15/01/2025
Baa la Moto L.A.
Mlipuko wa janga la Moto wa nyika katika jiji la Los Angeles. Jiji la pili kwa ukubwa nchini Marekani. Umewaacha watu wengi katika msh*tuko mkubwa ambao hawajawahi hata kufikiri kiwango cha maafa kilicho fikiwa mpaka kufikia sasa.
Ni moto ambao umekuwa vigumu kudhibitiwa na unaendelea kuteketeza sehemu za Los Angeles, na kusababisha vifo vya takriban 25. Na kuharibu mamia ya majumba zaidi ya elfu kumi na mbili, na kulazimisha zaidi ya watu 140,000 kuyakimbia makazi yao.
Licha ya jitihada za wazima moto, miale mikubwa ya moto wa nyika Inaendelea kushika kasi. Huku hali ya hewa na athari za mabadiliko ya tabianchi zikitarajiwa kuendelea kuzidisha moto siku zijazo.
Madhara ya Moto wa Nyika L.A.
Zaidi ya watu 140,000 wameyakimbia makazi yao, huku wengi wao wakionekana kubeba vitu kiasi vya thamani walivyo jaliwa kubeba. Lakini kikubwa zaidi ni kuokoa uhai wao na kuamini kuwa mali zitaendelea kutafutwa tu.
Polisi wana endelea kabiliana na vibaka waliojitokeza kwa wingi wakioneka kuvalia mavazi ya askari waokoaji. Na kuingia katika majumba ya watu kwa madhumuni ya Kutaka kuiba vitu mbali mbali vya thamani.
Kwa upande mwingine, moto wa nyika wa Sunset ambao ulikuwa ukiathiri eneo maarufu la Hollywood Hills umeanza kupungua kasi. Japo bado haujadhibitiwa kabisa ila kwa sasa watu wameruhusiwa kubaki katika maeneo yao huku wakichukuwa tahadhali.
Majumba takribani 2,000 yameshuhudiwa kuharibiwa, ikiwemo nyumba, shule, na biashara katika Barabara maarufu ya Sunset Boulevard. Na mandhari za mtaa huo zimeharibiwa kabisa.
Miongoni mwa watu maarufu waliopoteza nyumba zao ni Leighton Meester na Adam Brody. walioshiriki tu tuzo za Golden Globe siku chache zilizopita, pamoja na Paris Hilton.
Huduma za Mafuta ya umeme yamekatwa katika maeneo mengi ya jiji, na msongamano wa magari umeongezeka.
Mnyukano wa wanasiasa.
Mzozo wa kisiasa kuhusu ufanisi wa maandalizi ya jiji la Los Angeles wakati wa dharura umeibuka baada ya kugundulika. Kuwa mabomba ya baadhi ya wazima moto hayakuwa na maji, jambo ambalo limeibuliwa na rais mteule wa Marekani, Donald Trump.
Lakini katika jimbo la jirani ya Pasadena, Mkuu wa Zimamoto Chad Augustin. Alisema eneo hilo lilichelewa kidogo kwa uokozi kutokana na maji ya kuzima moto kukosa shinikizo la kurusha maji maghorofani. Lakini Masuala yote yametatuliwa, alisema.
Alihusisha suala la kupungua kwa shinikizo “pressure” na vyombo vingi vya moto kuvuta maji kwa wakati mmoja. Pamoja na kupoteza kwa shinikizo la kupunguza nguvu ya kurusha maji ya kuzima moto.
Rais Joe Biden naye pia amemshutumu Rais mteule Bwana Trump na wenzake wa Republican. Kwa kutounga mkono uthibiti wa matendo yanayo athiri mfumo wa Hali ya Hewa hivyo kusababisha athari za tabia nchi.
Tathmini ya kiwango cha uharibifu mpaka sasa.
Kwa sasa, moto angalau tano unawaka katika maeneo mapana, kulingana na maafisa wa moto wa California, Alhamisi asubuhi.
