Myanmar Gazette

11/04/2025

"ဒုသမ္မတဟောင်း. ဒစ်ချင်နီကွယ်လွန်"

သမ္မတဘုရှ်လက်ထက်မှာ.. ဒုသမ္မတတာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူ..။ သမ္မတအပေါ် သြဇာရှိသူလို့.. နာမည်ကြီးသူ... ဒုသမ္မတဟောင်းဒစ်ချင်နီ.. အသက် ၈၄ နှစ်.. ဒီနေ့ကွယ်လွန်သွားပါတယ်..။

မူလရှေးရိုးစွဲတွေဖြစ်ပြီး... ရီပါ့ဗလစ်ကန်ပါတီရဲ့... တကယ့် အမာခံစစ်စစ်တွေပါ.။
သမ္မတနှစ်ဆက်.. ဘုရှ်လက်ထက်.. ပင်လယ်ကွေ့စစ်ပွဲ.. အီရတ်စစ်ပွဲတွေမှာ.. မဟာဗျူဟာချတာနာမည်ကြီးသူဖြစ်ပြီး.. သမီး လဇ်ချင်နီက.. ကွန်ဂရက်/ဟောက်အမတ်အဖြစ်အမှုထမ်းခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်..။
လဇ်ချင်နီက.. သမ္မတထရမ့်ရဲ့.. ဇန်နဝါရီ ၆ အရေးအခင်းကို.. ဟောက်စ်ကစစ်ဆေးကြားနာတာမှာ... ဦးဆောင်ခဲ့တာကြောင့်.. သမ္မတထရမ့်နဲ့အဆင်မပြေဖြစ်ပြီး... သူ့ဇာတိဝါယွန်းမီပြည်နယ်... ရွေးကောက်ပွဲမှာ.. မဲရှုံး.. ထွက်လိုက်ရသူပါ...။

အဲဒီအချိန်ကစပြီး.. ချင်နီမိသားစုက.. သမ္မတထရမ့်နဲ့အမြဲအဆင်မပြေဖြစ်... နောက်ဆုံး၂၀၂၄ ရွေးကောက်ပွဲမှာ.. ဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတလောင်းဖြစ်တဲ့.. ကမလာဟဲရစ်ကိုမဲပေးပါတယ်‌ကြေညာခဲ့..။

ရေနံစွမ်းအင်တူးထုတ်/ဆားဗစ်ပေးရာ.. Halliburton ဧရာမကုမ္ပဏီကြီးရဲ့.. နာယကနဲ့.. စီအီးအိုလုပ်ဖူးဖြစ်ပါတယ်..။ Halliburton က.. မြန်မာပြည်မယ်.. ရဲတံခွန်.. ရတနာဂက်စ်တူးရာမှာအဓိကနေရာကလုပ်ခဲ့တဲ့.. ကုမ္ပဏီကြီးဖြစ်ပြီး.. စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း.. အခုထိလည်း.. မြန်မာရေနံ့/ဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်းတွေမှာ.. Myanma Oil and Gas Enterprise (MOGE) နဲ့တွဲအလုပ်လုပ်နေတာဖြစ်ပါကြောင်း...

11/03/2025

Sherwood Forest - Home Decoration Halloween Walkthrough

11/01/2025

10/30/2025

"ရွှေ့ပြောင်းမိသားစုများ၏ သားသမီးများအတွက် ပညာရေး (သို့မဟုတ်) ချစ်ခြင်းမေတ္တာအမျိုးအစားငွေကြေး"
by SweSwe Aye

ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ခြင်း၊ နိုင်ငံဟောင်းကို ခွဲခွာရခြင်း၊ မရေရာမသေချာမှုနှင့် တိုင်းပြည်အသစ်မှာ ပြန်လည်စတင်ခြင်းတို့၏ အခက်အခဲများစွာကြားတွင် ရွှေ့ပြောင်းမိသားစုများသည် ၎င်းတို့၏ကလေးများ၏ ပညာရေးတွင် မျှော်လင့်ချက်ကို မကြာခဏ ရှာဖွေတွေ့ရှိလေ့ရှိသည်။ Now We Are Here: Family Migration, Children’s Education, and Dreams for a Better Life စာအုပ်တွင် Gabrielle Oliveira၊ Harvard Graduate School of Education မှ Jorge Paulo Lemann Associate Professor of Education and Brazil Studies က မိဘများသည် ကျောင်းပညာရေးကို “ချစ်ခြင်းမေတ္တာအမျိုးအစားငွေကြေး” အဖြစ်၊ ၎င်းတို့၏ကလေးများအတွက် ပိုမိုတည်ငြိမ်သောအနာဂတ်တွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရန်နှင့် စွန့်လွှတ်အနစ်နာခံမှုများကို အဓိပ္ပာယ်ပေးရန် နည်းလမ်းတစ်ခုအဖြစ် မည်သို့မြင်သည်ကို ပြသထားသည်။ Dr. Gabrielle Oliveira ၏ဆွေးနွေးခြင်းအခမ်းအနားကို American Community Media က အောက်တိုဘာ ၂၄၊ ၂၀၂၅ တွင် ကျင်းပခဲ့သည်။

မိသားစုများ အခြားတိုင်းပြည်များသို့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ခြင်းတွင် ပညာရေးသည် “ချစ်ခြင်းမေတ္တာအမျိုးအစားငွေကြေး (currency) ” ဖြစ်သည်
၁။ ရွှေ့ပြောင်းမိသားစုအတွက် ပညာရေးသည် “ချစ်ခြင်းမေတ္တာအမျိုးအစားငွေကြေး (currency)”
ကြီးမားသော မရေရာမှုများ၊ မိသားစုခွဲခွာရမှုများ၊ မသေချာမရေရာမှုများနှင့် ဘဝကို အစကနေပြန်စရခြင်းစသည့် အခက်အခဲများကြားတွင် ရွှေ့ပြောင်းသွားလာသူ မိသားစုများသည် ၎င်းတို့၏ ကလေးများ၏ ပညာရေးတွင် မျှော်လင့်ချက်နှင့် ခိုင်မာသော ခွန်အားကို အမြဲတစေ ရှာဖွေတွေ့ရှိကြသည်။

