RtiMyanmar

Home
Taiwan
Taipei
RtiMyanmar

ထိုင်ဝမ် နိုင်ငံတကာ အသံလွှင့်ဌာန (RTI)
မြန်မာဘာသာ စာမျက်နှာမှ ကြိုဆိုပါတယ်။

12/08/2025

စင်္ကာပူ၊ ဆစ်ဒနီ၊ ဘာလင်စတဲ့ နိုင်ငံတကာမြို့ကြီးတွေကို ကျော်လွန်ပြီး ကမ္ဘာပေါ်မှာ နေထိုင်ဖို့ အကောင်းဆုံးမြို့အဖြစ် ရွေးချယ်ခံခဲ့ရတဲ့ ထိုင်ပေမြို့

ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းက ကမ္ဘာလုံးဒီဇိုင်းနှင့် ဗိသုကာ ကုမ္ပဏီ Gensler က ထုတ်ပြန်တဲ့ 2025 ခုနှစ်ရဲ့ သက်ဝင်လှုပ်ရှား မြို့ပြများ (2025城市脈動：魅力城市) ဆိုတဲ့ အစီရင်ခံစာအရ စာရေးသူ လက်ရှိနေထိုင်နေတဲ့ ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံရဲ့ မြို့တော် ထိုင်ပေ (台北市) ရဲ့ စီးပွားရေး၊ ဘေးကင်းလုံခြုံမှုနှင့် တည်ငြိမ်မှု၊ လူနေမှုဘဝအရည်အသွေး တိုးတက်မှု၊ ရာဇဝတ်မှုများ ပပျောက်လာမှုစတဲ့ အချက်တွေကို ကြည့်ပြီး အမှတ်ပေးတွက်ချက်ကြည့်တဲ့အခါ စုစုပေါင်းပျမ်းမျှရမှတ်ဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ရှိတဲ့ တခြား နိုင်ငံတကာမြို့ကြီးတွေ ဖြစ်ကြတဲ့ စင်္ကာပူ၊ ဆစ်ဒနီ၊ ဘာလင်စတဲ့ မြို့တွေရဲ့ ပျမ်းမျှရမှတ်တွေကိုတောင် ကျော်လွန်နေတာကို တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ထိုင်ပေမြို့ဟာ ၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွက် ကမ္ဘာပေါ်မှာ နေထိုင်ဖို့ အကောင်းဆုံးမြို့ အစီရင်ခံစာမှာ အဆင့်(၁) နေရာကို ဆွတ်ခူး ရယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

ထိုင်ပေမြို့ကို နေထိုင်ရန်အကောင်းဆုံးမြို့ဆိုပြီး ရွေးချယ်ခဲ့တဲ့အပေါ် ထိုင်ပေမြို့မှာ နေထိုင်နေကြတဲ့ ဒေသခံတွေအပြင် ထိုင်ဝမ်ကို လာရောက်လည်ပတ်ဖူးကြတဲ့ နိုင်ငံခြားသားခရီးသွားတွေကပါ သဘောတူ လက်သင့်ခံ နှစ်သက်ကြတာကတော့ ထိုင်ပေမြို့ရဲ့ သွားလာရေးစနစ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုပါ။ ထိုင်ပေမြို့သူမြို့သားတွေ အများစုဟာ နေ့စဥ် အလုပ်သွားအလုပ်ပြန်၊ ကျောင်းသွားကျောင်းပြန် လုပ်ကြတဲ့အခါ မိမိကိုယ်တိုင် ကားမောင်း၊ ဆိုင်ကယ်မောင်းစရာမလိုအောင် အများပြည်သူသုံးယာဥ်တွေဖြစ်ကြတဲ့ MRT ၊ ဘတ်စ်ကားတွေကို အသုံးပြုပြီး အလွယ်တကူ သွားလာလှုပ်ရှားနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် MRT ၊ ဘတ်စ်ကားခတွေဟာ ဈေးနှုန်းသင့်တင့်မှု ရှိတဲ့အတွက် ပြည်သူတိုင်းဟာ တစ်နေရာကနေ တစ်နေရာကို သက်သက်သာသာနဲ့ သွားလာလှုပ်ရှားနိုင်ပါတယ်။

စာရေးသူကိုယ်တိုင်လည်း ထိုင်ပေမြို့ရဲ့ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးအပိုင်းကို အတော်လေး နှစ်သက်မိပါတယ်။ ကိုယ်တိုင်လည်း စင်္ကာပူ၊ မော်စကိုစတဲ့ မြို့ကြီးတွေမှာ နှစ်ရှည်နေထိုင်ခဲ့ဖူးတာဖြစ်လို့ အဲဒီမြို့ကြီးတွေနဲ့ နှိုင်းယှဥ်ရင် ထိုင်ပေမြို့ရဲ့ MRT စနစ်ဟာ အတော်လေး သာလွန်ကောင်းမွန်ပါတယ်။ ဥပမာ။ ။ စင်္ကာပူရဲ့ MRT ဟာလည်း ထိုင်ပေမြို့ရဲ့ MRT လိုမျိုး တစ်နေရာကနေ တစ်နေရာကို အလွယ်တကူ သွားလာနိုင်ပေမယ့် မကြာခဏဆိုသလို စက်ချို့ယွင်းမှုကြောင့် ရထားရပ်သွားတာမျိုးတွေ ရှိတတ်ပါတယ်။ နောက်ပြီး မော်စကို၊ စင်္ကာပူစတဲ့ မြို့တွေက MRT စနစ်တွေဟာ ထိုင်ပေမြို့ရဲ့ MRT စနစ်လိုမျိုး လူတိုင်း သက်သက်သာသာနဲ့ စီးနှင်းနိုင်အောင် TPASS လို့ ခေါ်တဲ့ လပေးပုံစံ စိတ်ကြိုက်စီးနှင်းလို့ရတဲ့ စနစ်တွေ မရှိပါဘူး။ ဒါကြောင့်လည်း သွားလာရေးအပိုင်းမှာ ထိုင်ပေမြို့ဟာ အဲဒီမြို့ကြီးတွေထက် သာလွန်နေတယ်လို့ စာရေးသူကတော့ မြင်မိပါတယ်။

လမ်းပန်းဆက်သွယ်မှုအပိုင်းအပြင် စားသောက်မှုအပိုင်းမှာလည်း ထိုင်ပေမြို့ဟာ တခြားမြို့ကြီးတွေထက် သာလွန်နေတယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါသေးတယ်။ အကြောင်းကတော့ ထိုင်ပေမြို့မှာ ထိုင်ဝမ်အစားအစာအပြင် နိုင်ငံတကာက အစားအသောက်မျိုးစုံကို ဈေးနှုန်းသက်သာစွာနဲ့ စားလို့ရနိုင်တဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေ၊ ညဈေးတွေ အများကြီး ရှိသလို ထိုင်ဝမ်အစိုးရရဲ့ သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုကြောင့် သန့်ရှင်းမှုအပိုင်းမှာလည်း စိုးရိမ်စရာ မရှိအောင် အစားအစာဘေးကင်းလုံခြုံမှုကို ရရှိနိုင်မှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ပြီး ထိုင်ပေမြို့ဟာ ညဥ့်နက်သန်းခေါင်ယံအချိန်အခါမျိုးတွေမှာပါ တစ်ယောက်တည်း ဘေးကင်းစွာ လွတ်လွတ်လပ်လပ် သွားလာလှုပ်ရှားလို့ရတဲ့ မြို့တစ်မြို့ပါ။ ဒီအရာတွေဟာလည်း ဘေးကင်းလုံခြုံမှုနှင့် တည်ငြိမ်မှု၊ လူနေမှုဘဝအရည်အသွေး တိုးတက်မှု၊ ရာဇဝတ်မှုများ ပပျောက်လာမှုတွေကို အသိအသာ ပေါ်လွှင်စေနိုင်တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

Gensler ရဲ့ အစီရင်ခံစာဟာ ထိုင်ပေမြို့အပါအဝင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအနှံ့မှာရှိတဲ့ မြို့ပေါင်း ၆၅ မြို့က လူဦးရေ ၃၃,၀၀၀ ရဲ့ အမြင်တွေကို စုဆောင်းတွက်ချက်ပြီး ရလာတဲ့ အစီရင်ခံစာ တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ အစီရင်ခံစာထဲမှာ ထိုင်ပေမြို့ဟာ ပထမနေရာ၊ ဟိုချီမင်းမြို့ဟာ ဒုတိယနေရာ၊ ဆက်လက်ပြီး စင်္ကာပူ၊ ဆစ်ဒနီ၊ ဘာလင်စတဲ့ မြို့တွေဟာ အဆင့် (၃) ၊ (၄) ၊ (၅) စသဖြင့် နေရာ အသီးသီး ရရှိထားပါတယ်။ အစီရင်ခံစာအတွက် စစ်တမ်းကောက်ယူရာမှာ ဒီမြို့မှာ မြို့သူမြို့သားတွေ ရေရှည်နေထိုင်ဖို့ အစီအစဥ်ရှိမရှိကို သက်ရောက်စေတဲ့ အဓိကညွှန်းကိန်းတွေဖြစ်ကြတဲ့ “ဒီမြို့ဟာ ငြီးငွေ့စရာ မကောင်းပါ၊ ဒီမြို့ဟာ မိမိရဲ့ ‌မွေးရပ်မြေ အိမ်သဖွယ် ခံစားရတယ်” ဆိုတဲ့ ထင်မြင်မှု၊ ဂုဏ်ယူမှု၊ အငြိမ်းစားအတွက် သင့်လျော်မှုနဲ့ အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ မြို့အပေါ် ချစ်ခင်မှု တိုးများလာမှု စတဲ့ အချက်တွေကို ထည့်သွင်းပြီး မေးမြန်းထားတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

