07/29/2025
⚠️តើអ្វីទៅដែលហៅថា បទឈប់បាញ់?🪖
ប្រភព : Hour Creator
បទឈប់បាញ់ គឺជាកិច្ចព្រមព្រៀងបញ្ឈប់បណ្ណោះអាសន្ននៃអរិភាពរវាងភាគីនៃ ជម្លោះ។ ឈប់បាញ់បណ្ណោះអាសន្ន មិនមែនមានន័យថាសង្រ្គាម ឬជម្លោះត្រូវបានបញ្ចប់នោះទេ ។
ឧទាហរណ៍ ៖ សង្រ្គាមកូរ៉េ ឆ្នាំ១៩៥០-៥៣ កូរ៉េខាងជើង និងកូរ៉េខាងត្បូង បានយល់ព្រមមានបទឈប់ជាមួយគ្នាតាំងពីឆ្នាំ ១៩៥៣ មកម៉្លេះ តែសូមបញ្ជាក់ឲ្យច្បាស់ថា បងប្អូនទាំងពីរនេះមិនទាន់មានកិច្ចព្រមព្រៀងបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមនៅឡើយទេ មានន័យថា ប្រទេសទាំងពីរនេះគឺស្ថិតក្នុងស្ថានភាពមានសង្រ្គាមតាំងពីឆ្នាំ ១៩៥៣ មកដល់ពេលនេះ បើទោះបីស្ថានភាពស្ងប់ស្ងាត់យ៉ាងណាក្តី តែសង្រ្គាមនឹងនៅតែអាចផ្ទោះឡើងគ្រប់ពេល។
>>>គោលបំណងជាអ្វី?
បទឈប់បាញ់ ធ្វើឡើងដើម្បីផ្អាកសកម្មភាពយោធា ដូចជាការវាយប្រហារ ការទម្លាក់គ្រាប់បែក បាញ់ផ្លោង ឬចលនាកងទ័ព ដើម្បីកាត់បន្ថយភាពតានតឹងលើសមរភូមិ សម្របសម្រួលការចរចា ឬអនុញ្ញាតឱ្យជំនួយមនុស្សធម៌ទៅដល់តំបន់ដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់នៃជម្លោះ ឬសង្រ្គាមនោះនោះ។
បើទោះបីជាបទឈប់បាញ់ មិនមានន័យថាសង្រ្គាម ឬជម្លោះត្រូវបានបញ្ចប់ក៏ដោយ ក៏វាជាជំហានដ៏វិជ្ជមានមួយដើម្បីឲ្យភាគីនៃជម្លោះងាកមករកតុចរចាដោយសន្តិវិធី ផ្អាកការនិយាយគ្នាដោយចុងកាណុង ជំនួសដោយការចាប់ដៃគ្នា ការទូតទ្វេភាគី ក៏នឹងផ្តើមនិយាយគ្នាឡើយវិញដែរ។
វាមិនអាចធានាបានទេថាគ្រប់ បទឈប់បាញ់ទាំងសុទ្ធសឹងតែ ឈានទៅរកសន្តិភាពពេញលេញបាន វាអាស្រ័យលើការសម្បទានរវាងភាគីនៃជម្លោះ លើផងប្រយោជន៍ ការយោគយល់ បើការខ្វែងគំនិតគ្នា សង្រ្គាមចេះតែបន្ត ផ្លូវទៅរកសន្តិភាពគឺកាន់តែនៅឆ្ងាយដូចគ្នាដែរ។
ឧទាហរណ៍ ៖ បទឈប់បាញ់រវាង អ៊ីស្រាអែល-ប៉ាឡេស្ទីន មកដល់ម៉ោងនេះពួកគេនៅតែបន្តមានជម្លោះ បន្តប្រើនយោបាយចុងការណុងដដែល។ បទឈប់បាញ់ រុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន នឹងថាមាន ឬឈានទៅដល់ការបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមនេះ មកទល់នឹងពេលនេះក៏គ្មានពន្លឺបន្តិចណាឡើយ បញ្ហាគឺ (ផលប្រយោជន៍) មិនស្រប់គ្នាជម្លោះក៏កំពុងបន្ត។
បញ្ជាក់ ៖ ពេលខ្លះបទឈប់ត្រូវបានគេមើលឃើញថាជានយោបាយពន្យាពេលដើម្បីរៀបចំកម្លាំងទ័ពឡើងវិញ មានសព្វាវុធ កងកម្លាំង ស្បៀង ថ្នាំពេទ្យជាដើម។ ក្នុងន័យនេះជម្លោះអាចបន្តឡើងវិញ ប្រើសិនបើការចារចាបរាជ័យ។
>>>តើសង្រ្គាមនឹងចប់ពេលណា?
