11/07/2025
๐๐ข๐ฅ๐ข, ๐๐ ๐๐ฎ๐ฅ๐ฅ๐ฎ ๐๐๐๐ - Sekretariu Ezekutivu ST.PNDS Sr. ๐๐ฆ๐๐ง๐๐ข๐จ ๐๐๐ฎ๐ฅ๐ข๐ง๐จ ๐๐๐ฌ๐ญ๐ฬ๐จ ๐๐จ ๐๐จ๐ฌ๐ฬ๐ซ๐ข๐จ ๐๐ ๐๐จ๐ฎ๐ฌ๐, Partisipa konferรฉnsia Internasional Sidade Amigas entre ๐๐จ๐ฏ๐๐ซ๐ง๐ฎ ๐๐ข๐ฆ๐จ๐ซ-๐๐๐ฌ๐ญ๐ ๐ค๐จ๐ฅ๐๐๐จ๐ซ๐ ๐ก๐จ ๐๐จ๐ฏ๐๐ซ๐ง๐ฎ ๐๐ฎ๐ฌ๐ญ๐ซรก๐ฅ๐ข๐, ๐จ๐๐ข๐ฌ๐ข๐๐ฅ๐ฆ๐๐ง๐ญ๐ ๐ฅ๐๐ง๐ฌ๐ ๐๐จ๐ง๐๐๐ซรฉ๐ง๐ฌ๐ข๐ ๐๐ง๐ญ๐๐ซ๐ง๐๐ฌ๐ข๐จ๐งรก๐ฅ ๐๐ซ๐ฎ๐ฉ๐ฎ ๐๐ฆ๐ข๐ณ๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐ฅ๐ ๐ฅ๐ข๐ฆ๐, ๐ง๐โ๐๐รฉ ๐ซ๐๐๐ฅ๐ข๐ณ๐ ๐๐ฎ๐ซ๐๐ง๐ญ๐ ๐ฅ๐จ๐ซ๐จ๐ง ๐ซ๐ฎ๐, ๐ก๐๐กรบ ๐ก๐จ๐ฌ๐ข ๐๐ข๐ง๐ญ๐, ๐๐ ๐ญ๐จโ๐จ ๐๐๐ฌ๐ญ๐, ๐๐ ๐๐ฎ๐ฅ๐ฅ๐ฎ ๐๐ฎ๐ฅ๐๐ง ๐ง๐โ๐, ๐ข๐ก๐ ๐๐๐ฅ๐๐ฎ๐ง ๐๐จ๐๐ซ๐ ๐๐ข๐ง๐ข๐ฌ๐ญรฉ๐ซ๐ข๐ฎ ๐๐๐ รณ๐ฌ๐ข๐ฎ ๐๐ฌ๐ญ๐ซ๐๐ง๐ฃ๐๐ข๐ซ๐ฎ ๐ง๐จ ๐๐จ๐จ๐ฉ๐๐ซ๐๐ฌ๐๐ฎ๐ง (๐๐๐๐) ๐ก๐จ ๐ญ๐๐ฆ๐ โ๐๐๐ซ๐ขโ๐ข ๐ง๐จ ๐๐๐ฆ๐๐ญ๐ข๐ง ๐๐ฆ๐ข๐ณ๐๐๐-๐๐๐๐จ๐ซ๐ฌ๐ ๐๐จ๐ฆ๐ฎ๐ง๐ข๐๐๐๐ ๐๐ข๐ฎ ๐ก๐ฎ๐ฌ๐ข ๐๐๐ซ๐ฌ๐๐ซรญ๐โ.
Serimรณnia abertura neโe ofisializa husi Sua Exelรฉnsia Prezidente Repรบblika, Josรฉ Ramos-Horta, Sua Exelรฉnsia Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmรฃo, Sua Exelรฉnsia Ministru Administrasaun Estatรกl, Tomรกs do Rosรกrio Cabral, no Sua Exelรฉnsia Embaixadora Austrรกlia iha Timor-Leste, Caitlin Wilson. Eventu neโe halibur lรญder sira husi nasionรกl, autoridade munisipรกl, postu administrativu, organizasaun sosiedade sivรญl, no komunidade lokรกl husi nasaun rua neโe.
Objetivu prinsipรกl husi konferรฉnsia neโe mak atu hametin lasu amizade entre autoridade munisรญpiu no komunidade sira iha Austrรกlia no sira neโebรฉ iha Timor-Leste. Nuneโe mรณs atu hametin ligasaun entre ema-ho-ema no governu-ba-governu, haburas liutan envolvimentu nivel lokรกl, no apoia komprensaun no kolaborasaun mรบtua.