Gensler ရဲ့ အစီရင်ခံစာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ထိုင်ပေမြို့ရဲ့ မြို့တော်ဝန် ကျန်ဝမ့်အမ်း (蔣萬安) ဟာလည်း ထိုင်ပေမြို့ဟာ မတူကွဲပြားပြီး သာယာဝပြောတဲ့ မြို့တစ်မြို့ ဖြစ်သလို အစဉ်အလာနှင့် ဆန်းသစ်တီထွင်မှုတွေကို ပေါင်းစပ်ထားတဲ့ ထူးခြားကျက်သရေရှိတဲ့ မြို့တစ်မြို့ဖြစ်ကြောင်းကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ထိုင်ပေမြို့ရဲ့ မြို့တော်အစိုးရကလည်း ထိုင်ပေမြို့ကို နေထိုင်ရန် အကောင်းဆုံးမြို့အဖြစ်အပြင် ဖော်ရွေမှု အရှိဆုံး မြို့တစ်မြို့အဖြစ် ဆက်လက်ပုံဖော်သွားနိုင်အောင် အစဉ်အမြဲ အလေးထားဆောင်ရွက်သွားမယ်ဆိုပြီးလည်း အာမခံခဲ့ပါတယ်။

စာဖတ်သူတွေထဲမှာကော လက်ရှိ ထိုင်ပေမြို့မှာ နေနေတာပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ ဒါမှမဟုတ် ထိုင်ပေမြို့ကို လာရောက်လည်ပတ်ဖူးတာပဲ ဖြစ်ဖြစ် ထိုင်ပေမြို့နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုမျိုး ထင်မြင်ယူဆမှုတွေ ရှိလဲဆိုတာကိုလည်း မှတ်ချက်လေးတွေ ရေးပေးသွားခဲ့ပါဦးလို့ ပြောရင်း စာကို အဆုံးသတ်လိုက်ပါတယ်ခင်ဗျာ။ အစဥ်လေးစားလျက်...

Photo – Infographics, Gensler
Thomas Chen မှ ရေးသားဖော်ပြသည်။ ဆက်လက်ကြိုးစားသွားပါဦးမည်။

11/08/2025

နက်ဖြန်အာရုဏ်ဦးချိန်ခါတွင် အသေးစားတိုင်ဖုန်း ယန်လျို၏ ပင်လယ်ပြင်သတိပေးချက်များ ကြေညာသွားမည်

ထိုင်ဝမ်သည် ကျွန်းနိုင်ငံဖြစ်၍ မကြာခဏဆိုသလို တိုင်ဖုန်းများ ဖြစ်ပေါ်တတ်သည်။ ခုရက်ပိုင်းတွင်လည်း ယခုနှစ်၏ အမှတ် ၁၁ တိုင်ဖုန်းဖြစ်သည့် ယန်လျိုတိုင်ဖုန်း ခေါ် Typhoon Podul (楊柳颱風) လာတော့မည်။

ယန်လျိုတိုင်ဖုန်းသည် ခုချိန်ထိ အသေးစားတိုင်ဖုန်း(輕颱)ဖြစ်ပြီး ထိုင်ဝမ်၏ အရှေ့တောင်အရှေ့ဘက် ၁၃၀၀ ကီလိုမီတာအ‌ဝေးရှိ ပင်လယ်ပြင်တွင် ရှိသည်။ ယန်လျိုတိုင်ဖုန်းသည် လာမည့် ၂၄ နာရီအတွင်း အလယ်အလတ်တိုင်ဖုန်းအဖြစ် ပြောင်းလဲနိုင်ကြောင်း ထိုင်ဝမ်မိုးလေဝသဌာနက ခန့်မှန်းသည်။ မိုးလေဝသ သတင်းတင်ဆက်သူ မစ်စတာကျန်း(張峻堯)က ယန်လျိုတိုင်ဖုန်း၏ ပင်လယ်ပြင်သတိပေးချက်ကို နက်ဖြန် ၁၂ ရက်နေ့ အာရုဏ်ဦးတွင် ကြေညာပြီး မြေပြင်သတိပေးချက်ကိုမူ ညနေပိုင်းတွင် ကြေညာမည်ဟု ပြောကြားသွားသည်။ ယန်လျိုတိုင်ဖုန်းသည် လက်ရှိလမ်းကြောင်းအရ ထိုင်တုံးမြို့(台東)မှ ဝင်ရောက်ဖို့မှာ ရာခိုင်နှုန်းအများဆုံး ဖြစ်သည်။ တောင်မြောက်အနည်းတိမ်းစောင်းနိုင်ဖွယ်ရှိသော်လည်း ထိုင်တုန်းနှင့် ဟွားလျန်မှ ဝင်ဖို့မှာ ရာခိုင်နှုန်း ပိုများသည်။

ယန်လျိုတိုင်ဖုန်းသည် ထိုင်ဝမ်သို့ မဝင်ရောက်လာမီ ၁၂ ရက်ကပင် ထိုင်ဝမ်၏ ပင်လယ်ကမ်းခြေများတွင် လိုင်းရှည်များ စတင်ဖြစ်ပွားနိုင်ဖွယ်ပြီး သက်ဆိုင်ရာဒေသများ ကာကွယ်မှုများ ပြုလုပ်ထားရန် သတိပေးထားသည်။ ၁၂ ရက်နေ့ညနေပိုင်းတွင် ထိုင်ဝမ်သို့ ဝင်‌ရောက်လာပြီးနောက် ဝင်လာသည့် ထိုင်ဝမ်အရှေ့ပိုင်းတွင် မိုးပြင်းထန်စွာ ရွာသွန်းနိုင်ဖွယ်ရှိပြီး ဆိုင်ရာကာကွယ်မှုများ ပြုလုပ်ထားရန် သတိပေးပြောကြားသွားသည်။ အရှေ့ပိုင်းမှ ဝင်လာသည့် ယန်လျိုတိုင်ဖုန်းသည် ထိုင်ဝမ်၏ ဗဟိုရိုးမတောင်တန်း(中央山脈)ကို ဖြတ်သန်းချိန်တွင် မုန်တိုင်းတည်ဆောက်ပုံ ဖျက်စီးခံရပြီး အလယ်အလတ်မုန်တိုင်းမှ အသေးစားမုန်တိုင်း သို့မဟုတ် အပူပိုင်းလေဖိအားအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားမည်။ တိုင်ဖုန်းသေးသွားသော်လည်း မိုးရွာသွန်းမှုကို ပေါ့ပေါ့တွက်၍ မရပါ။ ဗဟိုရိုးမတောင်တန်းကို ဖြတ်ကျော်ပြီး ထိုင်ဝမ်အနောက်ပိုင်းသို့ ရောက်လာသည့် ယန်လျိုတိုင်ဖုန်းသည် ထိုင်ဝမ်၏ အနောက်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်း‌‌‌ဒေသများတွင် မိုးပြင်းထန်စွာ ရွာနိုင်သည်။ တန်းနာ့စ်တိုင်ဖုန်းဒဏ်ကြောင့် ပျက်စီးသွားသည့်အိမ်များပင် ပြင်ဆင်မပြီးသေးသည့် တောင်ပိုင်းဒေသခံများအတွက် ရင်လေးနေမိသည်။

ယန်လျိုတိုင်ဖုန်းသည် ၁၄ ရက်နေ့တွင် တရုတ်နိုင်ငံ ဖူကျန့်မြို့နယ်(中國福建)သို့ ဝင်ရောက်သွားပြီးနောက် ထိုင်ဝမ်တွင် မိုးလေအခြေအနေများ သိသိသာသာ လျှော့နည်းလာမည်။ တိုင်ဖုန်းဝင်ရောက်တိုင်း အလုပ်တက်သူများက တိုင်ဖုန်းဘေးအန္တရာယ်ကာကွယ်ရေးရုံးပိတ်ရက် ရှိမရှိကို သိချင်ကြသည်။ ဤတစ်ကြိမ်တိုင်ဖုန်းသည် အလတ်စားတိုင်ဖုန်းဖြစ်ပြီး မတူသည့်မြို့များတွင် မိုးရွာနှုန်းမှာ မတူကြပါ။ ဤတစ်ကြိမ်တွင် တိုင်ဖုန်းဘေးအန္တရာယ်ကာကွယ်ရေးရုံးပိတ်ရက် ပိတ်ဖို့ ရာခိုင်နှုန်းနည်းကြောင်း ထိုင်ဝမ်တိုင်ဖုန်းဖိုရမ်(台灣颱風論壇)တွင် ခန့်မှန်းထားသည်ကို တွေ့ရသည်။ ပိတ်သည်ဖြစ်စေ မပိတ်သည်ဖြစ်စေ တိုင်ဖုန်းချိန်ခါတွင် သတိဖြင့် သွားလာကြရန် မှာကြားလိုပါသည်။