Eneo la Palisades: Moto wa kwanza kutokea Jumanne na kuwa moto wa nyika mkubwa zaidi katika eneo hilo. Unaweza kuwa moto mbaya zaidi katika historia ya jimbo. Umechoma sehemu kubwa ya ardhi, ukifunika zaidi ya ekari 17,200, ikiwemo eneo la kifahari la Pacific Palisades.
Eneo la Eaton: Moto huu umeathiri sehemu ya kaskazini ya Los Angeles, ukiteketeza miji k**a Altadena. Ni moto wa pili kwa ukubwa katika eneo hilo, ukiteketeza karibu ekari 10,600.
Eneo la Hurst: Lilio kaskazini mwa San Fernando, lilianza kuteketea siku ya Jumanne usiku. Na limeongezeka hadi ekari 855, ingawa wazima moto wamefanikiwa kwa kiasi kidogo kudhibiti moto huo.
Eneo la Lidia: Moto wa nyika huu ulianzia Jumanne alasiri katika eneo la milima la Acton kaskazini mwa Los Angeles. Na umefikia ukubwa wa ekari karibu 350 mamlaka zinasema umeweza kudhibitiwa kwa asilimia 40.
Eneo la Sunset: Moto huu ulianzia Jumanne jioni katika Hollywood Hills, ukikua hadi ekari 20 chini ya saa moja. Umezunguka ekari 43 lakini sasa umeanza kupungua.
Moto wa awali wa Woodley na Olivas sasa umeweza kudhibitiwa, kulingana na maafisa wa moto wa eneo hilo.
Historia ya Moto wa Nyika L.A.
Ingawa upepo mkali na ukosefu wa mvua vinachochea kwa kiasi kikubwa cha kuzuka kwa moto. Wataalamu wanasema kuwa mabadiliko ya tabianchi yanabadilisha hali ya kawaida na kuongeza uwezekano wa milipuko mikali ya moto k**a hii.
"Mabadiliko ya tabianchi, ikiwemo joto kali, ukame wa muda mrefu, na anga inayohitaji mvua. Imekuwa kichocheo muhimu katika kuongezeka kwa hatari na ukubwa wa madhara ya moto maeneo ya magharibi mwa Marekani." inasema Idara ya Kitaifa ya Oceanic na Hali ya Hewa.
Baada ya msimu wa joto kali na ukosefu wa mvua katika miezi ya karibuni, California iko katika hatari kubwa.
Msimu wa moto kusini mwa California kawaida kuanza kutoka mwezi Mei hadi Oktoba, lakini gavana wa jimbo hilo, Gavin Newsom. Alieleza mapema kuwa milipuko ya moto imekuwa tatizo la karibu kila mwaka.
mkuu wa kikosi cha zima moto cha California Bw. Acuna alisema kuwa Moto wa Palisades ni wa tatu katika miaka 30 iliyopita ambapo moto mkubwa ni huu wa Januari.
Mabadiliko ya Tabia nchi.
Maafisa wanataja upepo mkali na ukame katika eneo hili. Ambao umeifanya mimea hasa nyasi kuwa kavu kabisa na kuwa kichocheo kikubwa cha muendelezo wa moto.
Athari zinazo wezekana kusababishwa na mabadiliko ya tabianchi pia zinatajwa - ingawa mazingira halisi bado hayajulikani.
Zaidi ya asilimia 95 ya majanga ya moto wa nyika katika eneo hili inaanzishwa na shughuli za kibinadamu. Kulingana na David Acuna, mkuu wa kikosi cha zima moto cha California.
Ingawa maafisa hawajatoa maelezo kamili kuhusu chanzo cha moto huu wa sasa.
Kipengele muhimu kilichotajwa katika kuenea kwa moto ni upepo wa Santa Ana, ambao unapuliza kutoka bara kuelekea pwani. Kwa kasi ya zaidi ya maili 60 kwa saa (97 km/h). Inaaminika kuwa upepo huu umekuwa ukifanya moto kuzidi kuteketeza misitu na majumba.