Harvard တက္ကသိုလ်ပညာရှင် ဒေါက်တာ Gabrielle Oliveira ၏ Now We Are Here: Family Migration, Children’s Education, and Dreams for a Better Life အမည်ရှိ စာအုပ်၏ အဓိကအချက်မှာ ဤစိတ်ဝင်စားဖွယ်အတွေးအခေါ်ပင်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ရွှေ့ပြောင်းခြင်းနှင့် ရွှေ့ပြောင်းလာသူများ၏ ဘဝတွင် ကျောင်းများ၏ အခန်းကဏ္ဍကို အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုပုံ အသစ်တစ်မျိုးဖြင့် ပြန်လည် ပုံဖော်ပေးခဲ့သည်။

စာသင်ကျောင်းသည် ချစ်ခြင်းမေတ္တာ၏ လုပ်ရပ်တစ်ခုဖြစ်သည်
ဒေါက်တာ Oliveira ၏ သုတေသနသည် ရွှေ့ပြောင်းမိဘများအတွက် ပညာရေးအား “ချစ်ခြင်းမေတ္တာအမျိုးအစားငွေကြေး” (a currency of love) ဟူသော နက်နဲသော အယူအဆကို မိတ်ဆက်ပေးခဲ့သည်။ ဤအမြင်သည် ပိုမိုကောင်းမွန်သော အလုပ်အကိုင် သို့မဟုတ် ကြွယ်ဝချမ်းသာမှုကို လိုက်စားခြင်းဟူသည့် ပုံမှန်ရိုးရာ၊ စီးပွားရေးသက်သက် ရွှေ့ပြောင်းမှု ဇာတ်လမ်းကို ကျော်လွန်၍ ပိုမိုနက်ရှိုင်းသော၊ ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ စေ့ဆော်မှုကို ဖော်ထုတ်ပြသသည်။

စွန့်လွှတ်အနစ်နာခံမှု၏ အဓိပ္ပာယ်- မိဘများအတွက်၊ ၎င်းတို့၏ကလေးများအား ပညာရေး ရရှိအောင် စီမံပေးခြင်းသည် ၎င်းတို့၏ ကြီးမားသော စွန့်လွှတ်အနစ်နာခံမှု၏ ပကတိ သက်သေပင်ဖြစ်သည်။ ကျောင်းတက်ခြင်း၏ ပုံမှန်ဘဝ (အတန်း၊ ဆရာ/ဆရာမ၊ စာအုပ်များ) သည် အလွန်ခက်ခဲသော ခရီးလမ်းနှင့် အိမ်မှ စွန့်ခွာလာရခြင်း၏ ဒုက္ခများကို အဓိပ္ပာယ်ရှိစေပြီး၊ ရှုပ်ထွေးပွေလီလှသော ဘဝထဲတွင် တည်ငြိမ်သော ခွန်အားအဖြစ် လုပ်ဆောင်သည်။
စီးပွားရေးကို ကျော်လွန်၍- စီးပွားရေးအခွင့်အလမ်းသည် အကြောင်းရင်းတစ်ရပ် ဖြစ်သော်လည်း၊ အဓိက စေ့ဆော်မှုမှာ ၎င်းတို့၏ကလေးများအား ဂရုစိုက်မှုနှင့် ချစ်ခြင်းမေတ္တာကို ပြသရန်၊ အရည်အချင်းအပေါ်အခြေခံသည့် အောင်မြင်မှုစနစ် (meritocracy) ၏ ကတိတည်ရာ ခိုင်မာသော အနာဂတ်တွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရန် ဆန္ဒပင်ဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် အခြေခံ အစိုးရပညာရေး အရင်းအမြစ်များကောင်းစွာမရှိသော နိုင်ငံများမှ လာသူများအတွက် ဤမျှော်လင့်ချက်သည် အလွန်ခိုင်မာနေဆဲ ဖြစ်သည်။
၂။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် မူဝါဒဆိုင်ရာ ကွာဟချက်များကို ဖော်ထုတ်ခြင်း
Dr. Oliveira က ရွှေ့ပြောင်းမှုဆိုင်ရာ မူဝါဒများ ဆွေးနွေးမှုတွင် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ ရှုထောင့်များကို မကြာခဏ လျစ်လျူရှုလေ့ရှိကြောင်း ပြောကြားသည်။ သူမ၏ သုတေသနတွေ့ရှိချက်များသည် မိသားစုများ ရင်ဆိုင်နေရသော ကြမ်းတမ်းသော အခြေအနေများ၊ အထူးသဖြင့် တင်းကျပ်သော စောင့်ကြည့်မှုနှင့် ရွှေ့ပြောင်းသူဆန့်ကျင်ရေး မူဝါဒများအောက်တွင် ကြုံတွေ့ရသော အခက်အခဲများကို ဖော်ထုတ်ပြသသည်။

ကလေးဘဝအပေါ် မူဝါဒ၏တန်ဖိုး
ရွှေ့ပြောင်းမိသားစုများသည် “မျိုးစုံသော အနှောင့်အယှက်များ” (multiple disruptions) ကို ခံစားနေရသည်။ ယင်းတို့မှာ အိမ်မှ စွန့်ခွာရခြင်း၏ စိတ်ဒဏ်ရာမှစပြီး ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံရမှု၊ ခွဲခွာရမှုနှင့် ယခုအစိုးရမူဝါဒက ဖန်တီးလိုက်သော ကြောက်ရွံ့မှုအထိ ပါဝင်သည်။ လူမှုအသိုက်အဝန်းများရှိ စိုးရိမ်ပူပန်မှုနှင့် စောင့်ကြည့်ခံရမှုများသည် ကလေးတစ်ဦး၏ သင်ယူနိုင်စွမ်းကို တိုက်ရိုက် သက်ရောက်မှုရှိသည်။

“မိဘများ ဖမ်းဆီးခံရမှာကို စိုးရိမ်ကြောင့်ကြနေရသော ကလေးတစ်ဦးသည် စာသင်ရန် အဆင်သင့် မဖြစ်နိုင်တော့ဘဲ၊ ထိုအချက်က ကျောင်းအပေါ် ယုံကြည်မှုနှင့် ကလေးများရဲ့ ပညာရေး စွမ်းဆောင်ရည်ကို ထိခိုက်စေပါတယ်” ဟု Dr. Oliveira က ပြောကြားခဲ့သည်။