မနောကြည်မှ ရေးသားတင်ပြသည်။
ဓာတ်ပုံ။ ။ ထိုင်ဝမ်မိုးလေဝသ စီမန်ခန့်ခွဲရေးဌာန

11/08/2025

လူမှုကြီးကြပ်ရေးအထူးတာဝန်အဖွဲ့ ထိုင်ဝမ်အမျိုးသားတက္ကသိုလ်（NTU)အတွင်းသို့ ကြမ်းတမ်းစွာဝင်ရောက်စစ်ဆေး(專勤隊擅闖台大校園粗暴執法惹議)

၂၀၂၅ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၇ရက်နေ့တွင်ထိုင်ဝမ်အမျိုးသားတက္ကသိုလ် National Taiwan University (NTU-台大)ကျောင်းပရဝုဏ်အတွင်းသို့ ယူနီဖောင်းဝတ်ဆင်ထားခြင်းလည်းမရှိ ဝန်ထမ်းကတ်ချိတ်ဆွဲထားခြင်းမပြုသော လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဌာနဝန်ထမ်းများဟာ ကျောင်းရဲ့ဆိုင်ရာပိုင်ရာကိုလည်း အသိပေးအကြောင်းကြားခြင်းမရှိပဲ ဝင်ရောက်စစ်ဆေးခြင်းများပြုလုပ်ခဲ့တာပါ။ ဝင်ရောက်စစ်ဆေးရခြင်းအကြောင်းရင်းကတော့ ဗီဇာသက်တမ်းကုန်နေသော (over stay)ရက်လွန်ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားဝင်ရောက်ရှာဖွေခြင်းဖြစ်တယ်လို့သိရပြီး ကျောင်းဝင်းအတွင်းရှိပြည်သူတစ်ဦးကိုလည်း မှားယွင်းဖမ်းဆီးခဲ့ခြင်းဖြစ်ပွားခဲ့တာပါ။

ဤကဲ့သို့စစ်ဆေးခြင်းကြောင့် ကျောင်းသားတွေရော ကျောင်းဝန်းအတွင်းသွားလာလှုပ်ရှားနေသော အများပြည်သူပါ အထိန့်တလန့်ဖြစ်စေခဲ့ကာ NTU ကျောင်းသားသမ္ပဂမှနေပြီး လှုဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဝန်ထမ်းများ ယခုကဲ့သို့ စည်းကမ်းမဲ့စွာဝင်ရောက်စစ်ဆေးခြင်းအပေါ် ရှတ်ချခဲ့ပါတယ်။ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဌာနအနေဖြင့် ဩဂုတ် ၈ရက်နေ့တွင် တောင်းပန်စကားပြောကြားခဲ့ပြီး နောင်တွင် တရားဥပဒေနှင့်အညီ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးများကို လိုက်နာဆောင်ရွက်ကာ ကျောင်းပရဝဏ် နှင့်ပတ်သက်သောတာဝန်ကိုလေးစားစွာအလေးထားပြီး အများပြည်သူဘေးကင်းလုံခြုံရေးကို ထိန်းသိမ်းရင်း တာဝန်ဝတ္တရားများ ပိုမိုကောင်းမွန်လာစေရန်နှင့် ကြိုတင်ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်မှုများကိုစနစ်တကျပြုလုပ်ပါမည်ဟု ကတိပြုခဲ့ပါတယ်။

ဤသို့ ဝင်ရောက်စစ်ဆေးခြင်းဖြစ်ရပ်ဟာ ကျောင်းသားများကိုအထိန်တလန့်ဖြစ်စေရုံသာမက ပြည်သူကြားမှာလည်း ဆွေးနွေးအငြင်းပွားစရာကိစ္စရပ်တစ်ခုဖြစ်လို့လာခဲ့တာပါ။ NTUကျောင်းသားသမ္ပဂအနေဖြင့် ဩဂုတ်လ ၈ရက်နေ့တွင် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးအဖွဲ့၏ယခုကဲ့သို့ တရားမဝင်လုပ်ရပ်ကို ပြင်းထန်စွာရှုတ်ချကန့်ကွက်ကြောင်း သတင်းထုတ်ပြန်ချက်ရေးသားထုတ်ပြန်ကာ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဌာနသို့ ဖြေရှင်းချက်ပေးရန်တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ လူဝင်/ကြီးကြပ်ဌာနအနေဖြင့်လည်း ၈ရက်နေ့ နေ့ချင်းပင်တောင်းပန်ခဲ့ပြီး ရှာဖွေဖမ်းဆီးရေးကို လူရှုပ်ထွေးသောဈေးဆိုင်တန်းများတစ်ဝိုက်သာ သတင်းအရပြုလုပ်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ကျောင်းသားများအပေါ်စစ်ဆေးခြင်းမရှိခဲ့ကြောင်းဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။ ထိုင်ပေ အထူးဖမ်းဆီးရေးအဖွဲ့ ဒုခေါင်းဆောင် လင်ဝေရှန်(林偉祥-မှလည်း"ထိုင်ပေ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အလုပ်သမားပြန်လည်ထူထောင်ရေးမှ တိုင်ကြားစာကို လက်ခံရရှိတာဖြစ်သောကြောင့် အထူးဖမ်းဆီးရေးအဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးနှင့် အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနမှစစ်ဆေးရေးအရာရှိ၃ဦးနှင့်ပူးပေါင်းကာ NTU ဝန်းအတွင်းရှိ စားသောက်ဆိုင်တန်းမှ တရားမဝင်အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသော နေထိုင်မှုသက်တမ်းကျော်လွန်နေသည့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသားတစ်ဦးကို ဝင်ရောက်ဖမ်းစီးခဲ့တာဖြစ်ကြောင်း၊ ဖမ်းစီးရာတွင်လည်း ဦးတည်ရာနေရာကိုသာကန့်သတ်သတ်မှတ်ထားပြီး ဆိုင်ဝန်ထမ်းနှင့်တရားမဝင်ဆိုင်ရှင်၏ ဆိုင်နေရာမှထွက်သွားရန်ကြိုးစားသော ၎င်း၏သားဖြစ်သူတို့ကိုသာ စစ်ဆေးခဲ့တာဖြစ်ပြီး ကျောင်းသားများအပေါ်တစ်စုံတစ်ရာဖမ်းစီးစစ်ဆေးခြင်းမရှိခဲ့ကြောင်း၊ သို့သော်လည်း ကျောင်းဘက်သို့ တစ်စုံတစ်ရာကြိုတင်အကြောင်းကြားအသိပေးခြင်းမရှိခဲ့တာကြောင့် ယခုလိုကျောင်းသားများအားထိတ်လန့်တကြားဖြစ်သွားစေခဲ့တဲ့အတွက် အလေးအနက်တောင်းပန်ကြောင်း"စသည်ဖြင့်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဌာနအနေဖြင့်လည်း စားသောက်ဆိုင်တန်းတွင် ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးတွေ့ရှိတဲ့ တရားမဝင်ဆိုင်ရှင်နှင့် နေထိုင်ခွင့်သက်တမ်းမဲ့ ဝန်ထမ်းတို့အား သက်ဆိုင်ရာဌာနအသီးသီးမှ ဥပဒေအတိုင်းအရေးယူတောင်ရွက်သွားမှာဖြစ်ပြီး ယခုကဲသို့ ကျောင်းဘက်ဆိုင်ရာသို့ကြိုတင်အကြောင်းကြားခြင်းမရှိတဲ့အတွက် ထိတ်လန့်မှုများဖြစ်ပွားခဲ့သည်ကို လူဝင်/ကြီးကြပ်ဌာနအနေဖြင့် အလုပ်သမားဦးစီးဌာနတာဝန်ရှိသူများနှင့်အတူ ဩဂုတ်လ၇ရက်နေ့ကပင် NTUသို့သွားရောက်ဖြေရှင်းကာ တရားဝင်တောင်းပန်ခဲ့ကြောင်းပြောကြားပါတယ်။

ဤဖြစ်ရပ်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ကျောင်းသားများဘက်မှ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိစေရေးတောင်းဆိုချက်ထုတ်ခဲ့ပြီးနောက်နောင်တွင် ပွင့်လင်းမြင်သာစွာစစ်ဆေးနိုင်သော အမှုဆောင်စည်းမျဉ်းများ တည်ဆောက်ပြီး၊ ကျောင်းဘက်သိရှိပြီးနောက်တွင်သာ စစ်ဆေးရေးလုပ်ဆောင်ကာ ကျောင်းသားအခွင့်အရေး မထိခိုက်စေရန် အာမခံရန် လိုအပ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ထို့ပြင် ယင်းကဲ့သို့ ဖြစ်ရပ်များ ထပ်မံမဖြစ်ပွားစေရန် ကာကွယ်ကာ NTU၏ လွတ်လပ်၍ လုံခြုံသော ကျောင်းဝင်းအနေအထားကို ကာကွယ်ရမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ဤဖြစ်ရပ်နှင့်ဆက်စပ်ပြီး ဆောင်းပါးရှင်ရဲအာဘော်နှင့်အတွေ့အကြုံလေးကိုလည်းဖြည့်စွက်ရေးသားမျှဝေပါရစေရှင်။ ယခုဖြစ်ရပ်မှာမည်သူမှားတယ်မှန်တယ်လို့မဝေဖန်လိုသော်လည်း ထိုင်ဝမ်လိုဒီမိုကရေစီနိုင်ငံမှာ လူဝင်/ကြီးကြပ်လို ရဲဌာနလိုနေရာတွေမှာ တာဝန်ဝတ္တရားပင်ဖြစ်လင့်ကစား တစ်ဖက်သားကိုမလေးစားတဲ့အပြုအမူများစွာရှိနေတာဖြစ်သလို ဝန်ထမ်းတွေရဲ့လုပ်ငန်းမကျွမ်းကျင်မှုနှင့် ဝတ္တရားအိုဗာထမ်းဆောင်မှုကြောင့် ထိခိုက်မှုနစ်နာတွေကိုယ်တိုင်ကြုံဖူးမှသာသိရှိရတာပါ။ ဆောင်းပါးအလွန်ရှည်သွားပြီဖြစ်သော်လည်း စိတ်ဝင်စားသူများဖတ်ရှုကြည့်နိုင်ပါတယ်။

