12/08/2025
20 Liraya Aldığın Domates 50 Liraya Satılır mı? Mübarek insaflı ol
Bahçelievler Belediye Başkanı ile Pazarcı Esnafı Arasında İlginç Diyalog: "20 Liraya Aldığın Domates 50 Liraya Satılır mı?"
AK Partili Bahçelievler Belediye Başkanı Hakan Bahadır, pazarda yaşanan fiyat farklılıklarına dikkat çekerek pazarcı esnafına önemli bir uyarıda bulundu. Başkan Bahadır, halden 20 liraya aldığı domatesin pazarda 50 liraya satılmasına tepki göstererek, esnafa “20 liraya aldığın domates 50 liraya satılır mı, mübarek? İnsaflı olun!” dedi.
Bu sözler, piyasalarda fiyatlandırma ve tedarik zinciri sorunlarını gözler önüne serdi. Zira, üreticiden çıkan ürünün halden 20 liraya alınması, esnafın elinde 50 liraya ulaşması fiyat farklarının altında yatan karmaşık maliyet unsurlarını da gündeme getirdi. Üreticinin elinde domatesin fiyatı ise genellikle 6-7 lira civarında seyrediyor.
Bu tür durumlar, sadece fiyat politikalarını değil, aynı zamanda piyasa şeffaflığı ve adaletini sorgulatıyor. Belediye başkanının da işaret ettiği gibi, belediyelerin ve kamu kurumlarının devreye girerek sivil inisiyatiflerle bu tür sorunlara çözüm üretmesi kaçınılmaz hale geliyor.
İnsaf ve Mübareklik: Ticaretin Eski Ruhuna Dair Derin Bir Çağrı
Başkanın sözleri sadece bir fiyat eleştirisi değil, insanlığın, ahlakın ve adaletin temellerine seslenen derin bir çağrıdır. İnsaf; ölçüyü, hakkaniyeti, vicdanı, insan olmanın gereğini hatırlatır. Mübarek ise, kutsal ve değerli olan her şeye duyulan saygıyı ifade eder.
Pazarcı, domatesin fiyatını yükseltirken aslında emeğin, alın terinin ve toplumsal dengelerin üzerine çıkmamalıdır. “İnsaflı ol” demek, sadece az kar etmek değil, ticaretin ruhunu, vicdanı yaşatmaktır.
Kur’an-ı Kerim bu konudaki uyarısını şöyle bildirir:
“Allah size ölçüyü, teraziyi eksik vermemenizi emreder.”
[En’am, 6:152]
Ve yine,
“Ey iman edenler! Hakkı ve adaleti titizlikle ayakta tutun; Allah için şahitlik edin. Bir topluluğa olan kininiz, sizi adaletsizliğe sevk etmesin. Adil olun, bu takvaya daha uygundur.”
[Maide, 5:8]
Peygamber Efendimiz (sav) de ticarette insafı şöyle vurgular:
“Allah’ın lanet ettiği dört kişiden biri, ölçüde ve tartıda hile yapan kişidir.”
(Tirmizî, Ticaret, 12)
“20 liraya aldığın domates 50 liraya satılır mı, mübarek?” ifadesi, aslında unutulmaya yüz tutmuş bir ticaret ahlakının, hakkın, emek ve vicdanın çağrısıdır. Buradaki mübareklik, sadece dini bir kavram değil; hayatı, doğayı, insanı ve emeği kutsayan kadim bir bakış açısıdır.
Bir Hadis-i Şerif ile özetleyelim:
“Kim insanların eline ve diline hakim olursa, kıyamet gününde benimle birlikte cennette olur.”
(Buhârî)
Yani ticarette, alışverişte, günlük ilişkilerde insaflı olmak, sadece dünyevi kazanç değil, ebedi mutluluğun da kapısını aralar.