ကျောင်းမှ ပြည်နှင်ဒဏ်သို့ – Guatemala သို့ ပြည်နှင်ခံရပြီး ဆေးဝါးမရရှိ၍ မိခင်ဖြစ်သူ ဆုံးပါးသွားရသော honor ကျောင်းသူတစ်ဦး၏ ကြေကွဲဖွယ်ဖြစ်ရပ်သည် ကလေးများ၏ ကောင်းကောင်းမွန်မွန်နေထိုင်ရေးကို ဦးစားမပေးသော မူဝါဒများ၏ ဆိုးရွားသော တန်ဖိုးကို မီးမောင်းထိုးပြသည်။ ဤမူဝါဒမျိုးများသည် ခြိမ်းခြောက်မှုမှတစ်ဆင့် တားဆီးရန် ရည်ရွယ်ထားသော်လည်း ရေရှည်စိတ်ဒဏ်ရာ၊ ပိုင်ဆိုင်မှုကင်းမဲ့ခြင်းနှင့် လူငယ်များအား ထိခိုက်လွယ်စေခြင်းဖြင့် လူမှုအသိုက်အဝန်း၏ ဖွဲ့စည်းပုံကို ပြင်းထန်စွာ ပျက်စီးစေသည်။

၃။ ပညာပေးသူ ဆရာ၊ ဆရာမများနှင့် လူမှုအသိုက်အဝန်း၏ အရေးကြီးသော အခန်းကဏ္ဍ
Dr. Oliveira သည် ကျောင်းများနှင့် ပညာပေးသူ ဆရာ၊ ဆရာမများသည် “လူမှုအဖွဲ့အစည်းမှ ပိုမိုနက်ရှိုင်းစွာဝေးကွာစေခြင်း သို့မဟုတ် ဂုဏ်သိက္ခာနှင့် အခွင့်အလမ်းများဆီသို့ တံခါးဖွင့်ပေးခြင်း” ဟူသော အရေးကြီးသော လမ်းဆုံတွင် ရှိနေကြောင်း အလေးပေးပြောကြားသည်။

ချို့တဲ့မှုကို အားသာချက်အဖြစ် ပြောင်းလဲခြင်း
အားသာချက် မူဘောင် (Asset Framework): “ပညာပေးသူ ဆရာ၊ ဆရာမများဟာ ရွှေ့ပြောင်းမိသားစုများကို ချို့တဲ့ကြတယ်လို့ မရှုမြင်ဘဲ ကြွယ်ဝတဲ့ အရင်းအမြစ်တွေနဲ့ ဂုဏ်ယူစရာ ယဉ်ကျေးမှုတွေကို ယူဆောင်လာသူတွေအဖြစ် ရှုမြင်တဲ့ အားသာချက် မူဘောင်ကို ကျင့်သုံးသင့်ပါတယ်” ဟု တိုက်တွန်းထားသည်။
အာရုံစိုက်ပြီး နားထောင်ပါ: ခိုင်မာသော စာသင်ခန်း၏ သော့ချက်မှာ ယုံကြည်မှုရှိသော ဆက်ဆံရေးဖြစ်သည်။ ဆရာများသည် ကလေးများ၏ ရွှေ့ပြောင်းမှု ဇာတ်လမ်းများကို ရှောင်ဖယ်ခြင်းထက် နားလည်ပေးရန် ကြိုးစားသင့်ပြီး ကျောင်းမှ ပံ့ပိုးပေးသူ ဝန်ထမ်းများ (စိတ်ပညာရှင်၊ လူမှုဝန်ထမ်းများ) ကို ခေါ်ဆောင်၍ အဖွဲ့လိုက် ပံ့ပိုးမှုစနစ်ကို ဖန်တီးသင့်သည်။
မျက်နှာဖုံးစွပ်သော ယဉ်ကျေးမှုမျိုးစုံကို ကျော်လွန်ခြင်း: အားလုံးပါဝင်နိုင်ရေး ကြိုးပမ်းမှုများသည် အပေါ်ယံ ယဉ်ကျေးမှုမျိုးစုံ (ဥပမာ- ရိုးရာပွဲတော်များသာ ပြသခြင်း) ကို ကျော်လွန်ရပါမည်။ ယင်းအစား၊ ကျောင်းများသည် မိသားစုညများ သို့မဟုတ် ကျောင်းသားများအား ၎င်းတို့၏ နောက်ခံဇစ်မြစ်ကို ဝေမျှခွင့်ပေးခြင်းကဲ့သို့သော နည်းလမ်းများကို ဖန်တီးကာ ယဉ်ကျေးမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဂုဏ်ယူမှုကို အမြဲတစေ ပြသပြီး စာသင်ခန်းထဲတွင် ထည့်သွင်းပေးခြင်းဖြင့် စစ်မှန်သော ပိုင်ဆိုင်လိုစိတ် ကို မွေးမြူပေးသင့်သည်။
လူမှုအသိုက်အဝန်း၏ တစိုက်မတ်မတ် ကြံ့ခိုင်မှု
ဖက်ဒရယ်အစိုးရ၏ ပံ့ပိုးမှု လျော့နည်းလာသည်နှင့်အမျှ အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများ (NGOs) နှင့် လူမှုအသိုက်အဝန်း စီစဉ်သူများသည် “ဖော်ပြမခံရသော သူရဲကောင်းများ” ဖြစ်လာကြသည်။ ၎င်းတို့သည် သေးငယ်သော၊ လူသိနည်းသော အတိုင်းအတာဖြင့် လည်ပတ်နေသော်လည်း ဒေသတွင်း အိမ်နီးချင်းအရပ်များ စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို ပြန်လည် မြှင့်တင်ပေးနေပြီး အစားအစာ၊ အဝတ်အထည်နှင့် လုံခြုံမှု ခံစားရစေရန် အာမခံချက် ပေးနေသည်။ ထိုအခြေခံအဆင့် ရန်ပုံငွေရှာဖွေခြင်းနှင့် စုစည်းခြင်းသည် ရွှေ့ပြောင်းမိသားစုများအပေါ် နေ့စဉ် အနှုတ်လက္ခဏာ သက်ရောက်မှုကိုဖြစ်စေသည့် မူဝါဒ ကွာဟချက်များကို ဖြည့်ဆည်းရာတွင် အလွန်အရေးကြီးပါသည်။