ဖြစ်စဉ်၁-မင်မင်သုသုကိုယ်ဝန်အရင့်အမာကာလတုန်းကပေါ့ရှင်။ ခင်မင်သက်တမ်းအနှစ်၂၀ရှိတဲ့သူငယ်ချင်းတစ်ဦး(A)က သူရဲ့ ရန်ကုန်ကလာတဲ့သူငယ်ချင်း(B)နှင့် fast foods ဆိုင်ကိုတူတူသွားဝယ်ကြရာ B ဟာဆိုင်ပြင်မှာစောင့်ကျန်ခဲ့ပြီး ရဲကစစ်ဆေးတာနှင့်ကြုံတွေ့ရကာ မည်သို့ပင်ပတ်စ်ပို့နှင့်ဗီဇာပြသော်လည်း အတင်းဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်ဖို့လုပ်နေတာကြောင့် B ကကြောက်လန့်တကြားဒူးထောက်ရှိခိုးတောင်းပန်နေတာကိုမြင်တွေ့ပြီး Aကမင်မင်သုသုဆီဖုန်းဆက်ကာ Bရဲ့ဗီဇာကိုမက်ဆေ့ချ်ပို့ပေးပါတယ်။ တကယ်တမ်းသက်တမ်းဟာ ၃ရက်ကျန်နေသေးတာကိုတွေ့ရသော်လည်း၎င်းရဲကလက်မခံပဲလက်ထိပ်ခတ်ပြီး Bကိုကားပေါ်တင်သွားတာကြောင့် ဗိုက်တကား
ကားနှင့် မင်မင်သုသုဟာ နန်းစွတ်ကြောင်南勢角）ရဲစခန်းထိလိုက်သွားပေးခဲ့တာပါ ။ အဖြစ်အပျက်ရဲ့နောက်ဆုံးအကြောင်းရင်းကတော့ ထိုရဲက အင်္ဂလိပ်လိုရေးထားတဲ့ ဗီဇာကိုမဖတ်တတ်တာပါပဲ။ Bကိုတစ်ခွန်းမှတောင်းပန်စကားမဆိုပဲပြန်လွှတ်ပေးလိုက်တာဖြစ်ပြီး ဪ Bနေရာမှာသာတခြားနိုင်ငံသားဆိုလျှင် ရဲကိုတောင်တရားပြန်စွဲဦးမလားပဲနော်၊ငါတို့လူမျိုးတွေ အတော်လေးမျက်နှာငယ်ရသလို အတော်လည်းခွင့်လွှတ်တတ်ကြောင်းတွေးကာ ရင်နာမိပါသေးတယ်။

ဖြစ်စဉ် ၂- မကြာသေးမီကပင် မင်မင်သုသုဟာလူဝင်/ကြီးကြပ်ရုံး(ထိုင်ပေ)ကိုသွားရောက်ပြီး ကိုယ်ရေးကိုယ်တာကိစ္စတစ်ခုလျှောက်ထားခဲ့ရာမှာ အင်္ဂလိပ်စာလုံးပေါင်းနာမည်ကိစ္စနှင့် လူဝင်/ကြီးကြပ်ကောင်တာမှဝန်ထမ်းက မင်မင်သုသုကိုပြင်ဆင်ခိုင်းပါတယ်။ အတိုချုပ်ပြောရရလျှင် မင်သုသုကအကျိုးအကြောင်းများရှင်းပြပြီး တစ်ခါတည်းလျှောက်လွှာတင်ခဲ့ချင်ကြောင်း နောက်ထပ်ဘာတွေလိုအပ်လည်းတစ်ခါတည်းပြောရန် ကောင်တာမှဝန်ထမ်းကိုပြောသည့်အခါ ထိုသူက သေချာအောင် အရာရှိကိုမေးပေးမည်ဟုဆိုကာ မေးမြန်းပြီးနောက်မှာတော့ ဒီတစ်ခါတော့လျှောက်လွှာလက်ခံပေးလိုက်မည်ကြောင်းပြောကြားနေစဉ်နောက်ထပ် ရာထူးအမည်မသိသူတစ်ဦးရောက်လာကာ မြန်မာစကားဖြင့် မင်မင်သုသုရဲ့စာရွက်စာတမ်းထဲမှ တစ်ရွက်ကို အထက်အရာရှိမှလက်ခံလိမ့်မည်မဟုတ်သဖြင့် တစ်ခြားပုံစံအသစ်တစ်စောင်ပြုလုပန်ပြောကြားပါတယ်။ ၎င်းဟာ မင်မင်သုသုမည်သည့်ကိစ္စလျှောက်သည်ကိုဂဃနဏမသိသလို ပယ်ချခံရလိမ့်မည်ဟုသာ မြန်မာလိုတွင်တွင်ပြောနေပါတော့တယ်၊ မင်မင်သုသုကိုမြန်မာလိုပြော ရုံးမှလူများကိုလည်းတရုတ်လိုဘာသာပြန်နှင့် မူလကရှင်းလင်းနေသည့်ကိစ္စဟာ ရှုပ်ထွေးသလိုဖြစ်လာတာကြောင့် မန်ဒရင်းဘာသာဖြင့်ပင် မင်မင်သုသုရဲ့ကိစ္စကိုလက်ခံဆောင်ရွက်ပေးသောဝန်ထမ်းကိုသာ လျှောက်လွှာတင်ပေးပါရန်နှင့် လိုအပ်လျှင်ထပ်မံဖြည့်စွက်ပေးပါ့မည့်အကြောင်း ပထမတစ်ကြိမ် သေချာမေးမြန်းစုံစမ်းပြီးဖြစ်သလို ထိုစဉ်ကဝန်ထမ်းမှလည်း အထက်အရာရှိကိုမေးပေးပြီးဖြစ်ကြောင်းပြောသည့်အခါ ကောင်တာဝန်ထမ်းမှလျှောက်လွှာကိုလက်ခံခဲ့ပါတယ်။လျှောက်လွှာတင်ခဲ့ပြီးနောက် မင်မင်သုသုရဲ့ကိစ္စဟာတစ်ပတ်အကြာမှာအဆင်ပြေချောမောစွာ ကျလာခဲ့ပါတော့တယ်။ အကယ်၍မင်မင်သုသုသာ သေချာမေးမြန်းစုံစမ်းထားဖူးတာမဟုတ်လျှင် ဘာသာစကားလည်းမတတ်ကျွမ်းလျှင် ငွေတွေ အချိန်တွေထပ်မံကုန်ကျခံရဦးမှာမဟုတ်ပါလားရှင်။

Photo: KNEWS

အေးသုမွန်ဟန်
11 Aug 2025

09/08/2025

လုရယ် မိသားစုအပန်းဖြေပန်းခြံက မှော်သန့်စင်ခန်း (鹿野親子公園魔術洗手間)

ယခုဆောင်းပါးလေးမှာ တစ်မူထူးခြားစွာ မိတ်ဆက်ပေးမှာကတော့ ထိုင်သုံးလုရယ်မှာရှိတဲ့ သန့်စင်ခန်းတစ်ခုအကြောင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီသန့်စင်ခန်းဟာ လုရယ်မိသားစုအပန်းဖြေပန်းခြံအတွင်းမှာရှိတာပါ။ ဘာကြောင့် အပန်းဖြေပန်းခြံကို မိတ်ဆက်တာမျိုးမဟုတ်ဘဲ သန့်စင်ခန်းကိုမိတ်ဆက်တာပါလိမ့်ဆိုပြီး RtiMyanmar စာဖတ်သူတွေက တွေးကောင်းတွေးပါလိမ့်မယ်။ မင်မင်သုသုကိုယ်တိုင်လည်း ပန်းခြံတွေ သဘာဝရှူခင်းတွေအကြောင်း မိတ်ဆက်ရေးသားလေ့ရှိရာမှ ဒီတစ်ခါမှာတော့ ဆွဲဆောင်မှုရှိလွန်းတဲ့ သန့်စင်ခန်းလေးဖြစ်နေတာကြောင့် မျှဝေလိုက်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်ရှင်။

