01/08/2025
📷 1945 yılında çekilen bu fotoğraf, ilk bakışta bir sigara tiryakisini gösteriyor gibi. Ama gerçekte bu adam, bir tütün fabrikasında çalışan profesyonel bir “sigara tadım uzmanı”ydı. Görevi mi? Sabahtan akşama kadar farklı markalardan onlarca sigarayı test etmek.
Evet, yanlış duymadınız: Sigaranın sadece içimi değil, tütünü, dumanı, filtresi, yanış süresi ve aroması üzerine çalışıyordu. Masada titizlikle dizilmiş sigaralar da bu yüzden orada. Her biri farklı bir denemenin, farklı bir markanın ya da farklı bir kimyasal karışımın ürünüydü. Tadım sırasında notlar alınır, karşılaştırmalar yapılır, şirketlerin "ideal sigara"ya ulaşması için yol haritaları çizilirdi.
Sigara içmenin zararı bilinmeden önce, bu tür işler prestijli ve bilimsel sayılırdı. Hatta bazı kaynaklar, bu adamın tüm gün sigara içmesine rağmen 70 yaşına kadar yaşadığını söylüyor. İronik, değil mi?
Ama işin trajik yanı şu: Bu fotoğraf sadece bir adamı değil, aynı zamanda bir dönemin bakış açısını da gösteriyor. Sigara reklamlarının doktorlarla yapıldığı, hamile kadınların sigara içtiği, filmlerde havalı olmanın sigarayla özdeşleştirildiği bir çağ…
Bugün artık biliyoruz ki, bu zararsız gibi görünen duman, milyonlarca insanın hayatına mal oldu. Belki de bu kare, sadece geçmişe değil, aldığımız kararların nelere mal olabileceğine dair de bir uyarı.
&
Not:
Bugün inanılmaz gelebilir ama 1930’lu ve 1950’li yıllar arasında, sigara reklamları hamile kadınları bile hedef alıyordu. Bazı reklamlarda sigara, “sakinleştirici” ya da “aşırı kilo alımını engelleyici” olarak tanıtılır, hatta hamilelik bulantısına iyi geldiği öne sürülürdü.
Dönemin sloganlarından biri: “Doktorlar bile Camel içer!”
Sigaranın zararları 1960’ların ortasında netleşti, ama bu reklamlar, geçmişte bilimin nasıl yönlendirildiğine dair çarpıcı bir örnek olarak hafızalara kazındı.