10/06/2025
🔌 Topraklama: Bir Elektrik Projesinin Görünmeyen Kahramanı
Bir projede “ışıklar yansın” diye uğraşırken, çoğu zaman ışıkların güvenli yanması gerektiğini gözden kaçırıyoruz.
İşte tam da bu noktada devreye giren kritik sistem: Topraklama.
1. Topraklama Nedir?
Topraklama, elektrik tesisatında oluşabilecek kaçak akımları, yıldırım darbelerini veya statik elektriği toprağa iletmek için yapılan bir güvenlik sistemidir.
Amaç: Can ve mal güvenliğini sağlamak, cihazları korumak.
Temel Prensip: Gerilim altında olmayan iletken kısımların toprakla iletken bir bağlantı kurması.
2. Topraklama Çeşitleri
A. Koruma Topraklaması
Amacı: İnsan hayatını korumak.
Uygulama: Elektrikli cihazların metal gövdeleri, pano kapakları topraklanır.
Örnek: Bulaşık makinesi, buzdolabı gibi cihazların fişlerindeki topraklama ucu.
B. İşletme Topraklaması
Amacı: Sistemin düzgün çalışmasını sağlamak.
Uygulama: Trafo nötr noktaları, generatörler topraklanır.
C. Yıldırım Topraklaması
Amacı: Paratoner ve yakalama çubukları ile yıldırım enerjisini toprağa iletmek.
3. Topraklama Direnci & Ölçümü
İdeal Direnç:
Evlerde: ≤ 5 Ω
Sanayi tesislerinde: ≤ 1 Ω
Ölçüm Cihazı: Topraklama direnç ölçer (Megger) kullanılır.
Önemli Standartlar:
IEC 60364 (Elektrik Tesisatları)
TS HD 60364-5-54 (Türkiye’deki ulusal uyumlu standart)
4. Topraklama Malzemeleri
Topraklama Çubuğu: Bakır kaplı çelik veya galvanizli çubuklar (1,5-3 m uzunluk).
Topraklama İletkeni: Bakır veya galvanizli çelik iletkenler (en az 50 mm² kesit).
Topraklama Ekipmanları: Kelepçeler, bağlantı kutuları, ekstra düşük gerilim (ELV) baraları.
5. Topraklama Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
✔ Toprağın Özdirenci: Nemli toprak direnci düşürür (kuru toprak risklidir).
✔ Derinlik: Çubuklar ne kadar derine inerse direnç o kadar düşer.
✔ Paralel Bağlantı: Birden fazla çubuk kullanılıyorsa en az 2 m aralık olmalı.
✔ Korozyon: Bakır iletkenler paslanmaya karşı korunmalı.
6. Sık Yapılan Hatalar
❌ Nötr ve topraklamanın karıştırılması (Nötr, işletme topraklamasıdır; koruma topraklamasıyla aynı olmamalıdır).
❌ Yetersiz kesitli iletken kullanımı (Yangın riski!).
❌ Topraklama direncinin periyodik kontrol edilmemesi.
7. Pratik Uygulama Önerileri
Bina temel topraklaması: Temel demirlerine bakır iletken kaynak yapılabilir.
Topraklama çubukları beton zemine değil, doğrudan toprağa gömülmeli.
PV sistemlerde DC ve AC tarafı ayrı ayrı topraklanmalı.
8. Sonuç
💡 Benim için bir projede “iyi tasarlanmış bir topraklama sistemi”, işin sadece teknik boyutu değil; güven, sürdürülebilirlik ve profesyonellik demektir.