၄။ စီးပွားရေးနှင့် ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ မဖြစ်မနေ လိုအပ်ချက်
conservative policymakers များ၏ အာရုံစိုက်မှုကို ရရှိစေရန် ကလေးကို သီခြားဖယ်ထားပြီး ဘယ်ဟာအမှန်လဲ၊ ဘယ်ဟာအမှားလဲဆိုသည့် စဉ်းစားတွေးခေါ်မှုကို အရှိန်ပြင်းပြင်း ပြုရမည်။

အာရုံကို ဖမ်းစားနိုင်ရန် အထိရောက်ဆုံး နည်းလမ်းမှာ ကလေးကို သီးခြားခွဲထုတ်ပြီး ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ ခံယူချက်ကို အသုံးပြုခြင်း ဖြစ်သည်။ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ကြသူများကို ရှုမြင်ရာတွင် ၎င်းတို့သည် တိုင်းပြည်၏ အရင်းအမြစ်များ (ငွေကြေးနှင့် အစိုးရကပေးသော အကျိုးခံစားခွင့်များ) ကို ရယူနေကြသည်ဆိုသော အမြင်မျိုးထက် ထိုသူတွေဟာ သူတို့ကလေးတွေကို ပညာသင်ပေးပြီး အနာဂတ်မှာ တိုင်းပြည်အတွက် အလုပ်ခွန်အားများ ပေးကမ်းသူတွေအဖြစ် ပုံဖော်ခြင်း ကြည့်ခြင်းဖြင့် လူတိုင်းအတွက် ကောင်းမွန်သော အနာဂတ်နှင့် သုခချမ်းသာကို အာမခံနိုင်မည့် ဘုံသဘောတူညီမှုကို ရှာဖွေတွေ့ရှိနိုင်သည်။

ရွှေ့ပြောင်းမိသားစုများအတွက်၊ ပညာရေး အဆင့်တိုင်း ပြီးမြောက်သည့်အခါတွင် လူမှုရေးနှင့် စီးပွားရေး တိုးတက်မှုသည် အရှိန်အဟုန်ဖြင့် တိုးတက်လာသည်။ ရွှေ့ပြောင်းကလေးများကို ပညာမသင်ကြားပေးရန် ရွေးချယ်ခြင်းသည် ၎င်းတို့အား လုပ်ခနည်းသော အလုပ်များဆီသို့ တွန်းပို့ကာ အခွန်ထမ်းဆောင်မှု လျော့ကျစေပြီး၊ နောက်ဆုံးတွင် နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးတစ်ခုလုံးကို ထိခိုက်စေမည့် အန္တရာယ်ရှိပါသည်။

ရွှေ့ပြောင်းမှုကို ကုန်ကျစရိတ်သက်သက်ဟု ရှုမြင်သော မူဝါဒချမှတ်သူများအတွက် Dr. Oliveira က ရှင်းလင်းပြတ်သားသော သတိပေးချက်ကို ပေးသည်။

“နိုင်ငံရဲ့ အနာဂတ် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းဟာ ရွှေ့ပြောင်းလာတဲ့ ကလေးများရဲ့ ပညာရေးနဲ့ တိုက်ရိုက် ဆက်စပ်နေပါတယ်”

10/30/2025

"ကော်ဖီ တခွက်အကြောင်း" - လုံမလေးမွန်မွန်

တနေ့တာရဲ့ ပထမဆုံးကော်ဖီတခွက်ဟာ ဘယ်အရာနဲ့မှ နှိုင်းယှဉ်လို့မရလောက်အောင် ထူးခြားကောင်းမွန်မှုကို ပေးစွမ်းနိုင်ပါတယ်။ မနက်ခင်းလေးမှာ အရသာရှိလှတဲ့ ကော်ဖီပူပူလေး သို့မဟုတ် ကော်ဖီအေးတခွက် သောက်လိုက်ခြင်းဖြင့် တနေ့တာလုံး အားအင်အပြည့်နဲ့ လန်းဆန်းနေမှာဖြစ်သလို တချိန်တည်းမှာပဲ စိတ်အေးချမ်းမှုကိုလည်း ခံစားနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်အများစုကလည်း ကော်ဖီကို နှစ်သက်ကြပါတယ်။ National Coffee Association ရဲ့အဆိုအရ အမေရိကမှာ တနေ့ကို ကော်ဖီခွက်ပေါင်း ၅၁၆ သန်း သောက်သုံးကြပါတယ်။
ကော်ဖီဆိုတာ စိတ်ကျေနပ်မှုကို ပေးစွမ်းနိုင်တဲ့ ရိုးရှင်းတဲ့နေ့စဉ်သောက်စရာတခု ဖြစ်ခဲ့ပေမယ့် အခုနောက်ပိုင်းမှာတော့ အနည်းငယ်ပိုရှုပ်ထွေးလာပြီး စျေးကြီးလာပါတယ်။ ကော်ဖီမှုန့်တပေါင်ဈေးနှုန်းကလည်း လွန်ခဲ့တဲ့ငါးနှစ်အတွင်း နှစ်ဆနီးပါး ဈေးတက်လာပါတယ်။ ကုန်စုံဆိုင်တွေမှာ ကော်ဖီတထုပ်ကို ၁၅ ဒေါ်လာကနေ ၂၀ ဒေါ်လာ ပေးရတာ ပုံမှန်လိုဖြစ်နေပါပြီ။ အထူးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ထားတဲ့ specialty coffee တွေဆို ပိုတောင်ဈေးကြီးပါတယ်။
ဒီလိုဈေးကြီးလှတဲ့ကော်ဖီစေ့တိုင်းကို တန်ဖိုးရှိရှိအသုံးချပြီး သင့်အကြိုက်နဲ့ကိုက်ညီမယ့် ကော်ဖီကောင်းကောင်းတခွက် ရရှိနိုင်ဖို့အတွက် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေ အကြံပြုထားတဲ့ ကော်ဖီရွေးချယ်နည်းနဲ့ မှာယူနည်းတွေကို ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။

