TARİHİ
Çok eski bir yerleşim birimi olan Arpalı 1516 tarihli yazılı belgelerde eski ismi NİV adıyla rastlanmaktadır. Dr. İsmet MİROĞLU' nun "Bayburt Sancağı" adlı eserinde 1516 yılında belde de 8 Müslüman nefer 45 Hıristiyan nefer, 1591 yılında ise 10 Müslüman nefer 104 Hıristiyan neferin yaşadığı belirtilmektedir. Bu güzel beldenin yaşama değerliliğini fark eden halk çeşitli yerlerden beldeye gö
ç ederek yaşamlarını sürdürmüşlerdir. Bu vesile ile gün geçtikçe nüfus hızla artmıştır
1800 lü yıllara kadar Hıristiyanlarla birlikte yaşam sürmüştür. Osmanlının zayıf düşmesiyle Ruslar Doğu Anadolu' yu işgale başlamışlardır.
1828 -1829 Osmanlı Rus Savaşında Arpalı:
Rus General Kont Paske Wich, Temmuz ayının ortalarına doğru Tuğgeneral Burdzof''u iki piyade taburu ile Bayburt' u ele geçirmek için görevlendirmişti. General Burdzof 13 Temmuz 1828 günü süratle ilerleyerek Bayburt' a girdi. İlk işi olarak Bayburt Kalesini kendi üstleri haline getirdi. Osmanlı kuvvetleri doğu Başkumandanı Osman Paşa 600 erden oluşan piyade ve süvari kuvvetleri Of ve Sürmeneli milislerle birlikte Gümüşhane' den Aydıntepe' ye kadar olan bölgeyi kontrol altına aldı. General Burdzof Türk kuvvetlerinin ilerlemelerini durdurmak amacıyla iki bölükle Hart Ovasına hareket etti. 30 Temmuz 1829 tarihinde iki taraf kuvvetleri birbirleriyle temas sağladıktan sonra karşılıklı taarruz başladı. Askeri tarihlere pek geçmemiş olmakla beraber Arpalı' yı ikiye bölen Çoruh Çayında yerli halkın gayretiyle bentler yapılarak kapatılmak sonucunda su şişmeleri meydana gelmiş ve ovanın büyük bir kısmı bataklıklarla kaplanmıştır. Meydana gelen bataklıklar düşmanın geçişini uzun süre güçleştirmiştir. Belki de Anadolu 'da ilk defa yapay engel yapılarak ovada gerçekleştirilen ilk ve tek savunmadır. Kendi kısır olanakları içinde yöre halkının Of ve Sürmeneli yiğitlerle birlikte düzenli Rus birlikleri ile yaptıkları bu savaş bugün en çağdaş orduların bile başa çıkamadıkları bir gerilla savaşı niteliği taşımaktadır.
1914 yılında başlayan 1. Dünya Savaşı sırasında bölgeyi Ruslar tekrar işgal ettiler. 21 Şubat 1918 tarihinde Türk Ordusu ve yöre halkının kahramanca mücadeleleri sonucu zulüm ve esaretten kurtarılmıştır. Nüfus, 1965 yılında 1687'ye, 1970 yılında 2461' e ulaşmıştır. 1970 li yıllardan sonra nüfusun gittikçe artması ve geçim kaynağı tarıma dayalı olması nedeniyle kişi başına düşen arazi alanı azalması sonucu, sanayisi gelişmiş olan bölgelere göç başlamıştır. Bu göçler özellikle İstanbul, Ankara, İzmit, İzmir illeri ve Almanya, Fransa, İsviçre, Hollanda gibi dış ülkelere olmuştur. Bu göçler neticesinde beldede yaşayan nüfustan göç eden nüfus sayısı daha fazladır. Sürekli gelişen ve büyüyen belde 1972 yılına kadar köy olarak, o zaman ilçe olan Bayburt' a bağlı muhtarlık yönetimiyle idare edilmekte idi. 1972 yılında Cumhuriyet ve Hürriyet Mahallesi adıyla iki mahalle kurularak belediye teşkilatına kavuşmuştur. Belediyenin yaptığı çalışmalar sonucu; altyapı hizmetleri tamamlanmıştır. Cadde ve sokakların düzenlemesi ile sosyal tesislerin yapılarak belde modern bir şehir görünümü almıştır. COĞRAFİ YAPISI
Arpalı Kasabası 40 derece 22 dakika kuzey enlemi ve 40 derece 10 dakika doğu boylamı üzerinde yer almaktadır. Doğusunda Aydıntepe İlçesi, güneyinde Aşağı Kırzı ve Çiçekli, batısında Nişantaşı, kuzeyinde Yukarı Kırzı köyleri ile çevrili, 25.000.000 m2 alana sahip, denizden yüksekliği 1538 metredir. Geniş bir ovaya sahip, kuzeyinde Soğanlı Dağı bulunmaktadır. Çoruh Çayı kasabayı ikiye bölerek geçmektedir. Çoruh Çayı boyunca verimli alivyonlu topraklara sahip geniş arazi mevcuttur. BİTGİ ÖRTÜSÜ
Geniş ovası olan beldenin 21.800 dekar (dönüm) tarım, 750 dekar ağaçlık, 1500 dekar çayır ve mera, 700 dekar bahçe alanı vardır.
