MANIFESTO MOKATIL
Durante tinan 500, povu Timor-Leste iha kolonialismu Portuguese no okupasaun militar Indonesia nia okos. Pratika ukun hamosu klase sosial iha povo nia le’et hodi harahun sistema sosiadade ne’ebé solidariu no kolektivu. Injustisa sosial, ekonomia, politika no kultura povu maubere hamosu sistema iha situasaun difisil nia laran, povu maubere ho nia matenek rasik, konsege kria na
fatin produsaun agrikultura oi-oin hodi fó han nia povu. Ohin loron Timor-Leste ukun an ona, iha nia bandeira, governu no estadu rasik. Populasaun Timor-Leste, 80% persentu liu mak sai servisu nain hanesan agrikultor, peskas no hakiak animal. Maibe realidade, tinan-tinan povu Timor-Leste sei depende maka’as no maka’as liu tan ba importasaun ai-han no sistema agrikultura husi rai seluk. Kamponezes Timor-Leste rasik komesa hasoru injustisa sosial no ekonomiku, tamba lakon merkadu ba sira nia produtu lokal rasik. Kamponezes sira mos komesa lakon sira nia direitu asesu ba rai, bee no fini lokal. Tinan-tinan Timor-Leste nia ekólojiku komesa sai at no rekursu jenetiku komesa lakon ba bebeik. Ne’e hatudu momos katak iha sistema no politika ida, mak hakarak invade povu no kamponezes Timor-Leste, nia sistema agrikultura no kultura han rasik. Ho razaun “Dezenvolvimentu ekonomia, Siguransa Ai-han no Modernizasaun”. Hodi prevene situasaun ne’e la bele sai at liu tan; ami husi grupu agrikultor, peskador, hakiak animal sira, servisu toos no natar nain sira, asosiasaun koperativas no uniaun agrikultores ne’ebé kompostu husi feto no mane, hamutuk ho organizasaun juventude husi Munisipiu 13 iha teritoriu Timor-Leste tomak. Hamutuk deklara katak, hahu husi ohin, loron 28 de Julho de 2011, MOKATIL (Movimento Camponezes Timor-Leste) hamrik. MOKATIL hamrik hodi luta, Fó knar tomak ba kamponezes hodi hetan fali nia dignidade no justisa ekonomia, atu garantia moris prosperu ba povu Timor Leste. MOKATIL nia prinsipiu mak; defende matenek lokal, sosial no ekonomia ne’ebé justu, no kria ekólojia ne’ebé sustentavel. Atu MOKATIL nia luta bele sai forti no luan liu tan, MOKATIL sei halo aliansia ho organizasaun movimento sira seluk, iha rai laran no rai liur, ne’ebé mak iha nia prinsipiu no valor hanesan. Hodi fó presaun politika ba governu no estadu Timor Leste, hodi kria sistema agrikultura ne’ebé sustentavel no merkadu ne’ebé justu ba kamponezes Timor Leste.
