Sultani Info Center

24/08/2025

د کابل پوهنتون د کافې تاریخي انځور، چې په تر ټولو ټیټه بیه یې محصلینو ته صحي خواړه برابرول، او د محصلو خویندو د درناوي لپاره د خوړو د خوړلو حق‌الاولیت هم هغوی ته ورکول کېده.

22/08/2025

نړي ګرمېدل یا Global Warming د ځمکې تودوخې لوړېدو ته ویل کېږي، چې د انسانانو د فعالیتونو له امله منځ ته راځي.

د نړي د ګرمېدو اصلي سببونه

1. د شنو خونو ګازونه (Greenhouse gases):

کاربن ډای اکساید (CO₂) د سون توکو (ډیزل، پټرول، سکرو) د سوځېدو له امله.

مېتان (CH₄) د څارويو او کرهڼې له امله.

نایتروس اکساید (N₂O) د سرې او کيمياوي موادو له امله.

2. د ځنګلونو پرېکول (Deforestation):

د ونو پرېکول د اکسیجن تولید کموي او د کاربن ډای اکساید زیاتوي.

3. صنعتي ککړتیا (Industrial Pollution):

فابریکې او ترانسپورت ډېر ګازونه تولیدوي.

د نړي د ګرمېدو پایلې

د یخو غرونو او قطبي یخو ویلې کېدل.

د سمندرونو سطحه لوړېدل او د ټاپوګانو د ډوبېدو خطر.

د موسمونو ګډوډي: زیاتې وچکالۍ، طوفانونه، سېلابونه.

د ځناورو د ډولونو له منځه تګ.

د کرهڼې زیان او د خوراکي توکو کموالی.

د حل لارې

د پاکو انرژیو (لکه لمر، باد، اوبه) کارول.

د ځنګلونو ساتنه او نوي ونې کینول.

د ترانسپورت او صنعت پاکې لارې غوره کول.

د انرژۍ سپما کول (برېښنا او سون مواد کم مصرفول).

20/08/2025

شکر یا سپینه بوره په حقیقت کې د نن ورځې سترې ستونزې ګرځېدلې ده. اوسنی خوراکي سیستم داسې جوړ شوی چې نږدې هر څه (ډوډۍ، بسکټ، جوس، چای، ساسونه، حتی هغه خوراکونه چې باید مالګین وي) پکې پټه یا ښکاره بوره لري.

دلته څو ټکي د وضاحت لپاره: لیکو

ولې شکر ستونزه جوړوي؟

1. اعتیا‌د جوړوي – څېړنې ښيي چې شکر د مغز د خوښۍ مرکزونه لکه د نشه‌يي موادو په څېر فعاله کوي.

2. پر وینه فشار راوړي – د وینې شکر لوړېږي، انسولین زیات کار کوي، او په اوږد مهال کې د شکر ناروغۍ (Diabetes) خطر پیدا کېږي.

3. د زړه ناروغۍ – زیات استعمال د وینې شحمیات (Triglycerides) او کولیسټرول ګډوډوي.

4. د وزن زیاتوالی – هره بوره اضافه کالوري ده چې ډېر ژر د چاغښت لامل ګرځي.

5. ذهني اغېز – د تمرکز کمښت، اضطراب او د انرژۍ ناڅاپي ټیټوالی رامنځته کوي.

ولې په هر څه کې بوره زیاتوي؟

ارزان محافظت کوونکی دی: خوراکي توکي ژر نه خرابېږي.

د خوند اعتیاد جوړوي: خلک یې بیا بیا اخلي، کاروبار ګټه کوي.

قانوني دی: د نشه‌يي موادو برعکس، بوره نه منع کېږي، نو د تولیدونکو لپاره اسانه انتخاب دی.

څه کول پکار دي؟

1. د چای او قهوه کې بوره کمه یا پریښودل.

2. د بسکټونو، سوډا، جوس پر ځای اوبه، میوې او طبیعي خوراک خوړل.

3. د خوراک لیبلونه لوستل – که په لومړیو اجزاوو کې Sugar, Glucose, Syrup راغلي وي، هڅه وکړئ ونه خورئ.

4. لږ لږ د بوره کمول، څو بدن ورو ورو عادت وکړي.

#شکر

19/08/2025

خبر تکان‌دهنده
قرار معلومات اضافتر از ٦٠ تن از هموطنان در حادثه دلخراش آتش سوزی واسطه حامل شان در شهر هرات، جان شیرنی خود را باختند.

بر اساس گزارش‌ها، یک موتر نوع ۵۸۰ که حامل مهاجرین برگشته از ایران بود، در کنار جاده در ولایت هرات دچار آتش‌سوزی شده و متأسفانه تمام سرنشینان آن جان شیرین خود را باختند.

