08/31/2025
laga soo saaray isticmaalka taleefanka wax ka badan laba saacadood maalintii
Magaalo ku taal badhtamaha dalka Jabbaan ayaa doonaysa in ay xaddiddo isticmaalka taleefannada casriga ah ee dhammaan dadka deggan 69,000 ee deggan oo laga dhigo laba saacadood maalintii. Tallaabadaas ayaa dhalisay dood xooggan oo ku saabsan la qabsiga aaladaha.
Soo jeedintan, oo la rumeysan yahay in ay tahay tii ugu horeysay ee nooceeda ah ee dalka Jabbaan, ayaa waxaa hadda ka doodaya sharci-dajiyayaashu kaddib markii ay u soo gudbisay dawladda hoose ee Toyoake ee Aichi horraantii toddobaadkan.
Duqa magaalada Toyoake ayaa sheegay in soo jeedinta kaliya khuseysa goobaha ka baxsan shaqada iyo waxbarashada, bal se taas bedelkeeda loola jeedo in dadka lagu dhiirrigeliyo maaraynta wakhtiga ay shaashadaha moobayllada ku bixinayaan.
Ma jiri doonto wax ciqaab ah oo ku saabsan jebinta sharciga, kaas oo la ansixin doono bisha Oktoobar haddii ay meelmariayaan xildhibaannadu.
Labada saacadood ee lagu soo koobay isticmaalka taleefanka gacantu... kaliya baraarujin... si loo dhiirigaliyo muwaadiniinta," ayaa uu yidhi duqa magaalada Toyoake, Masafumi Koki.
tahay uu ku gacanta?
Dad badan oo ka mid ah bulshada qeybaheeda kala duwan ayaa waqti badan ku qaata telefoonadooda gacanta. Natiijo ahaan, qaarkood ayaa dareema in taasi ay saameyn xoog leh ku yeelatay maskaxdooda.
Waxa jira dad badan oo talefoonkooda damiya si ay uga fogaadaan saameyntaasi, laakin ka takhalusidda teleefanku sidaas uma fududa sanadahaan danbe.
Dhinaca kale waxaa jira waxyaabo aasaasi ah oo marar badan aan looga maarmin adeegsiga taleefoonka, haddii ay noqoto xidhiidhka Qoyska, casumaadaha asxaabta, bixinta kirada guriga iyo xitaa u adeegsiga laydhka.
Qabatinka taleefannada casriga ah, oo mararka qaarkood loo yaqaanno "nomophobia" (cabsida laga qabo talefoon la'aantiisa), ayaa waxaa badanaa keena dhibaatada isticmaalka xad dhaafka ah ee internetka ama joogteynta adeegsiga internetka.
“Saamaynta taban ee taleefannada gacanta ee nolosheena”
Hadba inta jeer ee aad ku bixiso daawashada shaashada, waxaa yaraadda wakhtiga aad qof ahaan la wadaagto bulshada. Tani waxaa ay sii adkeynaysaa in la xoojiyo xidhiidhka bulshada , kaas oo muhiim u ah caafimaadka maskaxda iyo caafimaadka bulshada guud ahaan.
Daraasad lagu sameeyay arintaan ayaa daaha ka rogtay in dadka waaweyn ee Maraykanka ay eegaan telefoonadooda 344 jeer maalintii.
Taas oo uu macneheedu yahay in telefoonkooda kor usoo qaataan afartii daqiiqaba mar, isla markaana ay celcelis ahaan ay qaataan ilaa saddex saacadood maalintii telefoonka.
Xaqiiqda ah in baraha bulshadu ay yihiin 'laf-dhabarka' ku dhegnaanta talefoonada ayaa sidoo kale shaki geliyeen cilmi-baarayaasha.
Cilmi-baadhistu waxay soo jeedinaysaa in rabitaanka in si joogto ah loo eego taleefanka ay saameyn xun ku yeelato bulshada.
Tusaalaha ugu xun ee dhammaan arinta laga bixiyay ayaana lagu sheegay in ay tahay isticmaalka telefanka ee xiliyadda aad baabuur wadid.
Isticmaalka talefankaaga casriga ah ama tablet-kaaga wakhtiga jiifka ayaa sidoo kale laga yaabaa inay farageliso hurdada qofka sida ay daraasaduhu tibaaxayaan.
Khubarada hurdada qaarkood ayaa ka digaya, nooca iftiinka ah oo ka soo baxaya shaashadda taleefoonka in uu khalkhal gelin karo wareeggaaga hurdada, xitaa ka dib markaad damiso aaladaasi.
Daraasadd ay sameeyeen dhakhaatiirta dhimirka ee King's College London ayaa lagu shaaciyay in ku dhawaad rubuc ka mid ah dhalinyaradu ay taleefoonada casriga ugu jiraan booska balwadda.
Daraasadu waxay ka digtay in balwadaha noocan oo kale ah ay "cawaaqib xun" ku leeyihiin caafimaadka maskaxda.
Cilmi-baadhistan oo lagu daabacay wargeyska BMC Psychiatry, ayaa lagu lafo-guray 41 cilmi-baadhis oo ay ku lug lahaayeen 42,000(Laba iyo Afartan kun) oo dhallinyaro ah baadhitaan lagu sameeyay.
Dabeecadaha balwadda noocan oo kale ah waxaa lala xidhiidhin karaa dhibaatooyin kale, ayay tidhi cilmi-baadhistu, sida walbahaarka, niyad-jabka, hurdo la'aanta iyo hoos u dhaca dhinaca waxbarashada.
"Taleefannada casriga ah, waa ay inala sii oolli doonaan, waxaana loo baahan yahay in la fahmo dhibaatada isticmaalka taleefoonnada casriga ah," ayay tiri mid ka mid ah qorayaasha warbixinta, Nicola Kalk, oo ka tirsan Machadka Cilmi-nafsiga iyo sayniska maskaxda ee King's College London.
"Sida Maskaxdaada looga ilaaliyo Taleefankaaga"
Uma baahnid inaad si buuxda u jarto taleefankaaga si aad u wanaajiso caafimaadka maskaxdaada. Muhiimadu waa in aad ka digtoonaato sida aad u isticmaasho teleefankaaga iyo aaladaha kale iyo in aad mudnaanta siiso hawlaha kale iyo isdhexgalka qof ahaaneed mar kasta oo ay suurtogal tahay.
Waxa ugu horreeya ee dadka waaweyn ama carruurtu ay samayn karaan waa inay abuuraan wacyigelin ku xeeran arintan. Dad badan ayaan ka warqabin inta jeer ee ay ku bixinayaan adeegsiga shaashadda, "Dr. Quinsey ayaa sidaas yidhi.
Inta badan taleefannada casriga ah waxay kuu ogolaanayaan ina aad la socoto celceliska saacadahaaga shaashadda. U fiirso inta wakhtiga aad isticmaalayso.
"Haddii aad dareento inay taasi dhibaato ku tahay naftaada ama carruurtaada, waxaa aad xadidi kartaa saacadahaasi," Dr. Quinsey ayaa sidaasi yidhi.
Waxay qaadan doontaa sannado cilmi baaris ah si loo go'aamiyo sida saxda ah ee qabatinka teleefanada ay u saameyneyso maskaxdeena, balse waxa ay gaadhsiiso aayo-ka-tashiga, milicsiga, xusuusta, iyo awoodaha kale ee maskaxda ayaa la ogaan doonaa sanadaha soo socda.