ដើម្បីបិទបញ្ជប់សង្រ្គាមភាគីនៃជម្លោះអាចមានកិច្ចព្រមព្រៀមបញ្ឈប់សង្រ្គាម សន្ធិសញ្ញាសន្តិភាព មួយផ្សេងទៀត ដែលដោះស្រាយបញ្ហាឫសគល់នៃជម្លោះ និងបង្កើតដំណោះស្រាយរយៈពេលវែង មិនដូចបទឈប់បាញ់ ដែលជារឿយៗមានរយៈពេលខ្លី។
ឧទាហរណ៍ ៖ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្ធិភាពទីក្រុង ប៉ារីស (២៣ តុលា ១៩៩១) ដើម្បីដោះស្រាយលើបញ្ហារួមរបស់កម្ពុជា បានបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា បើទោះបីការបាញ់បោះបន្តដល់ ឆ្នាំ ១៩៩៨ ក្តីក៏វាជាចំណុចរបត់នាំឲ្យបញ្ចប់ជម្លោះរាំរ៉ៃរវាងខ្មែរ និងខ្មែរ រហូតឈានដល់ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ៩៣ ដោយមានការរៀបចំពី UN ទៀតផង។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ បារាំង និងឥណ្ឌូណេស៊ីជាសហប្រធាន។
ក្នុងករណីសង្រ្គាមមានអ្នកឈ្នះ និងអ្នកចាញ់ អ្នកចាញ់សុំចុះចាញ់ សន្តិភាពក៏នឹងមាន នោះការបាញ់បោះក៏នឹងបញ្ចប់ដូចគ្នាដែរ។
>>>តើទ័ពធ្វើអ្វីបានអំឡុងពេលមានបទឈប់បាញ់?
ក្នុងករណីនេះទាហានត្រូវតែស្តាប់បញ្ជាថ្នាក់លើ ទាហានមិនត្រូវបាញ់ប្រហារលើភាគីនៃបទឈប់បាញ់ឡើយ តែមានសិទ្ធិបាញ់ការពារខ្លួនក្នុងការណីភាគីម្ខាងទៀតបំពានមុន។
ទាហាន ក៏នឹងចូលមកជួយសកម្មភាពមនុស្សធម៌ដូចគ្នាដែរ ដឹកស្បៀងជូនជនភៀសសឹក សម្រួលដល់ការធ្វើដំណើរផង។ ជាពិសេសបន្តមានភាពប្រុងប្រុយត្ន ប្រុងជើងការខ្ពស់ជាប់ជានិច្ចដើម្បីការពារទង្វើអរិភាពណាមកពីភាគីម្ខាងទៀត។
>>>យន្តការតាមដានការអនុវត្តបទឈប់បាញ់
ដើម្បីធានាលើការអនុវត្តនៃបទឈប់បាញ់ ឬអនុវត្តឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព ត្រូវមានភាគីអង្កេតការ ពីភាគីទីបី ឬភ្នាក់ងារអង្កេតការរបស់ UN ជាដើម នឹងត្រូវតែឯករាជ និងអព្យាក្រឹតមិនលំអៀង ដើម្បីត្រួតពិនិត្យលើការអនុវត្តរបស់ភាគីនៃបទឈប់បាញ់។
អត្ថបទ ៖ វៀង ហួរ