19/08/2025

🍇 د انګورو ګټې او صحي ځانګړنې:

1. ویټامینونه او منرالونه:

د ویټامین C، K، B6 او فایبر ښه سرچینه ده.

پوتاشیم، منګنیز او اوسپنه هم لري.

2. انتي‌اکسیدنټونه:

انګور کې ریسویراټرول (Resveratrol) او فلاوونویدونه شته چې د زړه د ناروغیو مخنیوی کوي.

3. د زړه او رګونو لپاره ګټور:

د وینې فشار کنټرولوي، د کولسټرول کچه ټیټوي او د وینې ټینګښت (clotting) کموي.

4. د سرطان ضد خاصیت:

انتي‌اکسیدنټ مواد د سرطان د حجرو د ودې مخه نیسي.

5. د سترګو روغتیا:

د عمر اړوند د سترګو ستونزې (macular degeneration) کموي.

6. هاضمه ښه کوي:

فایبر لري چې قبض مخنیوی کوي.

7. اوبه او انرژي:

په ۸۰٪ کې اوبه لري، نو د تندې ماتولو او تازه‌والي لپاره ډېر ښه دي.

---

⚠️ څوک باید د انګورو له خوړلو ځان وساتي یا لږ وخوري؟

1. د شکر ناروغان:

انګور طبیعي شکره (Fructose & Glucose) ډېر لري. باید په کمه اندازه وخوړل شي.

2. د وزن زیاتوالي ستونزه لرونکي:

د کالوري او بورې له کبله زیات استعمال د وزن زیاتېدو لامل کېږي.

3. د کولمو ستونزه لرونکي خلک:

د اسهال یا د معدې حساسیت لرونکي خلک باید ډېر ونه خوري، ځکه فایبر یې اسهال زیاتولی شي.

4. د وینې رقیقو دواوو کاروونکي (Warfarin, Aspirin):

ځکه انګور د وینې د ټینګښت په پروسه اغېزه لري.

---

✅ لنډه پایله:
انګور یو ډېر ګټور مېوه ده چې د زړه، رګونو، پوستکي او معافیت لپاره ښه ده. خو د شکر ناروغانو، د وزن اندېښنه لرونکو او د هاضمې ستونزه لرونکو لپاره باید په اعتدال وکارول شي.

17/08/2025

د هندي سینما یو ډیره لیدل شوي فلم
شولې ٥٠ کلن شو، دا فلم د یوه مظلوم
کليوال هغه مقابله انځوروي چی ظالم
یی دواړه لاسونه پری کړی وی، خو مقاله
کوی او ګټونکی کیږی.

17/08/2025

🍋 د ام ګټې او صحي ځانګړنې:

1. ویټامینونه او منرالونه:

ډېر ویټامین A، C، E او K لري.

پوټاشیم، مګنیزیم او فایبر هم پکې شته.

2. معافیت قوي کوي:

د ویټامین C له امله د بدن دفاعي سیستم پیاوړی کوي.

3. د سترګو لپاره ګټور:

د ویټامین A لرلو له کبله د سترګو لید ښه ساتي.

4. هاضمه ښه کوي:

فایبر لري چې قبض او د معدې ستونزې کمي کوي.

5. د پوستکي ښکلا:

انتي‌اکسیدنټونه لري چې پوستکی ځوان او تازه ساتي.

6. د زړه روغتیا:

د فایبر، ویټامینونو او انتي‌اکسیدنټونو له امله د زړه ناروغۍ خطر کموي.

---

⚠️ څوک باید د ام له خوړلو ځان وساتي یا په کمه اندازه وخوري؟

1. د شکر ناروغان:

ام کې طبیعي بوره (Sugar) ډېره ده، نو باید لږ وخوړل شي.

2. د معدې ستونزې لرونکي خلک:

هغه کسان چې تیزابیت (Acidity) یا د معدې سوخت لري، له زیات خوړلو وروسته ستونزه پیدا کوي.

3. د وزن زیاتوالي اندیښنه لرونکي:

ځکه چې ام کالوري او بوره دواړه ډېر لري.

4. د الرژۍ لرونکي کسان:

ځینې خلک د ام د شیدو (latex) یا د پوستکي پر وړاندې حساسیت لري.

---

✅ لنډه دا چې: ام د اعتدال په اندازه وخورئ، ډېر ګټور دی، خو که شکره، معدې ستونزه یا حساسیت لرئ، نو باید یا ونه خورئ یا ډېر لږ یې وخورئ.

17/08/2025

د وخت یاران داسی دی لکه دی ایران تومن، درسره به ډير وي خو پری ډاډه به نه وی

16/08/2025

28/07/2025

د مور مينه هغه مينه ده چي ساري يي په نړی کی نسته.