ကော်ဖီနဲ့ ကျန်းမာရေး
ကော်ဖီဝယ်တဲ့အကြောင်း မပြောခင် ကော်ဖီကပေးတဲ့ အကျိုးကျေးဇူးအကြောင်း ပြောကြရအောင်။ နေ့စဉ်ကော်ဖီသောက်သုံးခြင်းဟာ အသက်ပိုရှည်စေဖို့ ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။ ကော်ဖီမှာ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်း (antioxidants) တွေ၊ အထူးသဖြင့် chlorogenic acids များစွာပါဝင်တဲ့အတွက် ရောင်ရမ်းမှုတွေကို သက်သာစေပြီး သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကိုလည်း ထိန်းညှိပေးနိုင်ပါတယ်။ လေ့လာမှုများစွာကလည်း ကော်ဖီသောက်သူတွေဟာ နှလုံးရောဂါ၊ ဆီးချိုအမျိုးအစား (၂)၊ အသည်းရောဂါနဲ့ ကင်ဆာရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေနည်းတယ်လို့ ပြသနေပါတယ်။
ကော်ဖီကို ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ ဘယ်လောက်သောက်လဲဆိုတာက အရေးကြီးပါတယ်။ Tufts University က သုတေသီများရဲ့ ၉ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ လေ့လာမှုတခုအရ black coffee သို့မဟုတ် သကြား၊ နွားနို့ သို့မဟုတ် ခရင်မ်အနည်းငယ် ထည့်ထားတဲ့ ကော်ဖီကို တနေ့တခွက်ကနေ သုံးခွက်အထိ သောက်သုံးသူများဟာ ကော်ဖီမသောက်သူများထက် သေဆုံးနိုင်ခြေ ၁၄ ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းခဲ့ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကော်ဖီ (၈) အောင်စမှာ သကြား လက်ဖက်ရည်ဇွန်းတဝက်ထက် ပိုထည့်တာ၊ အဆီဓာတ် ၂ ရာခိုင်နှုန်းပါတဲ့ နွားနို့ကို စားပွဲတင်ဇွန်း (၅) ဇွန်းထက် ပိုထည့်တာ၊ light cream သို့မဟုတ် half-and-half (နို့နဲ့ခရင်မ်ကို တဝက်စီရောထားတာ) ကို စားပွဲတင်ဇွန်းတဇွန်းထက် ပိုထည့်တာဟာ ကော်ဖီရဲ့ ကောင်းကျိုးတွေကို ပျက်ပြယ်သွားစေပါတယ်။
ကဖိန်းဓာတ်ဟာ အိပ်မပျော်ခြင်း၊ ကတုန်ကယင်ဖြစ်ခြင်း၊ စိုးရိမ်စိတ်များခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ မကောင်းတဲ့အချက်တွေရှိပေမယ့်လည်း ဆိုးကျိုးတွေချည်းပဲရှိတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ကဖိန်းဓာတ်ဟာ အာရုံစူးစိုက်မှုကို တိုးစေပြီး ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှုကို လျှော့ချပေးပါတယ်။ စိတ်ခံစားချက်ကို မြှင့်တင်ပေးတဲ့အပြင် မှတ်ဉာဏ်ကိုတောင် တိုးတက်စေနိုင်ပါတယ်။ ဒါဆို ကဖိန်းဓာတ်ဘယ်လောက်ပဏမာက ဆိုးကျိုးတွေ ဖြစ်စေတာလဲ။ ယေဘုယျအားဖြင့် တနေ့ကို ကဖိန်းဓာတ် ၄၀၀ မီလီဂရမ်က လူအများစုအတွက် သင့်တော်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကော်ဖီအမျိုးအစားအလိုက် ကဖိန်းဓာတ်ပါဝင်မှုကလည်း မတူညီပါဘူး။ ‌ကော်ဖီစေ့အမျိုးအစား၊ လှော်တဲ့ပုံစံ (အနည်းငယ်သာလှော်ထားတဲ့ light roast ကော်ဖီမှာ ကဖိန်းဓာတ် ပိုမိုပါဝင်ပါတယ်)၊ ကော်ဖီဖျော်တဲ့နည်းလမ်းနဲ့ အခြားအချက်တွေပေါ် မူတည်ပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် drip-brewed coffee ၁၂ အောင်စမှာ ကဖိန်းဓာတ် ၁၄၄ မီလီဂရမ်ပါဝင်ပြီး Starbucks မှာတော့ ကော်ဖီ ၁၂ အောင်စမှာ ကဖိန်းဓာတ် ၂၃၆ မီလီဂရမ်ကနေ ၂၉၃ မီလီဂရမ်အထိ ပါဝင်ပါတယ်။ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ဒါဟာ တနေ့ကို ကော်ဖီ ၂ ခွက်ကနေ သုံးခွက်ထက် ပိုမသောက်သင့်ဘူးလို့ ဆိုလိုပါတယ်။ (ကဖိန်းဓာတ်ကို ကော်ဖီကပဲ ရနေမယ်ဆိုရင်ပေါ့။) ကော်ဖီသောက်ပြီး ကတုန်ကယင်ဖြစ်လာတယ်လို့ ခံစားရရင်တော့ လျှော့သောက်သင့်ပါတယ်။ အိမ်မပျော်တဲ့ရောဂါရှိရင်တော့ ကော်ဖီကို မနက်စောစောမှာ သောက်သုံးသင့်ပါတယ်။

ကော်ဖီဝယ်နည်းလမ်းညွှန်
စာအုပ်တအုပ်ကို အဖုံးနဲ့ မဆုံးဖြတ်သင့်ပေမယ့် ကော်ဖီကိုတော့ ကော်ဖီအထုပ်ကိုကြည့်ပြီး ဆုံးဖြတ်သင့်ပါတယ်။ အနံ့အရသာနဲ့ပြည့်စုံတဲ့ အရည်အသွေးမြင့်ကော်ဖီကို ဘယ်လိုရွေးချယ်ရမလဲဆိုတာ ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။
ကော်ဖီစေ့အမျိုးအစားများ။ ကော်ဖီစေ့အမျိုးအစား (၂) မျိုး ရှိပါတယ်။ Robusta က အရသာပိုပြင်းပြီး ပိုခါးသလို ကဖိန်းဓာတ်လည်း ပိုများပါတယ်။ Arabica က‌တော့ မခါးမပျော့နဲ့ အရသာမျှတပြီး ချိုမြိန်တဲ့အတွက် ပိုသောက်လို့ကောင်းပါတယ်။ Arabica ကော်ဖီဟာ စိုက်ရတာပိုခက်ခဲပြီး စျေးပိုကြီးတတ်ပါတယ်။ လူအများစုကတော့ က Arabica ကော်ဖီကို သောက်သုံးရတာ ပိုနှစ်သက်ပြီး Robusta ကိုတော့ အသင့်ဖျော်ကော်ဖီနဲ့ espresso အတွက် အသုံးများပါတယ်။