İKLİMİ
Karedeniz iklimi ile Doğu Anadolu iklimi arasında karasal iklim olarak ağır basan bir geçiş iklimi özelliğini göstermektedir. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlıdır. Karlı gün sayısı 100 gündür. En çok yağış ilk ve sonbahar aylarında görülür. Yıllık ortalama sıcaklık 7 derecedir. Yaz günleri Mayıs-Eylül ayları arasıdır. Bu aylar içersinde güneyden esen kıble rüzgarı sıcaklığı artırır. Kuzeyden esen halk tabiri ile Balhar rüzgarı beldeye serinletici yayla havası verdiği gibi yetiştirilmekte olan meyve ve sebzeleri Temmuz-Ağustos ayları içerisinde dahi üşüttüğüne sıkça rastlanır. NÜFUS
Dr. İsmet MİROĞLU' nun "Bayburt Sancağı" adlı eserinde 1516 yılında belde de 8 Müslüman nefer 45 Hıristiyan nefer, 1591 yılında ise 10 Müslüman nefer 104 Hıristiyan neferin yaşadığı belirtilmektedir. Bu vesile ile gün geçtikçe nüfus hızla artmıştır
YILLAR
NÜFUS
1965 1687
1970 2461
1975 3003
1980 2942
1985 3041
1997 3058
2000 2703
Görüldüğü gibi nüfus 1975 yılına kadar hızla artmış olup, bu tarihten sonra kişiler yaşam seviyesini yükseltme arayışı içerisine girmişlerdir. Bu arayış insanların beldeden sanayisi gelişmiş illere ve yurt dışına çalışmak amacıyla gitmelerine neden olmuştur. Daha sonra buralara göç ederek yerleşmişlerdir. Yapılan bu göçlerin toplam nüfus sayısı beldede yaşayan nüfus sayısını geçmiştir. EĞİTİM
Belde de, Arpalı İlkokulu adıyla 1929 yılında ilk olarak eğitim öğretime başlamıştır. Daha sonra 1972 yılında 4.000 m2 bahçe içerisinde 500 m2 yeni bir okul binası inşa edilerek hizmete açıldıktan sonra, 1929 yılında yapılan okul Arpalı Ortaokulu adıyla eğitime başlamıştır. Sekiz yıllık zorunlu eğitim kanunundan sonra 1972 yılında yapılan okul binasında eğitim, ilköğretim olarak birleştirilmiştir. Okulun adı daha sonra Arpalı Şehit Fatih Kostik İlköğretim Okulu olarak değiştirilmiştir. Hizmetine devam eden okulun 12 şubesinde, 185 kız 160 erkek öğrenci eğitim görmektedir. Okul idaresini, bir müdür, bir müdür yardımcısı, onbeş öğretmen ve dört memur personelden oluşmaktadır.
2002-2003 Eğitim öğretim yılında 48 öğrenci mezun olmuştur. 2003-2004 Eğitim öğretim yılında 30 öğrencinin kaydı yapılmıştır. Kasabadaki okul kapasitesinin yetersizliğinden dolayı ikinci bir okul yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. İhtiyaç duyulan okul yapımı için arsa belediye tarafından tahsis edilmiştir. Belde de Lise olmadığı için, 152 öğrenci il merkezinde lise ve dengi okullarda eğitimlerini görmektedirler. Öğrenciler genelde dolmuşlarla gidip gelmekte olup, yurtlarda kalanlar da vardır. Yüksekokullarda okuyan öğrenciler genelde eğitim fakültelerinde eğitim görmektedirler. Okuma yazma oranı erkeklerde % 100, kadınlarda ise % 96 dır. ULAŞIM
Ulaşım tamamen karayolu ile yapılmaktadır. İl merkezine uzaklık 20 km dir. Kasaba sınırından geçen İran Transit (Bayburt-Trabzon) yoluna 4 km lik tali yolla bağlanır. Ayrıca Araklı-Trabzon yolu stabize olup, kasaba içerisinden geçmektedir. Bu yoldan Arpalı-Araklı uzaklığı 70 km dir. Beldeden Bayburt'a ulaşım dolmuşlar ile yapılmaktadır. Belde, Aydıntepe ilçesi ile 40 civarında köy ve yaylanın Bayburt'a ulaşımında köprü vazifesi görür. Buda beldenin ulaşım sorunu olmadığını ve merkezi yerleşim yeri olduğunu gösterir. Karayolu ile Çevre İl ve İlçelerden Bayburt' a her gün karşılıklı otobüs seferleri vardır. Bayburt tan beldemiz Arpalıya her saat dolmuş seferleri bulunmaktadır. Otobüs seferleri düzenleyen firmalar ve telefonları aşağıdadır
