
13/07/2025
Iha sikun hakmatek iha foho Fatubesi, Distritu Ainaro, hamriik baraka tuan ida ne’ebé besik monu. Iha ne'ebá moris maun-alin na'in tolu: José Maria Raimiro, Natalia Gonsalves, no Amelia Alves do Reis.
Sira la’ós de’it moris iha mukit nia laran, maibé mós iha limitasaun fíziku. Avo José no Natalia agora sai ferik-katuas iha frakeza, enkuantu tau matan ba Amelia, ne'ebé paralizadu dezde moris. Laiha k**a, laiha meza, rai de'it ba sira atu tuur.
Kalan-kalan, ahi-suar ki'ik ida entre fatuk tolu maka fonte úniku ba naroman no manas iha foho sira ne'ebé malirin. Laiha eletrisidade, laiha lian hamnasa nian—buat hotu ne'ebé bele rona maka bisbixu orasaun sira ne'ebé nonook, hein katak liman ida ne'ebé tulun sei to'o.
Mesmu Timor-Leste ukun-an durante tinan 20 resin, dezenvolvimentu seidauk to’o iha sikun hotu-hotu iha nasaun ne’e. Asisténsia sosiál hosi governu sei konsentra nafatin iha sidade sira, enkuantu aldeia sira hanesan Hohulu seidauk hetan atensaun.
Xefe aldeia Bonifacio Pereira ne’e dehan sira iha kategoria ne’ebé vulneravel liu, maibé falta dokumentasaun difikulta sira atu asesu ba ajuda. Halo to'os no hakiak animál ki'ik sira sai hanesan meius úniku ba sobrevivénsia, maski produsaun sira dook hosi sufisiente.
Governu sidade Ainaro hahú ona levantamentu ida ba asisténsia ba tempu naruk. Maibé tempu la'o ba oin. Sira nia isin sai fraku, no esperansa komesa lakon.
Sira hein hela. La'ós de'it sasán materiál sira, maibé ita-nia prezensa—ema ne'ebé hakarak sai resposta ba orasaun sira ne'ebé sira reza kalan-kalan.
Hein katak iha nafatin fuan nebe hakarak hare, no liman nebe hakarak ajuda.
Fonte : Lian Orluli
🇹🇱