စိုက်ပျိုးရာဒေသ။ ကော်ဖီစေ့စိုက်ပျိုးတဲ့နေရာကို “origin” လို့ ခေါ်ပါတယ်။ Single-origin ကော်ဖီဆိုတာ (အီသီယိုးပီးယား၊ ကိုလံဘီယာတို့လို) နိုင်ငံတနိုင်ငံတည်းက သို့မဟုတ် ဒေသတခုတည်းက သို့မဟုတ် ကော်ဖီထုတ်လုပ်သူတဦးတည်းကပဲ စိုက်ပျိုးထားတဲ့ကော်ဖီစေ့တွေကို ထုပ်ပိုး‌ရောင်းချတာ ဖြစ်ပါတယ်။ Blend ကော်ဖီဆိုတာကတော့ နေရာဒေသအသီးသီးက ကော်ဖီစေ့တွေကို ရောစပ်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်မျိုးလုံးမှာ သူ့အကြိုက်နဲ့သူ ရှိကြပါတယ်။

Single-origin ကော်ဖီတွေဟာ စိုက်ပျိုးရာဒေသအလိုက် အနံအရသာထူးခြားမှုရှိပါတယ်။ ယေဘုယျအားဖြင့် အီသီယိုးပီးယားကော်ဖီဟာ နူးညံ့ပြီး မွေးကြိုင်ပါတယ်။ ကင်ညာကော်ဖီကတော့ အရသာပြည့်ဝပြီး အချဉ်ဓာတ်ရှိပါတယ်။ ဘရာဇီးကော်ဖီမှာတော့ အခွံမာသီးနဲ့ ချောကလက်အရသာတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ ကိုလံဘီယာနဲ့ ကော့စတာရီကာတို့မှာတော့ စိုက်ပျိုးရာဒေသအလိုက် အနံ့အရသာကွဲပြားပေမယ့် ကိုလံဘီယာကော်ဖီစေ့တွေဟာ ကော်ဖီသီးအချဉ်အရသာရှိပြီး ကော့စတာရီကာကော်ဖီစေ့တွေကတော့ အချဉ်စူးတဲ့အရသာရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အမြင့်ပေ၊ ရာသီဥတုနဲ့ အခြားအခြေအနေတွေက ကော်ဖီစေ့ရဲ့ အရသာကို သက်ရောက်မှုရှိစေတာမို့ နိုင်ငံတခုတည်းကထုတ်တဲ့ ကော်ဖီတိုင်းက အရသာတူညီမှာမဟုတ်ပါဘူး။ ကုမ္ပဏီတခုတည်းက ထုတ်တဲ့ single-origin ကော်ဖီစေ့တွေမှာတောင် အချိန်နဲ့အမျှ အရသာမတူတာမျိုး ရှိနိုင်ပါတယ်။

Blend ကော်ဖီတွေကတော့ သတ်မှတ်ထားတဲ့အရသာကို ရရှိအောင် ရောစပ်ဖန်တီးထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရောစပ်တဲ့သူပေါ် မူတည်ပြီး အရသာကွဲပြားပေမယ့် ရောစပ်တဲ့အချိန်တိုင်းမှာတော့ အရသာက တူညီပါတယ်။ Blend ကော်ဖီတွေရဲ့ အကောင်းဆုံးအချက်ကတော့ သူတို့ရဲ့ ထူးခြားပြီး တသမတ်တည်းရှိတဲ့ အရသာပုံစံပါပဲ။

ကော်ဖီစေ့နဲ့ ကော်ဖီမှုန့်။ အသင့်ကြိတ်ပြီးသား ကော်ဖီမှုန့်က အဆင်ပြေပြီး အရသာတသမတ်တည်းရှိတဲ့ ကော်ဖီတခွက်ကို ဖျော်စပ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကော်ဖီစေ့အတိုင်းဝယ်ပြီး ဖျော်ကာနီးမှ ကြိတ်တာက ကော်ဖီရဲ့ အနံ့အရသာကို ပိုပြင်းစေပါတယ်။ ကော်ဖီမှုန့်ဟာ ကော်ဖီ‌စေ့ထက် လေနဲ့ထိတွေ့မှု ပိုများပါတယ်။ ကော်ဖီစေ့ကို ဖျော်ကာနီးမှ ကြိတ်ခြင်းက လေနဲ့ထိတွေ့မှုကို လျှော့ချပေးပါတယ်။ espresso အတွက်ဆို ကော်ဖီကို မှုန့်ညက်နေအောင် ကြိတ်ပေးရတာမို့ ဒီလို လတ်လတ်ဆတ်ဆတ်ကြိတ်ခြင်းက အရေးအကြီးဆုံးအချက်ပါပဲ။

ကော်ဖီလှော်ပုံ။ အရသာအမျိုးမျိုးရရှိဖို့ ကော်ဖီစေ့တွေကို နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးနဲ့ လှော်ပါတယ်။ ကော်ဖီအထုပ်ပေါ်မှာ light၊ dark။ French နဲ့ Italian ဆိုတဲ့ စာလုံးတွေလို အခေါ်အဝေါ်တွေကို တွေ့ရပါလိမ့်မယ်။
အနည်းငယ်သာလှော်ထားတဲ့ light roast ကော်ဖီတွေကတော့ အခါးဓာတ်နည်းပြီး ကော်ဖီစေ့ရဲ့ သဘာဝအရသာဖြစ်တဲ့ အချဉ်အရသာလေး ရရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
တကယ်လို့ သင်ဟာ ချောကလက်အခါး (dark chocolate)၊ ဘီယာခါးခါး သို့မဟုတ် နွယ်ချို (licorice) တို့ကို ကြိုက်တယ်ဆိုရင်တော့ dark roast ကော်ဖီဟာ သင့်အတွက်ပါပဲ။ အချိန်ကြာကြာ လှော်ထားခြင်းဖြင့် ကော်ဖီရဲ့ ခါးသက်တဲ့အရသာ ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။ Dark-roast ကော်ဖီတွေဟာ ပြင်းပြီး ကြွယ်ဝတဲ့အရသာရှိပါတယ်။ များသောအားဖြင့် ချောကလက်အရသာ၊ ပေါင်မုန့်မီးကင်အနံ့၊ အခွံမာသီးအရသာ၊ ဇီးသီးနဲ့ ဘယ်ရီသီးအရသာတွေ ရှိတတ်ပါတယ်။ အချို့ကော်ဖီတွေမှာဆို မီးခိုးနံ့သင်းတဲ့အရသာလေး ရှိနေတတ်ပါတယ်။