Bayburt Seyahat 211 2044 & 211 7090
69 Bayburt Turizm 211 6642 & 211 6643
As Bayburt Turizm 211 6469 & 211 6470
Can Bayburt 211 85 25 & 211 8526
Bayburt Tur 211 7895 & 211 6405
EKONOMİ
Ekonomi iklim ve coğrafi şartlara bağlı olarak Tarım ve Hayvancılığa dayanır. Tarım ekonomisinin temel kaynakları hayvan yetiştiriciliği ve bitkisel üretim teşkil etmektedir. Kasabada azda olsa ticaretle uğraşan kesim bulunmaktadır. İlimizde sanayi gelişmediğinden, yabancı ülke ve sanayisi gelişmiş olan illere gurbetçi olarak giden halk belde ekonomisine önemli katkı sağlamaktadır. TARIM
Tarım için kullanılan sulak arazi DSİ tarafından yapılan sulama projesi ile artış sağlamıştır. Toplam ekilebilir alan 22.500 dekar olup, bu alanın 15.000 dekarı sulak, 7.500 dekarı ise kıraç araziyi oluşturur. Tarım arazisinde yapılan ekim, ürüne göre değişiklik göstermektedir. Buğday ve Arpa sulak-kıraç arazi ayrımı gözetmeksizin ekilmektedir. Sulak arazide genelde; Şeker Pancarı, Yonca, Korunga, Fig, Çavdar, Patates, Fasulye, Soğan ürünleridir. Kıraç arazide ise, Yeşil Mercimek ve Çavdar ekimi yapılmaktadır. Tarım ürünlerinden arpa, çavdar, korunga, yonca, figin tamamı, buğdayın samanı hayvan besiciliğinde kullanılarak ihtiyaç fazlası ise üreticiler tarafından satılmaktadır. Tarım arazisinin kullanış amacı ve miktarı
ÜRÜN EKİLEN ALAN (Dekar) VERİM MİKTARI (Ton)
Buğday 12.500 2.000
Arpa 800 208
Çavdar 1.200 216
Yonca,Korunga,Fig 600 360
Yeşil Mercimek 1.000 88
Şeker Pancarı 1.500 9.000
Bahçe(Patates Fasulye vb.) 700 -----
Nadasa Bırakılan 4.200 -----
Yukarıda görüldüğü gibi şeker pancarının ekim alanı olarak çok fazla olmamasına rağmen beldenin önemli ölçüde geçim kaynağını oluşturmaktadır. Bayburt'ta yetiştirilmekte olan şeker pancarının 1/6 'i kasabamız da yetiştirilmektedir. Ancak son yıllarda devletimizin uygulamış olduğu ekonomik politikası ile şeker pancarının üretilmesine kota getirilmiştir. Bundan da en çok beldemizin ekonomisi etkilenmiştir. Bahse konu kota nedeniyle her yıl ekilmekte olan şeker pancarı ekim alanı azalmaktadır. HAYVANCILIK
Büyükbaş hayvancılık yetiştiriciliği ön plandadır. Küçükbaş hayvancılığın çok az sayıda olmasının en büyük etkeni arazinin yaklaşık yüzde yüze yakınının ekili alan olmasıdır. Büyükbaş hayvan sayısının da son yıllarda azaldığı görülmektedir. Bunun sebebi olarak ise sığır yetiştiriciliğinin gerilemesinden değil yerli ırktan kültür ırkına geçişten kaynaklanır. Büyükbaş hayvancılıkta ihtiyaçlar (Süt ürünleri) dışında ticari amaç içinde yapılmaktadır. Yetiştirilen hayvanlar çevre köy, ilçe ve illerde satılmaktadır. Kümes hayvanı yetiştiriciliği ve arıcılık kısmi olarak yap
TİCARETHANELER
Kasabamızda 1 adet akaryakıt istasyonu, 9 tane bakkal, 10 tane kıraathane, 2 tane berber, 1 tane un fabrikası, 2 tane demir doğrama atölyesi 1 tane bisiklet tamircisi, 2 tane internet kafe 1 tane kasap bulunmaktadır
SANAYİ
Belde de sanayi gelişmemiştir. Günlük kapasitesi 45.000 Kg. olan Un Fabrikası bulunmaktadır. MAHALLE MUHTARLARIMIZ
CUMHURİYET MAHALLESİ MUHTARI Fazıl Bozdağ
HÜRRİYET MAHALLESİ MUHTARI Nurullah Irmak
