27/07/2025
MERAK İŞTE(1)
Öğretmen Okulu son sınıfında "Çocuk Edebiyatı" diye bir dersimiz vardı.
Bu derse, Giresun Milli Eğitim Müdür yardımcılarından Cafer Tayyar Bey geliyordu...
Zevkle izlediğim derslerden biriydi...
Ana babaların da okuması bir dersti bence...
Bu derste işlenen kavramlardan en çok ilgimi çekenleri, "Merak" ve "Tecessüs" kavramları idi.
Özellikle "Tecessüs" sözcüğünü ilk kez o derste duymuştum.
Bakalım sözlükler bu sözcükleri nasıl tanımlıyorlarmış:
Merak: Araştırmaya ve öğrenmeye yönelik duygu ve davranış.
Tecessüs: 1.Ayıp ve kusur bulmak. 2. Bİr konuyu derinlemesine araştırmak.
Kısaca, sözlükler böyle diyor.
Biz bu sözcükleri olumlu yönleriyle düşünüyoruz.
Kişilik bozukluğu içindeki kişilerin merak ve tecessüsü ruh sağlığı uzmanlarının alanına giriyor olmalı...
Merak ve tecessüs dedik ya biz gelelim uzun zamandır merak ettiğimiz konuya...
İnsanlar hayatlarında neden ailelerine özgü davranışlar sergilerler?
Bu davranış özellikleri niye daha çok büyük ailelerde yetişmiş bireylerde görülüyor?
Çekirdek ailelerde yetişen bireylerde, bu davranış özellikleri, büyük ailelerde yetişe bireylere göre neden daha az oluyor?
Bu sorular daha da çoğaltılabilir, ama biz bu sorularla yetinelim.
Merak bu ya, toplumda başka ailelere göre ağırlığı ve buna bağlı olarak etkinliği öbür ailelere göre daha fazla olan ailelerin soyadlarının ne anlama geldiğini merak edip internette arayıp buldum.
Bizim aklımıza gelmeyenleri de sizler arayıp bulabilirsiniz.
Bizim bulduklarımızı birlikte okuyalım:
Dizdar: Kale(diz=kale) bekçisi.
Kahya: Konak veya çiftlik gibi yerlerde çalışan kişi.
Nakip: Hükümdar veya şeyhlerin emrinde görevli üst düzey sorumlu kişiler.
Naip: Bir hükümdarı yerine geçen, onun yetkilerini geçici bir süre üstlenen kişi.
Reis: Genel anlamda lider, denizcilik terimi olarak kaptan.
Seyis: At yetiştirilen yerlerde çalışan yardımcı veya danışman.
Soytarı: Osmanlı döneminde veya daha önceki dönemlerde saraylarda; halka açık etkinliklerde, eğlencelerde görev alan, espri yaparak eğlendiren kişi.
...
Bir de hanedan bakiyeleri var:
Akkoyunlular,
Bayramoğulları,
Eyüpoğulları,
Karakoyunlular,
Karamanoğulları,
Köroğullar,
Melikoğulları,
Menteşeoğulları,
Aydınoğulları,
Karaca(Karasi)oğulları...
...
Göçmen aileler var:
Balkan göçmenleri,
Kafkas göçmenleri,
...
Yerel ayanlar var...
...
Bir de pek bilinmesi istenmeyen, saray ve konaklarda hizmet eden ve 1850'lerde köleliğin kaldırılması ile azat edilen köşelerden kalma aileler...
Bu ailelerin azat edildikten sonra, hangi ilkelere göre ve nerelere yerleştirildikleri konusunda yazılmış bir çalışma var mı bilmiyorum.
Varsa okumak isterim.