French roast နဲ့ Italian roast ဆိုတာကတော့ dark roast ရဲ့ အခေါ်အဝေါ်တွေပါပဲ။ French က နူးညံ့ပြီး ပိုချိုတဲ့ အရသာရှိတတ်ပေမဲ့ Italian ကတော့ ပိုပြင်းပြီး မီးခိုးနံ့သင်းတဲ့အရသာ ပိုရပါတယ်။

Medium roast ကတော့ နာမည်အတိုင်းပဲ light roast နဲ့ dark roast ကြားမှာ ရှိပါတယ်။ အမေရိကမှာတော့ medium roast ကို လူကြိုက်များကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကော်ဖီမြည်းစမ်းသူ (taster) တွေ အရသာခံကြည့်တဲ့အခါ တယောက်နဲ့တယောက် ရတဲ့အရသာချင်း မတူညီကြတဲ့အတွက် သူ့အရသာကို အတိအကျသတ်မှတ်ဖို့ ခက်ခဲပါတယ်။ Medium roast လို့ တံဆိပ်တပ်ထားပေမယ့်လည်း taster တွေကတော့ light ကနေ တော်တော်လေး dark roast ဖြစ်တဲ့အထိ အရသာမျိုးစုံရှိနေတာကို တွေ့ရှိခဲ့ကြပါတယ်။

ကော်ဖီလှော်ပုံအမျိုးမျိုးကို သိရှိထားခြင်းဟာ သင်အကြိုက်တွေ့မယ့် ကော်ဖီအရသာကို ရွေးချယ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးနိုင်ပေမယ့် အခေါ်အဝေါ်တွေမှာတော့ တိကျတဲ့စံနှုန်း မရှိပါဘူး။ ဥပမာ Starbucks ရဲ့ “Blonde Roast” ဟာ light roast ဖြစ်ပေမယ့်လည်း တခြားတံဆိပ်တွေနဲ့ယှဉ်ရင် dark roast အရသာလိုမျိုးရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကော်ဖီတံဆိပ်အမျိုးမျိုးနဲ့ လှော်ပုံအမျိုးမျိုးကို စမ်းသောက်ကြည့်ပြီးမှသာ သင့်အကြိုက်ကော်ဖီကို ရှာတွေ့နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကော်ဖီအထုပ်တွေပေါ်မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ အရသာဖော်ပြချက်တွေကိုလည်း ဖတ်ရှုသင့်ပါတယ်။ အခွံမာသီး (nutty)၊ ကော်ဖီသီး (fruity)၊ ချောကလက် (chocolatey)၊ ပေါင်းစပ်အရသာ (combo) စတဲ့ သင်ကြိုက်နှစ်သက်တဲ့ အရသာကို ရှာကြည့်နိုင်ပါတယ်။ “Morning blend”၊ “private reserve”၊ “winter warmer” လို စာတွေကတော့ ကြော်ငြာစကားလုံးတွေဖြစ်တာကြောင့် အာရုံစိုက်စရာမလိုပါဘူး။
လတ်ဆတ်မှု။ အောက်ဆီဂျင်၊ အပူ၊ အလင်းရောင်နဲ့ စိုထိုင်းဆတို့ဟာ ကော်ဖီအရသာကို လျော့ကျစေပါတယ်။ Dark roast ကော်ဖီတွေဟာ ကော်ဖီမှာပါတဲ့ အဆီဓာတ်တွေ ဓာတ်တိုးမြန်တဲ့အတွက် ပျက်စီးတာမြန်ပြီး အနံအသက်ဆိုးတွေ ထွက်တတ်ပါတယ်။ Light roast ကော်ဖီတွေကတော့ ပိုကြာကြာခံပါတယ်။ ကော်ဖီထုပ်အများစုမှာ “ရောင်းရန်နောက်ဆုံးရက်” (sell by date) ကို ဖော်ပြထားပါတယ်။ တချို့အထုပ်တွေမှာတော့ ကော်ဖီစေ့လှော်တဲ့ရက်စွဲကို ဖော်ပြထားပြီး ရက်နီးလေ ပိုလတ်ဆတ်လေပါပဲ။ အဆို့ရှင်ပါတဲ့ ကော်ဖီထုပ်တွေဆို အထုပ်ကိုညှစ်ပြီး အထဲကလေကို ရှူကြည့်ပါ။ မှိုနံ့ သို့မဟုတ် အနံ့ဆိုးထွက်နေတဲ့ ကော်ဖီတွေကို ရှောင်ကြဉ်ပါ။

သိမ်းဆည်းပုံ။ ကော်ဖီကို အထုပ်ကြီးဝယ်တာဟာ ပိုက်ဆံချွေတာနိုင်ပေမယ့် သောက်လို့မကုန်ခင်မှာပဲ အရသာပျက်သွားနိုင်ပါတယ်။ ‌ကော်ဖီကို တပတ်စာအိတ်လေးတွေခွဲပြီး သိမ်းဆည်းပါ။ တအိတ်ကို လေလုံဘူးထဲထည့်ပြီး ကျန်အိတ်တွေကို ဇစ်အိတ်တဲ့ လေလုံအောင်ပိတ်ပြီး ရေခဲသေတ္တာထဲမှာ ခဲထားပါ။ ဒီလိုလုပ်ခြင်းဖြင့် ၃-၄ လလောက်အထိ အထားခံပါတယ်။ တပတ်တခါ တထုပ်စီကို ရေခဲဖျော်ပြီး လေလုံဘူးထဲ ပြန်ပြောင်းထည့်ပါ။

