
Шакли пурраи матлаб дар Oila.tj