လုရယ် မိသားစုအပန်းဖြေပန်းခြံဟာ ထိုင်သုံး လုရယ်ရွာ လွေ့ကျင်လမ်း ဘလောက်၁ အမှတ်၂၁ (台東鹿野鄉瑞景路一段21號）မှာ ရှိတာဖြစ်ပြီး လုရယ် ဟွားလုမီ မိသားစုကစားကွင်း (鹿野花鹿米公園親子共融式遊樂場」）လို့လည်း အမည်တွင်တာဖြစ်ပါတယ် ။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်က ဖွင့်လှစ်ကစားခွင့်ပြုခဲ့တဲ့ ဒီကစားကွင်းထဲမှာ ရှိတဲ့သန့်စင်ခန်းကတော့ သန့်စင်ခန်းရယ်လို့ ထင်မှတ်စရာရှိလောက်အောင် ဆွဲဆောင်မှုရှိတာဖြစ်ပြီး မပြောပဲနေလျှင် သန့်စင်ခန်းရယ်လို့တောင် ထင်မိမှာမဟုတ်ပါဘူး။ ယခုဆိုလျှင် တကူးတက ဒီမှော်သန့်စင်ခန်းနှင့် လာရောက် အမှတ်တရဓာတ်ပုံရိုက်ယူသူတွေရှိကြတဲ့အထိ ချစ်စရာကောင်းတဲ့ သန့်စင်ခန်းလေးပါပဲရှင်။

ဒီMagic House လို့အမည်တွင်တဲ့ သန့်စင်ခန်းလေးကတော့ အခကြေးငွေပေးစရာမလိုတဲ့ အများသုံးသန့်စင်ခန်းလေးပဲဖြစ်ပါတယ်။ ထိုင်ဝမ်မှာတော့ ချစ်စရာအကောင်းဆုံးသန့်စင်ခန်းအဖြစ်သတ်မှတ်ခြင်းခံထားရတာပါ။ ဒီမှော်အိမ်ကလေးမှာ ကလေးများအကြိုက်ဖြစ်သော ဝက်ရုပ်၊ မြေခွေး၊ ဧရာမမှိုပုံသဏ္ဌာန်လေးတွေနှင့် ဒီဇိုင်းဆင်ထားတာဖြစ်ပြီး ခေါင်မိုးပေါ်မှာ ဇီးကွက်ပုံကလေးတွေ ထပ်ခိုးလေးမှာ မင်းသမီးလေးတစ်ပါး အပြင်သို့ ငေးမောပုံလေးတွေဟာလည်း အဝေးကကြည့်ကြည့် အနီးကပ်ပဲကြည့်ကြည့် ချစ်စရာကောင်းလို့နေတာပါ။

လုရယ်မိသားစုကစားကွင်းအတွင်းမှာ တခြားကလေးငယ်များကစားလို့ရတဲ့ အမြင့်တက်လေ့ကျင့်စရာတွေ လျှောတွေ၊ ဒါန်းတွေ၊ စီးဆော်တွေ လည်းရှိသလို အနီးမှာ လုရယ်ဒရယ်ပန်းခြံရှိတာဖြစ်လို့ ထိုင်သုံးသို့သွားရောက်လည်ပတ်မယ်ဆိုလျှင် မှော်သန့်စင့်ခန်းလေးရှိတဲ့ ဒီလုရယ်မိသားစုပန်းခြံလေးသို့လည်းတစ်ထောက်ဝင်ရောက်နိုင်ပါကြောင်း မိတ်ဆက်မျှဝေလိုက်ပါတယ်ရှင်။

မှတ်ချက် - သန့်စင်ခန်းအပါအဝင် မိသားစုပန်းခြံကစားကွင်းကတော့ ပြင်ဆင်မွမ်းမံနေသဖြင့် အောက်တိုဘာလ ၁၀ရက်နေ့မှ ပြန်လည်ဖွင့်မှာဖြစ်ပါတယ်။

Photo:淋雨一直走

9 Aug 2025
အေးသုမွန်ဟန်

09/08/2025

ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနမှ တရုတ်နိုင်ငံကောင်စီ၏ ထိုင်ဝမ်ရေးရာရုံးအား ပြင်းထန်စွာ ရှုတ်ချ - ဒီမိုကရေစီနှင့် လွတ်လပ်ခွင့်တန်ဖိုးများကို ခိုင်မာစွာ ကာကွယ်မည်ဟု ကြေညာ

တရုတ်နိုင်ငံကောင်စီရဲ့ ထိုင်ဝမ်ရေးရာရုံးက ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းက ထိုင်ဝမ်မှာ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ Ketagalan ဖိုရမ် (凱達格蘭論壇) က ထိုင်ဝမ်သမ္မတ လိုက်ချင်းတယ် (賴清德) ပြောကြားခဲ့တဲ့ မိန့်ခွန်းကို ဝေဖန်ခဲ့တာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ဩဂုတ်လ (၇) ရက်နေ့က ပြန်လည်တုံ့ပြန်ခဲ့ပြီး တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ပြောဆိုမှုနဲ့ သဘောထားကိုလည်း ပြင်းထန်စွာ ရှုတ်ချခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ထိုင်ဝမ်အစိုးရအနေဖြင့် အချုပ်အခြာအာဏာနှင့် ဒီမိုကရေစီ၊ လွတ်လပ်ခွင့် တန်ဖိုးများကို အပြည့်အဝကာကွယ်သွားမှာဖြစ်ပြီး ဒီမိုကရေစီမိတ်ဖက်နိုင်ငံများနှင့် ပူးပေါင်းကာ အာဏာရှင်ဆန်တဲ့ ချဲ့ထွင်မှုများကို တားဆီးသွားမှာ ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြား ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးတို့ကို ထိန်းသိမ်းပြီး အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသရဲ့ လွတ်လပ်မှု၊ ပွင့်လင်းမှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတို့ကိုလည်း ကာကွယ်သွားမှာဖြစ်ကြောင်း အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ထိုင်ဝမ်သမ္မတလိုက်ချင်းတယ်ရဲ့ မကြာသေးမီက Ketagalan ဖိုရမ်မှာ ပြောကြားခဲ့တဲ့ မိန့်ခွန်းထဲမှာ ထိုင်ဝမ်အစိုးရအနေဖြင့် “ငြိမ်းချမ်းရေး မဏ္ဍိုင်လေးရပ်” ကို တက်ကြွစွာ အကောင်အထည်ဖော်ပြီး ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားရဲ့ ငြိမ်းချမ်းတည်ငြိမ်မှုကို သေချာစေမည်၊ တိုင်းပြည်ကာကွယ်ရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကိုလည်း ဆက်လက် လုပ်ဆောင်မည့်အပြင် လာမယ့်နှစ်တွင် ကာကွယ်ရေးဘတ်ဂျက်ကို GDP ၏ ၃% အထက် မြှင့်တင်သွားမှာဖြစ်ကြောင်းတို့ကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ထိုင်ဝမ်သမ္မတ မိန့်ခွန်းထဲမှာ ပြောကြားသွားခဲ့တဲ့ မိန်ခွန်းအပေါ် တရုတ်နိုင်ငံကောင်စီရဲ့ ထိုင်ဝမ်ရေးရာရုံးက ဝေဖန်ချက်တွေ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက တရုတ်နိုင်ငံကောင်စီရဲ့ ထိုင်ဝမ်ရေးရာရုံးရဲ့ အဆိုပါဝေဖန်ချက်ကို ပြင်းထန်စွာ ရှုတ်ချခဲ့ပြီး “တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ (ထိုင်ဝမ်)” နဲ့ “တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ” နှစ်နိုင်ငံဟာ သီးခြားနိုင်ငံတွေ ဖြစ်ကြပြီး တရုတ်ကွန်မြူနစ်အစိုးရက ထိုင်ဝမ်ကို မည်သည့်အခါတုန်းကမှ အုပ်ချုပ်ခဲ့ဖူးခြင်းမရှိကြောင်းကို ထပ်မံဖော်ပြခဲ့သည်။ ထိုင်ဝမ်ရဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာဟာ ထိုင်ဝမ်ပြည်သူအားလုံးရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုဖြစ်ပြီး ထိုင်ဝမ်ရဲ့ အနာဂတ်ကို ဆုံးဖြတ်ပေးနိုင်သူမှာ ထိုင်ဝမ်ပြည်သူသာဖြစ်ကြောင်းကိုလည်း အထူးရှင်းလင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ရှောင်းကွမ်းဝေ (蕭光偉) မှလည်း “တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ထိုင်ဝမ်ရေးရာရုံးရဲ့ တလွဲထုတ်ပြန်ချက်တွေဟာ တမင်ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ အဖြစ်မှန်ကို လက်မခံဘဲ အမှန်အမှားကို လိမ်လည်ပြောဆိုပြီး ထိုင်ဝမ်ရဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာတန်ဖိုးကို ထိခိုက်စော်ကားနေခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုင်ဝမ်အစိုးရအနေဖြင့် အချုပ်အခြာအာဏာနှင့် ဒီမိုကရေစီ၊ လွတ်လပ်ခွင့်တန်ဖိုးများကို ခိုင်မာစွာကာကွယ်သွားမှာဖြစ်သလို ဒီမိုကရေစီမိတ်ဖက်နိုင်ငံများနှင့် ပူးပေါင်းပြီး အာဏာရှင်ဆန်တဲ့ ချဲ့ထွင်မှုကို တားဆီးကာ ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြား ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးကို ထိန်းသိမ်းပြီး အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသ၏ လွတ်လပ်မှု၊ ပွင့်လင်းမှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ဆက်လက်ကာကွယ်သွားမည်” ဆိုပြီး ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒါ့အပြင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွေဟာ ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြား ငြိမ်းချမ်းရေးကို အစဉ်အမြဲ အလေးထားကြပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဒီနှစ်ပိုင်းတွေမှာ တရုတ်နိုင်ငံက ထိုင်ဝမ်တစ်ဝိုက်မှာ အကြီးစား စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုတွေ ဆက်တိုက်လုပ်ဆောင်လာမှုအပေါ် သူတို့တွေဟာလည်း အလွန်အမင်း စိုးရိမ်လျက်ရှိကြပါတယ်။ ဒီလိုမျိုး မကြာခဏဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကြောင့် နှစ်နိုင်ငံအကြားက ရေလက်ကြား တင်းမာမှုကို ပိုမိုတိုးမြင့်စေမှာ ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လုံခြုံရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအပေါ်လည်း အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံအစိုးရကသာ အမှန်တကယ် “ပြဿနာရှာဒုက္ခပေးသူ” ဖြစ်ကြောင်းကို ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ထပ်မံထောက်ပြပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

