20/06/2025
RAIS SAMIA SULUHU HASSAN KUKUTANA NA WALINZI WA JADI (SUNGUSUNGU) – MWANZA, 20 JUNI 2025:
Tathmini ya Kina na Mtazamo wa Kikatiba na Kimaendeleo kwa Mustakabali wa Tanzania
Mnamo tarehe 20 Juni, 2025, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan, alishiriki tukio kubwa la kitaifa katika uwanja wa CCM Kirumba, Mwanza, ambapo aliwapungia mkono na kisha kuzungumza moja kwa moja na walinzi wa jadi – Sungusungu waliokusanyika kutoka mikoa ya Mwanza, Shinyanga, Simiyu, Geita na Tabora.
Tukio hili ni la kihistoria, si tu kwa sababu lilileta pamoja vikundi vya kijadi vinavyochukuliwa k**a mhimili wa usalama wa jamii, bali pia lilionyesha uhusiano unaozidi kuimarika kati ya serikali na mifumo ya ulinzi wa kijadi.
1. Umuhimu wa Walinzi wa Jadi (Sungusungu) katika Jamii:
Sungusungu ni mfumo wa jadi wa ulinzi wa jamii, ulioibuka katika miaka ya 1980, hasa katika maeneo ya Kanda ya Ziwa, ukiwa na lengo la:
• Kupambana na wizi wa mifugo na mali nyingine.
• Kuhakikisha usalama wa kijamii katika maeneo ya vijijini na miji midogo.
• Kutoa msaada kwa vyombo vya dola katika ulinzi wa raia na mali zao.
Kwa miaka mingi, Sungusungu wamekuwa kiungo muhimu cha mshik**ano wa kijamii na usimamizi wa sheria kwa kiwango cha kijadi – wakiheshimu mila lakini pia wakikabiliana na changamoto mpya za usalama.
2. Hotuba ya Rais Samia na Ujumbe Alioutoa:
Katika mazungumzo yake na walinzi wa jadi, Mhe. Rais Samia alisisitiza mambo yafuatayo:
• Kutambua mchango wa Sungusungu katika kuimarisha usalama wa jamii.
• Kuhamasisha ushirikiano wa Sungusungu na vyombo rasmi vya ulinzi na usalama k**a Jeshi la Polisi.
• Kusisitiza utii wa sheria, katiba, na haki za binadamu katika utendaji wao.
• Kutoa ahadi ya kuwawezesha kupitia mafunzo ya kisheria, vifaa na utambulisho rasmi ili kuboresha ufanisi na uwajibikaji.
3. Muktadha wa Kikatiba na Kisheria:
Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, 1977:
• Ibara ya 146(2)(b): Inatambua mamlaka ya wananchi kushiriki katika usimamizi wa maendeleo na ustawi wa jamii yao.
• Ibara ya 13(1): Inatoa haki ya usawa mbele ya sheria na inalinda haki za binadamu.
Kwa mantiki hiyo, walinzi wa jadi wanakubalika kikatiba k**a sehemu ya ushiriki wa wananchi katika utawala na ulinzi wa jamii yao, mradi tu watendaji wao wanaheshimu haki, sheria na taratibu za nchi.
Changamoto za Kikatiba na Kisheria:
• Katika baadhi ya maeneo, Sungusungu wamewahi kukabiliwa na tuhuma za matumizi mabaya ya madaraka, ukatili au kutoa adhabu bila kufuata misingi ya haki.
• Hii inaibua hitaji la marekebisho ya sheria au kanuni ndogo zinazoweka mipaka, majukumu na usimamizi wa makundi haya ya kijadi kwa mujibu wa katiba na sheria za nchi.
4. Mustakabali wa Ushirikiano kati ya Serikali na Walinzi wa Jadi:
Rais Samia ameweka msingi wa sera ya ujumuishaji wa vikundi vya kijadi katika mfumo rasmi wa ulinzi wa jamii kwa kuzingatia:
• Mafunzo ya kisheria na maadili kwa Sungusungu.
• Ushirikiano wa kisheria na Jeshi la Polisi, kwa kupitia sheria ya polisi jamii.
• Utambulisho rasmi wa Sungusungu walioidhinishwa, ikiwa ni pamoja na vitambulisho, sare, na ufuatiliaji wa utendaji wao.
• Kushirikiana katika kupambana na uhalifu wa kimtandao, dawa za kulevya, na migogoro ya ardhi, ambayo imekua changamoto kubwa ya kiusalama vijijini na mijini.
5. Umuhimu kwa Tanzania ya Sasa na Baadaye:
Kupitia ushirikiano huu:
• Tanzania inajenga mfumo wa usalama jumuishi unaotambua tamaduni za watu wake.
• Inaimarisha mshik**ano wa kitaifa na kupunguza mzigo kwa vyombo vya dola.
• Inatekeleza kwa vitendo misingi ya utawala bora, ushirikishaji, na haki za kijamii.
• Inahifadhi na kuthamini urithi wa jadi, huku ikiuingiza kwenye mfumo wa kisasa wa utawala wa sheria.
Tukio hili linafungua ukurasa mpya katika siasa na usalama wa kijamii nchini Tanzania. Mwelekeo wa Rais Samia ni wa kijasiri na wa kimkakati – kuunganisha mfumo wa jadi na mfumo rasmi kwa misingi ya kikatiba, uwajibikaji na haki. Endapo utekelezaji wa mkakati huu utafuatiliwa kwa karibu, Tanzania itakuwa na jamii salama, yenye mshik**ano, na inayojitegemea kwa kiwango kikubwa katika kulinda amani na maendeleo yake.