Dünyada Fiyat Şeffaflığı ve Dijital Pazar Uygulamaları
Günümüz dünyasında, tüketiciyi koruma, adil fiyatlandırma ve piyasada şeffaflık sağlama adına pek çok dijital uygulama ve model hayata geçiriliyor. İşte öne çıkan bazı örnekler:
TÜBİTAK “Market Fiyatı” Uygulaması (Türkiye)
Türkiye’de TÜBİTAK tarafından geliştirilen “Market Fiyatı” uygulaması, marketlerdeki ürün fiyatlarını karşılaştırma imkanı sunuyor. Bu uygulama, tüketicilerin bilinçli alışveriş yapmasına ve piyasa rekabetinin sağlıklı işlemesine katkı sağlıyor. Ancak henüz hal fiyatları ve üretici satış fiyatları gibi daha derin fiyat verileri entegre edilmedi.
ABD’de Instacart ve Topluluk Destekli Tarım (CSA)
ABD’de Instacart gibi uygulamalar, marketlerin güncel fiyatlarını karşılaştırıyor. Ayrıca, “Community Supported Agriculture” (CSA) modelinde, tüketiciler doğrudan üretici ile bağlantı kurup mevsimlik ürün paketleri alabiliyor. Bu, aracıların maliyetini düşürerek üreticinin ve tüketicinin kazanmasını sağlıyor.
Hollanda ve Almanya’nın Dijital Hal Sistemleri
Hollanda, tarım ürünleri ticaretinde dijitalleşmeyi ileri taşıyarak, hal fiyatlarını anlık olarak online platformlarda yayınlıyor. Almanya’daki bazı belediyeler ise çiftçi pazarları ve market fiyatlarını ortak dijital platformlarda şeffaf şekilde sunuyor. Böylece hem esnaf hem tüketici fiyat dalgalanmalarını anlık takip edebiliyor.
Japonya’da Akıllı Pazar Teknolojileri
Japonya, tarım ürünlerinde IoT teknolojileri ile üretimden satışa kadar tam takip sistemi kurdu. Ürünlerin kalitesi, üretim aşamaları ve fiyatlandırma algoritmaları dijital ortamda şeffaflaştırılıyor. Bazı marketler, taze ürünleri üretici fiyatına yakın fiyatlarla satışa sunuyor.
Türkiye’ye Öneriler: Dijital Şeffaflık ve Sivil İnisiyatifler
Türkiye’de, TÜBİTAK’ın mevcut uygulaması hal fiyatları ve üretici satış fiyatlarıyla entegre edilerek “Üretici-Hal-Pazarcı-Tüketici Fiyat Zinciri” oluşturulabilir. Bu zincir dijital olarak izlenip halka açık hale getirildiğinde:
Fiyat farklılıkları ve kar oranları şeffaflaşır.
Esnaf, fiyatını haklı göstermek zorunda kalır.
Tüketici güvenle ve bilinçle alışveriş yapar.
Belediyeler, gönüllüler ve sivil toplum örgütleri aracılığıyla düşük kar marjıyla doğrudan satış noktaları kurulabilir.
Ayrıca, eğitim kampanyaları ve dijital denetim mekanizmaları ile piyasa disiplin altına alınabilir.
Sonuç olarak;
Bahçelievler Belediye Başkanı Hakan Bahadır’ın pazarcı esnafına yönelik uyarısı, sadece yerel bir olay değil, Türkiye’nin genelinde ve dünyada da gündemde olan “şeffaflık”, “adil fiyatlandırma” ve “tüketici hakları” meselesinin önemli bir yansımasıdır. Dijitalleşme ve sivil inisiyatiflerle desteklenen modellerle, bu sorunların üstesinden gelmek mümkün olabilir.
https://www.youtube.com/shorts/XcK2SXEmK4s
Bahçelievler Belediye Başkanı ile Pazarcı Esnafı Arasında İlginç Diyalog: "20 Liraya Aldığın Domates 50 Liraya Satılır mı?"AK Partili Bahçelievler Belediye B...