Aleinde ida-neโe, konferรฉnsia neโe mรณs atu kria oportunidade foun ba estabelesimentu Grupu Amizade, partikularmente ba Postu Administrativu sira iha Timor-Leste neโebรฉ seidauk forma parseria. Relasaun foun sira-ne'e atu fรณ kbiit ba komunidade lokรกl sira atu hala'o papรฉl ida ne'ebรฉ ativu liutรกn iha prosesu desentralizasaun no atu aprende hosi esperiรฉnsia sira hosi Rede Amizade sira ne'ebรฉ eziste.
Sua Exelรฉnsia Prezidente Repรบblika, Josรฉ Ramos-Horta, louva konferรฉnsia ida neโe, neโebรฉ organiza husi Ministรฉriu Administrasaun Estatรกl kolaborasaun ho Embaixada Austrรกlia. Eventu neโe foka liu ba hametin relasaun ema-ba-ema neโebรฉ kleur ona entre Timor-Leste no Austrรกlia liuhosi inisiativa Sidade Amizade no Eskola Amizade.
โUluk haโu sei nuโudar Ministru Negรณsiu Estranjeiru lansa ideia ida neโe, bolu dehan friendship city and friendship school, eskola iha Austrรกlia bele hili eskola iha Timor sai amigo no sira buka ajuda no vizita, dalaruma estudante balun husi neโe ba iha neโeba, prosesu neโe envolve ona ema rihun ba rihun iha Austrรกlia, ema rihun ba rihun mak koรฑese ona Timor, liu-liu iha tinan kotuk no tinan neโe, grupu sira mai husi Austrรกlia hodi ba vizita munisรญpiu sira hanesan Viqueque, Suai, Baucau, no seluk tan, relasaun ida neโe diak tebes, neโe inisiativa ida bele hatete Povu ho Povu no iha influรฉnsia makas tebesโ. Hateten Sua Exelรฉnsia Prezidente Repรบlika.
โKonferensia ida neโe halibur reprezentante sira husi City Councils husi New South Wales, Canberra, Victoria no Darwin ho objetivu atu reforsa no hakesi amizade, fahe esperiรฉnsia no promove forma hirak neโebรฉ foun koperasaun nian entre instituisaun lokรกl husi pais rua nian. Ida neโe mรณs hanesan espasu ba diรกlogu no partilla ida hodi valoriza relasaun istรณrika entre Timor - Leste no komunidade sira husi Australia, nuneโe mรณs atu rekoรฑese knaโar esensiรกl husi ligasaun entre komunidade lokรกl ba fortalesimentu solidariedade no dezenmvolvimentu sustentavel.โ Hateten Sua Exelรฉnsia Ministru Administrasaun Estatal, Tomรกs do Rosรกrio Cabral.
โKonferรฉnsia ida-ne'e halibur ema liu 200, hosi grupu amizade 20, ne'ebรฉ serbisu hamutuk iha tempu naruk nia laran - iha kazu balu liu tinan 20. Konferรฉnsia neโe nuโudar oportunidade diโak ida atu troka koรฑesimentu, fahe esperiรฉnsia, no identifika prioridade xave sira dezenvolvimentu nian liuhosi diรกlogu entre komunidade sira, no grupu amizade sira husi Timor-Leste no Austrรกlia. Ida-ne'e marka pasu signifikativu ida tan iha ita-nia parseria neโebรฉ harii husi baze forte solidariedade, kooperasaun, no esperiรฉnsia sira ne'ebรฉ fahe entre ita-nia nasaun rua. Haโu kontente tebes atu haree amizade sira-neโe ba tempu naruk no ligasaun ema-ba-ema kontinua harii no buras iha nรญvel komunidade. Ida-ne'e hanesan testamentu ida ba istรณria naruk kolaborasaun no parseria entre timoroan no australianu siraโ hateten Embaixadora Austrรกlia iha Timor-Leste, Caitlin Wilson.
Entretantu, iha sesaun abertura neโe, marka mรณs prezensa husi Prokuradรณr Jerรกl Repรบblika, Membru Governu, corpus diplomatico, PAM, PAAA, Autoridade RAEOA, Xefe Gabinete no Diretores Jerais-Nasionais MAE, Xefe Departamentu, APA, no bainaka importante sira seluk.