Photo – Radio Taiwan International
Thomas Chen မှ ရေးသားဖော်ပြသည်။ ဆက်လက်ကြိုးစားသွားပါဦးမည်။

08/08/2025

ထိုင်ဝမ်နှင့် လိမ်လည်မှု

ထိုင်ဝမ်သည် လိမ်လည်သူများ၏ ကောင်းကင်ဘုံ(詐騙天堂)ဟု လူအများက ပြောဆိုကြသည်။ ထိုသို့ ပြောဆိုရခြင်းမှာ ထိုင်ဝမ်တွင် နှစ်စဥ် လိမ်လည်မှုကြောင့် ဆုံးရှုံးရသည့် ငွေပမာဏသည် ဘီလီယံပေါင်းများစွာ ရှိသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် တစ်နှစ်တည်းပင် ထိုင်ဝမ်၏လိမ်လည်မှုဆုံးရှုံးငွေသည် ၁၃၀ ဘီလီယံရှိသည်။ တစ်လလျှင် အလိမ်ခံရသည့် ပျမ်းမျှငွေသည် သိန်း ၄၀၀၀ ရှိသည်။

လတ်တလောကမှ ထိုင်ဝမ်လူမှုကွန်ယက်တွင် တုန်လှုပ်သွားစေခဲ့သည့် မိသားစုလိုက် မိမိကိုယ်ကို အဆုံးစီရင်သွားသည့်ဖြစ်ရပ်တစ်ခု ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ထိုဖြစ်စဥ်သည်လည်း ကျာ့ဖြန့်ဟုခေါ်သည့် လိမ်လည်မှုကြောင့် ဖြစ်ပွားသွားသည့် စိတ်မကောင်းဖွယ် ဖြစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ ဂျူလိုင်လ ၂ ရက်နေ့တွင် ထိုင်ဝမ်၏ထိုင်ကျုံးမြို့နေ မိသားစုဝင် ၅ ဦးသည် နေအိမ်တွင် သေဆုံးနေကြောင်း သတင်းတစ်ခု ထွက်လာသည်။ သေဆုံးသူများသည် အသက် ၆၂၊ ၆၃ အရွယ် မိဘနှစ်ဦးနှင့် အသက် ၂၈ မှ ၃၅ နှစ်အတွင်းရှိ သားသမီး ၃ ဦးတို့ ဖြစ်သည်။ အခင်းဖြစ်ပွားရာတွင် ဖျက်စီးထားသည့် အနေအထားများ လုံးဝမတွေ့ရှိသည့်အပြင် လောင်ကျွမ်းထားသည့် မီးသွေးများ တွေ့ရှိသဖြင့် မိမိကိုယ်ကို အဆုံးစီရင်သည့်ဖြစ်ရပ်အဖြစ် သတ်မှတ်လိုက်သည်။ ထိုမိသားစုသည် ဆိုင်ပိုင်လည်းရှိပြီး သားသမီးများတွင် အလုပ်ရှိကြသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ထိုမိသားစုသည် ဆင်းရဲသည့်စာရင်းဝင်မိသားစု မဟုတ်ပါ။ ထိုသို့ဆိုလျှင် မည်သည့်အခက်အခဲကြောင့် ဤသို့ အစွန်းရောက်သည့်နည်းဖြင့် ဘဝကို အဆုံးသတ်ကြရကြောင်းကို လူများက သိချင်နေကြသည်။

ထိုမိသားစု၏ သေဆုံးမှုသည် ရွှေအစားထိုးဝယ်ခြင်းဆိုသည့် ကျာ့ဖြန့်ကြောင့် နောက်ဆုံးတွင် ဖိအားမခံနိုင်တော့ဘဲ မိသားစုလိုက် မကောင်းကြံကြခြင်း ဖြစ်သည်။ ဤလိမ်လည်မှုသည် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လိမ်လည်မှုထဲမှ တစ်မျိုးအပါအဝင် ဖြစ်သည်။ အစပိုင်းတွင် ငွေနည်းနည်းရင်းပြီး အမြတ်ရနိုင်သည့်နည်းလမ်းများ ရှိကြောင်း အသိထဲမှတဆင့် ကြားသိရမည်။ အစပိုင်းတွင် တကယ်အမြတ်နည်းနည်းရချင်ရလိမ့်မည်။ အမြတ်ရ၍ လူများက လောဘကြီးလာပြီး အမြတ်များများရစေရန် ငွေအလုံးလိုက်ထည့်ပြီး ရင်းကြသည်။ ထိုချိန်တွင် အမြတ်မပြောနှင့်။ အရင်းပင်ပြန်ရရန် မလွယ်တော့ပါ။ အစက ချဥ်းကပ်သူများသည် အကောင့်ကို ဘလော့ခ်ခြင်းနှင့် သင့်ကို ဂရုထဲမှ ကန်ထုတ်ခြင်းများနည်းဖြင့် အဆက်အသွယ် ဖြတ်တော့သည်။ ရဲစခန်းတွင် သွားတိုင်သော်လည်း ကျာ့ဖြန့်အဖွဲ့ဝင်များသည် အစကပင် အကောင့်တုများ သုံးခြင်းကြောင့် ပြန်လည်ဖမ်းမိဖို့မှာ မလွယ်ကူလှပါ။

ခုရက်ပိုင်းတွင်လည်း ထိုင်ဝမ်တွင် ထိုင်ဝမ်ဒေါ်လာ သိန်း ၈၀၀ လိမ်လည်မှုကြောင့် လူ ၂၃ ဦးကို ထိုင်ဝမ်ရဲအဖွဲ့မှ ဖမ်းလိုက်သည်ဆိုသည့် သတင်းထွက်လာပြန်သည်။ နယူးထိုင်ပေမြို့ရဲတပ်ဖွဲ့သည် ထိုင်ဝမ်‌ဒေါ်လာ သိန်း ၈၀၀ လိမ်လည်မှုကြောင့် လင်မျိုးရိုးအမည်ရှိ အမျိုးသမီးအပါအဝင် အဖွဲ့ဝင် ၂၃ ဦးတို့ကို ဖမ်းစီးထားပြီး ထောင်ဒဏ် ၁၅ နှစ် ချမှတ်ထားသည်ဟု ဆိုသည်။ ဤလိမ်လည်မှုကလည်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု နောက်တစ်မျိုးပင် ဖြစ်သည်။ အစပိုင်းတွင် မစ်စလင်သည် အသိများအား စတော့မတ်ကက်တွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကို ညွှန်ကြားပေးသည့်ပညာရှင်များ ရှိကြောင်း ဆိုသည်။ ယုံကြည်မှုကို ရရှိပြီးနောက် ထိုသူများကို လိုင်းဂရုများထဲ ဆွဲထည့်ပြီး ထိုဂရုထဲတွင် အခြားသူများနှင့် ပူး‌ပေါင်း၍ အမြတ်ရသည်ဆိုသည့် ဖြစ်စဥ်ကို ဖန်တီးကြသည်။ ဝင်လာသူများက အစပိုင်းတွင် ငွေနည်းနည်းထည့်ပြီး အမြတ်ရချင်ရကြမည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ဖြည်းဖြည်းချင်းဖြင့် ရင်းနှီးမှုငွေပမာဏ များလာချိန်တွင် ထိုသူများကို ဂရုထဲမှ ကန်ထုတ်ပြီး အဆက်အသွယ်ဖြတ်တော့သည်။ တကယ်တော့ လိမ်လည်မှုသည် အများအားဖြင့် အစပိုင်းတွင် အချိုသတ်ပြီး အယုံသွင်းသည်။ တစ်ဖြည်းဖြည်းဖြင့် ယုံကြည်မှု ရရှိပြီးနောက် ၎င်းတို့ ရချင်သည့် ငွေပမာဏရောက်ချိန်တွင် သင့်ကို အဆက်အသွယ်ဖြတ်တော့သည်။ လိမ်နည်းမှာ မပြောင်းလဲသော်လည်း အလိမ်ခံရသူကလည်း နေ့တိုင်းနေ့တိုင်း အသစ်အသစ် ထပ်ရှိလာသည်။

