18/07/2025
PROSESU TENDER AIMORUK NE'EBÉ HALA'O HUSI INFPM NAKONU HO KKN
Institutu Nasional Farmasia Produtu Medikamentu (INFPM) halo tender barak, maibé observasaun iha campo hodi hatudu katak tender sira ne'e:
1. Publika ona, hodi buka partisipasaun publika, Maibé labele kontinua, tanba iha cancelamento sira ne’ebé la iha justifikasaun ne’ebé klaru Iha nia laran, tender sira ne’ebé kompanhia balun menan, canceladu fali depois fo ba single source ho kompanhia sira hanesan Salimagu Unipessoal Lda, Weramerigo, no Greentech.Vintro Obras.
2. Deskonfia ba Prosedimentu
Dadus ne’ebé simu husi parte interna INFPM no observasaun ba dokumentus administrativu hatudu katak:
• Tender iha intervensaun direta husi Diretora Eksekutiva INFPM, Sra. Paulina,
• Dokumentus balun hatudu katak sira ne’e mak halo desizaun ba kanselamentu, maski kompanhia menan, no halakon kriteria teknika.
• Tender ne’ebé kansela, tender foun halo ba single source, no kompanhia sira ne’ebé hetan kontratu barak mak iha relasaun ho diretora, hanesan Salimagu Unipessoal Lda.
3. Abuzu Poder no Fasilitasaun Single Source
• Iha evidensia katak Diretora Eksekutiva sira kontinua intervensaun direta iha prosesu jestaun.
• Abusu poder ne’e inklui:
o Halo presizaun ba komisaun tender atu kansela tender,
•Haruka fo tender direto (single source) ba kompanhia ne’ebé sira prefere,
•La hatudu rázon técnica ka legal sira ne’ebé mak justifika kanselamentu ka justifika single source.
Garam Ingris ninian Kronologi mak nee:
I. Introduksaun
Relatoriu ida nee prepara ho objetivu atu relatar suspisa kona-ba jestaun prosesu tender no akizisaun ba produto Sulfato Magnesia husi INFPM, ne'ebé involve presu mark-up ne’ebé fora normal, indikativu ba posibilidade existénsia abuzu poder, partisipasaun ekonomika ilegal, no prejuízu ba finansas públikas.
II. Faktu Kronolojiku
1. Prosesu tender inicia ho objetivu atu fornese Sulfato Magnesia iha forma sachet.
2. Kompanhia Salimagu Unipessoal Lda hetan tender no kontratu fornezimentu.
3. Informasaun iha merkadu lokal no referénsia internasionál hatudu katak presu normal Sulfato Magnesia iha merkadu iha entre USD 2–5 per sachet.
4. Maibé, kontratu ofisiál INFPM ho Salimagu, inklui:
o Invoice,
o Packing List,
o Dokumentu Kontratu,
o Hatudu presu ne'ebé INFPM akordu ho kompanhia Salimagu: USD 79 per sachet.
5. Presu ne’e representa mark-up iha riku 3,000% (3x–40x liu presu referénsia).
6. INFPM justifika iha mídia katak iha “failansa teknika” husi ekipa Research and Innovation (R&I).
7. Maibé, evidensia dokumentál la hatudu relatoriu téniku ka rekomendasaun presu husi ekipa R&I.
8. Prosesu decisão no aprovasaun final presu presiza involve aprobasaun Diretora Eksekutiva INFPM, Sra. Paulina, ne’ebé:
o Autoriza presu USD 79/sachet,
o Intervene prosesu administrativa,
o Halo kanselamentu tender iha situasaun seluk,
o Halo partisipasaun direta iha desizaun ekonomika.
III. Observasaun
• Iha indikasaun klaru katak presu fornezimentu halo deit atu inflasaun artifisial.
• Posibilidade nia motivu: komisaun ilegal ka benefísiu partikulár.
• Prosesu la tuir prinsípiu transparénsia, efektividade, no boa jestaun finanseiru tuir Lei Jestaun Finansa Públiku no Lei Tender (Decree-Law 10/2005).
• Indika prejuízu boot ba Estadu, no la justifikável teknika ka legál.
IV. Konkluzaun
Iha base evidensia dokumentál no publikasaun iha midia, ne'ebé koresponde ho dokumentus ofisiál (kontratu no invoice), klaru katak:
• INFPM hala'o prosesu akizisaun ne’ebé la transparente,
• Presu fornese halo inflasaun,
• Diretora Eksekutiva halo abusu poder no partisipasaun ilegal iha desizaun ekonomika.
Anexu Dokumentus (rekomendavel):
• Kontratu INFPM–Salimagu
• Invoice (USD 79 per sachet)
• Packing list
• Referénsia presu merkadu.
CNRT media center Kontra Sira Fukun Timor News SEMUA ORANG semua orang Sorotan Pengikut CNRT media center 𝐀 𝐕𝐨𝐳 𝐝𝐞 𝐮𝐦 𝐇𝐨𝐦𝐞𝐦 PDHJ Timor-Leste sorotan pengikut