28/06/2025
EVLİYA Çelebi’nin hatırat ve seyahatname olan 10 ciltlik seyahatnamesi Türk kültür tarihi için vazgeçilmez bir kaynak olduğu kadar Osmanlı hakimiyetinde yaşayan milletler ve komşuları için de vazgeçilmez bir eserdir. Seyahatnamede Mısır’dan Viyana’ya kadar birçok yeri anlatır. Evliya Çelebi gittiği yerlerde şehrin tarihi, kalesi, mahalleleri, evleri, camileri, mescidleri, ibadethaneleri, okulları, tekkeleri, çeşmeleri, kervansarayları, hanları, eserlerin kitabelerini, çarşı pazar dükkânları, şairleri, meczupları, giysileri, mahalli dilleri, havası, iklimi, suları, ibret verici yapıları, hamamları, kiliseleri, yiyecekleri, içecekleri, imaretleri, bağ ve bahçeleri, dağları, kırları, ovaları, ırmaklarına kadar herşeyi yazmıştır. Bu yüzden seyahatname, birçok bilim dalının muhakkak müracaat etmesi gereken bir başvuru eseridir. Necip Asım Bey ve Ahmed Cevdet Bey’in gayretleriyle 1896’dan itibaren tamamı yayınlanmaya başladı. Neşir ancak 1938’de tamamlanabildi. Fakat bu neşirde Evliya Çelebi’nin dili ile oynanmış ve birçok ifade yanlış okunmuş ve seyahatname yer yer sansürlenmişti. Evliya Çelebi Seyahatnamesi yıllarca okunuş hataları ve birçok eksiği olan bu neşirden kullanıldı. 1996’da rahmetli Yücel Dağlı ve Seyit Ali Kahraman’ın gayretleriyle seyahatnamenin yeni bir neşri yapılmaya başlandı. Seyahatnamenin son cildi olan 10. cilt 2007’nin sonlarında neşredildi. Evliya Çelebi’nin tamamının sadeleştirmesi ise Seyit Ali Kahraman tarafından Yeditepe Yayınları arasında yayınlandı.
Evliya Çelebinin yayınlanış hikayesi için bk.
https://youtu.be/B74qKLHPerA?si=E6rF3l3fBszASYwf