‌”လောကတွင် အလကားစားရသည့်နေ့လည်စာ မရှိ။” ဟူသည့် တရုတ်စကားပုံတစ်ခု ရှိသည်။ သို့သော် လူသားဖြစ်ခြင်းကြောင့် လောဘနှင့် မကင်းနိုင်ကြပါ။ လောဘရှိခြင်းကြောင့် ကျာ့ဖြန့်ဂိုဏ်းများ၏ သားကောင် ဖြစ်ကြရသည်။ မိမိပတ်ဝန်းကျင်တွင် အရာရာကို သတိရှိရှိဖြင့် သတိထားပြီး သံသယရှိပါက လိမ်လည်မှု ကာကွယ်ရေးဖုန်းလိုင်း ၁၆၅ သို့ ဖုန်းဆက်မေးမြန်းနိုင်ပါသည်။

မနောကြည်မှ ရေးသားတင်ပြသည်။
ဓာတ်ပုံ။ ။ အင်တာနက်

08/08/2025

ထိုင်ဝမ်ရဲ့ အဖေများနေ့

အဖေများနေ့လို့ ပြောလိုက်ရင် စာဖတ်သူတွေအနေနဲ့ ဇွန်လတတိယအပတ်ရဲ့ တနင်္ဂနွေနေ့ကိုသာ မျက်လုံးထဲ ပြေးမြင်မိကြမှာပါ။ ဒါကလည်း နိုင်ငံအများစုက နှစ်စဥ် ဇွန်လရဲ့ တတိယ တနင်္ဂနွေနေ့မှာ အဖေတွေကို ဂုဏ်ပြုလိုတဲ့အနေနဲ့ အမေများနေ့လိုမျိုး ပွဲတော်တစ်ခုအဖြစ် စည်စည်ကားကား ကျင်းပတတ်ကြတဲ့အတွက်ကြောင့်ပါ။ ဒါပေမယ့် ထိုင်ဝမ်မှာတော့ တခြားနိုင်ငံတွေလိုမျိုး ဇွန်လရဲ့ တတိယ တနင်္ဂနွေနေ့မှာ အဖေများနေ့ဆိုပြီး တခမ်းတနား မကျင်းပတတ်ကြပါဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ထိုင်ဝမ်မှာ ဩဂုတ်လ (၈) ရက်နေ့ကိုသာ အဖေများနေ့အဖြစ် သတ်မှတ်ကြတာဖြစ်ပြီး ဒီနေ့ရောက်မှသာ ချစ်ရတဲ့ ကိုယ့်ရဲ့ အဖေနဲ့အတူ ပျော်ရွှင်စရာအမှတ်တရတွေ ဖန်တီးပြီး အဖေများနေ့ဆိုပြီး ပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင် ကျင်းပတတ်ကြလို့ပါ။

ထိုင်ဝမ်ရဲ့ အဖေများနေ့ကို ၁၉၄၅ ခုနှစ်ဝန်းကျင် တရုတ်-ဂျပန်စစ်ပွဲပြီးဆုံးချိန်ကတည်းက စစ်ပွဲအတွင်းမှာ ကျဆုံးသွားတဲ့ အဖေတွေကို လွမ်းဆွတ်ဂုဏ်ပြုတဲ့အနေနဲ့ စတင်ကျင်းပခဲ့ကြပါတယ်။ ဘာကြောင့် ဩဂုတ်လ (၈) ရက်နေ့ကို အဖေများနေ့အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့တာလဲဆိုတဲ့ အကြောင်းအရင်းတွေ များစွာ ရှိပါတယ်။ အဲဒီအထဲကမှ နားလည်ရလွယ်ပြီး ချစ်စရာကောင်းတဲ့အကြောင်းအရင်းတစ်ခုကတော့ တရုတ်စာမှာ နံပါတ် (၈) ဆိုတဲ့ အသံထွက်ဟာ “ပါး” ဖြစ်ပြီးတော့ အကယ်လို့ ၈ လပိုင်း ၈ ရက်နေ့ ထဲက (၈) ဆိုတဲ့ ဂဏန်းနှစ်လုံးကိုသာ ရှေ့နောက်ထားပြီး ဆက်တိုက်ရွတ်ဖတ်ကြည့်မယ်ဆိုရင် ပါးပါးဆိုတဲ့ အသံထွက်ကို ရရှိမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ပါးပါးဆိုတဲ့ အသံထွက်က တရုတ်စာမှာ “အဖေ” ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ကို သက်ရောက်သွားတာဖြစ်လို့ပါ။

ဒီနှစ် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ (၈) ရက်နေ့မှာ ကျရောက်တဲ့ အဖေများနေ့မှာ ထိုင်ဝမ်အပါအဝင် ကမ္ဘာပေါ်မှာ ရှိတဲ့ အဖေတွေအားလုံးလည်း သက်ရှည်ကျန်းမာပြီး မိသားစုနဲ့အတူ ပျော်ရွှင်စွာ နေထိုင်သွားနိုင်ကြပါစေလို့ Rti Myanmar အဖွဲ့သူအဖွဲ့သားမှ ဆုတောင်းပေးလိုက်ပါတယ်ခင်ဗျာ။ အကယ်လို့ စာဖတ်သူတွေထဲမှာလည်း ကိုယ့်အဖေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မှတ်မိနေတဲ့ အရာတစ်ခုကို မျှဝေပေးချင်တယ်ဆိုရင်လည်း ဒီပို့စ်လေးရဲ့ အောက်မှာ မှတ်ချက်လေးတွေ ရေးပေးသွားခဲ့ပါဦးလို့ ပြောချင်ပါတယ်ခင်ဗျာ။ အစဥ်လေးစားလျက်...

Photo – Rti Myanmar
Thomas Chen မှ ရေးသားဖော်ပြသည်။ ဆက်လက်ကြိုးစားသွားပါဦးမည်။

07/08/2025

ထိုင်ဝမ်ရှိ ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများနှင့်ကျားဖြန့်ဘေးအန္တရာယ်(3成移民工曾遇詐騙）

ယနေ့ ထိုင်ဝမ်မှာ အင်ဒိုးနီးရှား၊ ဗီယက်နမ်စတဲ့ နိုင်ငံအသီးသီးမှနေ၍ အလုပ်လာရောက် လုပ်ကိုင်သူအများအပြားရှိနေတာဖြစ်ပါတယ်။ ယခုလိုအလုပ်ပါမစ်ဖြင့် လာရောက်အလုပ် လုပ်ကိုင်သူများကို ထိုင်ဝမ်တွင်ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားလို့ခေါ်ဝေါ်သုံးနှုန်းကြပြီး ဒီရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားဦးရေရာ ၁သန်းကျော်အထိရှိလာပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအထဲကမှ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား ၃၀%ဟာ ကျန်းဖြန့်အုပ်စုတွေရဲ့လိမ်လည်လှည့်ဖြားခြင်းနှင့်ကြုံတွေ့ခဲ့ရတာဖြစ်တယ်လို့လည်း လေ့လာစုံစမ်းစစ်ဆေးချက်များအရသိရှိရတာပါ။ အဓိကအားဖြင့် အင်တာနက်ကိုအသုံးချကာ လိမ်လည်တဲ့အဖြစ်မျိုးတွေကို ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအနေဖြင့်ကြုံတွေ့ရတာဖြစ်သော်လည်း ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ ကျားဖြန့်အန္တရာယ် ရင်ဆိုင်နေရခြင်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး သက်ဆိုင်ရာ တရားဝင်စစ်တမ်းများထွက်ပေါ်လာခြင်းကတော့မရှိခဲ့ပါဘူးရှင်။

နန်ယန်(အာရှတောင်ပိုင်း)ညီအစ်မများအဖွဲ့- 南洋台灣姊妹會（TransAsia Sisters Association, Taiwan） မှနေပြီး ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများရဲ့ အလိမ်ညာခံရမှုအခြေအနေ နှင့် အတိမ်အနက်နှင့် ကျားဖြန့်ဟာ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားလောကကိုဘယ်လောက်အထိ နက်နဲကျယ်ပြန့်စွာ ခြေချမိနေတယ်ဆိုတာကို ၂နှစ်ကြာသုတေသနပြုလုပ်ပြီးနောက် ၂၀၂၅ ဩဂုတ်လ ၆ရက်နေ့မှာတော့ ဒီသုတေသနစစ်တမ်းများကိုထုတ်ဖော်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ အာဏာရနှင့် အတိုက်အခံပါတီနှစ်ဘက်စလုံးမှလည်း ထောက်ခံအားပေးကြောင်းဖော်ထုတ်ပြောကြားခဲ့ကြပြီး၊ အစ်ိုးရအနေဖြင့်လည်း ဘာသာစကားအမျိုးမျိုးဖြင့် တိကျမှန်ကန်သောအချက်အလက်များကို သတင်းထုတ်ပြန်ကြေညာပေးရေး၊ လိမ်ညာလှည့်ဖြားခံခဲ့ရသော ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားများ၏ အားနည်းချက်များနှင့် ခက်ခဲနေသောဘဝအခြေအနေများကို စာနာသတိပြုဖို့ တိုက်တွန်းသည့်အပြင် ၎င်းတို့အား သက်သာချောမွေ့ခြင်းမရှိအောင် ဖိအားပေးလုပ်ဆောင်ခြင်းများမပြုမူရန်တောင်းဆိုခဲ့ကြတာပါ။

နန်ယန်ညီအစ်မများအသင်း၊ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ လူ့အခွင့်အရေးဥပဒေပြင်ဆင်ရေးမဟာမိတ်အဖွဲ့(移民移住人權修法聯盟)၊ ရွှေ့ပြောင်းလူငယ် လှုပ်ရှားမှုရှေ့ဆောင်အဖွဲ့(移民青年倡議陣線)တို့ဟာလည်း "ထိုင်ပေရှိရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအား ကျားဖြန့်ချောက်ကမ်းပါးထဲသို့ မည်သည်ကတွန်းပို့နေသနည်း”ဆိုသောခေါင်းစဉ်ဖြင့် သုတေသနစစ်တမ်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး အစီရင်ခံတဲ့သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတစ်ရပ်ကျင်းပခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီစစ်တမ်းအစီရင်ခံစာမှာ လိမ်လည်သည့်လမ်းကြောင်းများကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာထားသည့် မေးခွန်းပုံစံများ၊ အတွင်းကျကျအင်တာဗျူးများ အုပ်စုလိုက်ဆွေးနွေးမှုများအရင်းအမြစ်မျိုးစုံဖြင့် အဖက်ဖက်မှခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာထားသည့် အချက်အလက်အများအပြင် သုတေသနစစ်တမ်းရဲ့ရလဒ်ဟာ တိကျမှန်ကန်ကြောင်း အတည်ပြုနိုင်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ မေးခွန်းပုံစံ စုံစမ်းစစ်ဆေးချက်၂၄၃ခုအနက် ဖြေဆိုသူ၃၀%ဟာ ကျားဖြန်လိမ်ညာခံရကြောင်း ၊အင်တာဗျူးဖြေဆိုသူ ၅၇%သောရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများကတော့ လိမ်ညာသူဟာ ၎င်းတို့ရဲ့မိခင်ဘာသာစကားကိုအသုံးပြုတာဖြစ်လို့ သံသယမဝင်မိတာဖြစ်ကြောင်း ဖြေကြားထားကြတာဖြစ်ပါတယ်။ တစ်နိုင်ငံတည်းသားဆိုလျှင် စိတ်ထဲမှအလိုလိုစိတ်ချယုံကြည်မိတာ သဘာဝမဟုတ်ပါလားရှင်။ ကျားဖြန့်ဟာ ဒီအချက်ကိုကောင်း၂အသုံးချကြောင်း သတိမူကြဖို့လိုအပ်တယ်လို့ မင်မင်သုသုအနေဖြင့်ထင်မြင်မိကြောင်း စာရေးသူအမြင်လေးထည့်သွင်းပြောကြားပါရစေ။

ကျားဖြန့်နှင့်ပတ်သက်ပြီး အင်တာဗျူးခံရသူ ၃၃%သို့မဟုတ် ၎င်းရဲ့ဆွေမျိုးမိတ်ဆွေများဟာ အွန်လိုင်းဈေးဝယ်မှုကနေတစ်ဆင့် လိမ်ညာခံရတာဖြစ်တယ်လို့ ဖြေကြားကြတာဖြစ်ပြီး အွန်းလိုင်းဈေးဝယ်မှုဟာ ကျားဖြန့်အသုံးများဆုံးလိမ်လည်မှုဖြစ်တယ်လို့ စစ်တမ်းအရသိရပါတယ်။ ၃၂%ကတော့ ၎င်းတို့ရဲ့ ဘဏ်စာရင်း(အကောင့်)ခိုးယူအသုံးပြုခံရခြင်း သို့မဟုတ် ငွေလွှဲခိုင်းခြင်းနှင့် ဆွေမျိုးမိတ်ဆွေဟန်ဆောင်ကာငွေချေးခြင်းများဖြစ်ပါတယ်။ ၂၈%ကတော့ အကြောင်းမဆီလျှော်သော ဝန်ဆောင်မှုအခကြေးငွေများ၊ အလုပ်အကိုင်အခွင့်လမ်းအတုများ (အေးဂျင့်လိမ်ညာမှု) အတွက်ဝန်ဆောင်ခများ လိမ်ညာခံရတယ်လို့ စစ်တမ်းကောက်ယူရရှိထားတာပါ။

ကူမင်တန်KMTဥပဒေပြုလွှတ်တော်အမတ် ဝမ်ယွိမင်(王育敏-Wang Yamin)မှလည်း ဘာသာစကားပေါင်းစုံဖြင့် အသိပညာပေး သတင်းအချက်အလက်ထုတ်လွှင့်မှူ အားကောင်းရန်အလွန်အရေးကြီးကြောင်းပြောကြားသလို မင်းကျင့်တန် DPPဥပဒေပြုလွှတ်တော်အမတ် လင်ယွဲ့ချင်(林月琴-Lin Yue Qin)မှလည်းရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများရဲ့ လက်ရှိရင်ဆိုင်နေရသော ပကတိအခြေနေများကိုနားလည်သိရှိရန် ဘာသာစကားပေါင်းစုံအသုံးပြုပြီး တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့်စစ်တမ်းတစ်ရပ်ပြုလုပ်သင့်ကြောင်း ပြောကြားပါတယ်။ ဘာသာစကားဟာ အလွန်အရေးကြီးသလို့ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအတွက် ဘာသာစကားဟာ ကြီးမားတဲ့ အတားအဆီးတံတိုင်းကြီးလည်းဖြစ်ကြောင်း ဘာသာစကားနှင့်ပတ်သက်ပြီး 1955 hotline ကဲ့သို့ဝန်ဆောင်မှုတွေကို ဘာသာပေါင်းစုံဖြင့်စီစဉ်ပေးသင့်ကြောင်း နှင့် အလိမ်အညာခံရသူ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများအား ကာကွယ်ပေးရန်နည်းလမ်းများတိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း စသည်ဖြင့်၎င်းက ထပ်လောင်းပြောကြားပါတယ်။ ဘဏ်အကောင့်ရောင်းစားခံရမှုနှင့်ဆက်စပ်ပြီး ယွဲ့ချင်ကဖြည့်စွက်ပြောကြားသည်မှာ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများဟာ ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် တရားဥပဒေကိုချိုးဖောက်တာမဟုတ်ပဲ ထိုင်ဝမ်ရဲ့တရားဥပဒေကိုနားမလည်သောကြောင့် ချိုးဖောက်မိတာဖြစ်ပါက အယူခံဝင်ခွင့်ရှိသည့် သက်ညှာအခွင့်အရေးများပေးစေလိုကြောင်း အကြံပြုခဲ့ပါတယ်။

သုတေသနအစီရင်ခံစာရေးသားသူတစ်ဦးဖြစ်သည့် 政大 (National Chengchi University) လူမှုအလုပ်သိပ္ပံဌာနပါမောက္ခ ရှရှောင်ကျွင်း(夏曉鵑 -Xia Xiaojuan) သည် အစိုးရအနေဖြင့် ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများရင်ဆိုင်ရတဲ့ ကျားဖြန့်
အန္တရာယ်ကို တိုက်ဖျက်နိုင်ရန် အတွက် သက်ဆိုင်ရာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားအဖွဲ့အစည်းများဖြင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန်လိုအပ်ကြောင်း ၊ ထိုင်ဝမ်အချက်အလက်မှန်ကန်ကြောင်း စစ်ဆေးရေးဗဟိုရဲ့ ပညာရေးဌာနမှုး ချန်ပေါဟွာ(陳柏樺-Chen Po Hua) မှလည်း ၎င်းတို့ အဖွဲ့အနေဖြင့် ယခင်က နန်ယန်ညီအစ်မများအဖွဲ့ နှင့်ပူးပေါင်းကာ ထိုင်ဝမ်ရှိအင်ဒိုနီးရှားအသိုင်းအဝိုင်း မီဒီယာတတ်မြောက်ရေး ပညာပေးလုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ဖူးကြောင်း အနာဂတ်မှာ ထိုင်း၊ဗီယက်နမ်အသိုင်းအဝိုင်းထိခြေဆန့်သွားမှာဖြစ်ကြောင်း လိမ်လည်မှုတားဆီးရေးလုပ်ငန်းအတွက် ၎င်းတို့ရဲ့အားဖြည့်မှုကို မျှဝေပြောကြားသွားသလို မင်မင်သုသုအနေဖြင့်လည်း လူအချင်းချင်းလှည့်ပတ်ချင်း ကင်းရှင်းစေခြင်းအလို့ငှာ ဤသတင်းဆောင်းပါးလေးကို ဘာသာပြန်မျှဝေလိုက်ပါတယ်ရှင်။

Photo:

7 July 2025
အေးသုမွန်ဟန်

Address

55, Pei-an Road
Taipei
104

Telephone

+886228856168

Website

https://www.rti.org.tw/

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when RtiMyanmar posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.