ကော်ဖီဆိုင်က ကော်ဖီအမျိုးအစားများ
Espresso
အီတလီဘာသာစကားနဲ့ “ထုတ်ယူသည်” (expressed) သို့မဟုတ် “ဖိနှိပ်ထုတ်ယူသည်” (pressed out) လို့ အဓိပ္ပာယ်ရတဲ့ espresso ကော်ဖီကို စက်နဲ့ဖျော်ပါတယ်။ သေသေချာချာ ဖိသိပ်ထည့်ထားတဲ့ ကော်ဖီမှုန့်ထဲကို ရေနွေးပူပူကို အားနဲ့ဖိပြီးဖြတ်စေတဲ့အခါ espresso ရရှိပါတယ်။ အရသာကတော့ ပြင်းပြီး အနည်းငယ်ခါးပါတယ်။ ကော်ဖီစေ့ရဲ့ သဘာဝအဆီတွေဟာ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်နဲ့ ဓာတ်ပြုတဲ့အတွက် ကော်ဖီမျက်နှာပြင်မှာ crema လို့ခေါ်တဲ့ အညိုရောင်အမြှုပ်အလွှာလေး ဖြစ်နေပါတယ်။
Ristretto
အီတလီလို “ကန့်သတ်ထားသော” လို့ အဓိပ္ပာယ်ရတဲ့ Ristretto ကော်ဖီဆိုတာ ရေပမာဏတဝက်လောက်ကိုပဲ အသုံးပြုပြီး ဖျော်ထားတဲ့ espresso တမျိုးပါပဲ။ အရသာက ပြင်းပြီးစူးရှပေမယ့် ရေက ကော်ဖီမှုန့်တွေထဲကနေ ပိုမြန်မြန်ဖြတ်သွားတာမို့ သောက်ရတာပိုချောမွေ့ပြီး အခါးဓာတ်လည်း ပိုနည်းပါတယ်။
Caffè Macchiato
အီတလီလို “အစွန်းအထင်း” လို့ အဓိပ္ပာယ်ရတဲ့ macchiato ကော်ဖီဆိုတာ espresso ပေါ်မှာ နို့အမြှုပ်လေးနည်းနည်း တင်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ Espresso ရဲ့ ခါးသက်တဲ့အရသာကို ပျော့သွားအောင် အချိုလေးနည်းနည်းနဲ့ ရောသောက်ချင်တယ်ဆို ဒီကော်ဖီကို ရွေးချယ်သင့်ပါတယ်။
Cappuccino
Espresso၊ နို့နဲ့ နို့အမြှုပ် ဆတူရောထားတဲ့ ဒီ cappuccino ကော်ဖီကို အီတလီတွေကတော့ မနက်ခင်းတွေမှာပဲ သောက်လေ့ရှိပါတယ်။ နေ့လယ်နဲ့ ညနေဘက်တွေဆို နွားနို့က အစာကြေဖို့ ခက်ခဲတယ်ဆိုတဲ့ ယုံကြည်ချက်ကြောင့် ဒီလိုအလေ့အထ ဖြစ်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သင်ကတော့ ဘယ်အချိန်မဆို သောက်လို့ရပါတယ်။
Latte
Latte ကော်ဖီကတော့ cappuccino ထက် ပိုပျစ်ပြီး ပမာဏလည်း ပိုများပါတယ်။ Latte မှာ Espresso တဆ၊ ရေနွေးငွေ့နဲ့အပူပေးထားတဲ့ နွားနို့ (steamed milk) နှစ်ဆ ပါဝင်ပြီး ကော်ဖီပေါ်မှာ နို့အမြှုပ်ပါးပါးလေး ရှိနေပါတယ်။ ကော်ဖီဖျော်ဆရာတွေကတော့ နွားနို့လောင်းထည့်ရင်း အမြှုပ်ပေါ်မှာ ပုံစံလေးတွေ ဖော်လေ့ရှိပါတယ်။
Flat White
ဩစတေးလျ သို့မဟုတ် နယူးဇီလန်နိုင်ငံကနေ စတင်ဖန်တီးခဲ့တဲ့ Flat White ‌ကော်ဖီဟာ espresso တဆ သို့မဟုတ် နှစ်ဆပေါ်ကို steamed milk အလွှာထူထူ ထပ်ထည့်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ Flat white ဆိုတဲ့ နာမည်အတိုင်း နို့အမြှုပ်လုံးဝမပါပါဘူး။ (ပါရင်တောင် မဆိုစလောက် နည်းနည်းလေးပဲ ပါပါတယ်။)
Americano
အမေရိကန်တွေ ကြိုက်နှစ်သက်ကြတဲ့ကော်ဖီမို့ Americano လို့ ရည်ညွှန်းခေါ်ဝေါ်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ Espresso တဆကို ရေနွေး တဆကနေ သုံးဆအထိ ရောစပ်ထားတဲ့ ကော်ဖီဖြစ်ပါတယ်။ နို့မထည့်ဘဲ ဒီအတိုင်းသောက်ကြသလို နို့နည်းနည်းလေးထည့်ပြီးလည်း သောက်သုံးကြပါတယ်။
Cold Brew
Cold Brew ကော်ဖီကို အခန်းအပူချိန်ရှိတဲ့ရေ၊ သို့မဟုတ် ရေခဲရေထဲမှာ စိမ်ပြီး ဖျော်စပ်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရေစစ်နဲ့စစ်ချပြီးဖျော်တဲ့ drip coffee ထက် အခါးဓာတ်ပိုနည်းပြီး သောက်ရတာပိုချောမွေ့ပါတယ်။ ရေခဲနဲ့ဖြစ်ဖြစ်၊ အပူပေးပြီးဖြစ်ဖြစ် သောက်သုံးနိုင်ပါတယ်။ Nitro brew ကတော့ နိုင်ထရိုဂျင်ဓာတ်ငွေ့ ထည့်သွင်းထားတဲ့အတွက် အမြှုပ်ထနေတဲ့ပုံစံ ဖြစ်နေပါတယ်။
======
မှတ်ချက်/ မြန်မာ့ဂဇက် စက်တင်ဘာ ၂၀၂၅ ထုတ်တွင်ပုံနှိပ်ဖေါ် ပြပြီးဖြစ်သည်။

10/30/2025

"English for Emergencies (10)" - Prof Myo Kyaw Myint
အရေးပေါ်သုံး အင်္ဂလိပ်စာ (၁၀)

ယခုလတွင် November 25 ၌ အမှန်တကယ်ပင် အရေးပေါ်အဖြစ်နှင့် ကြုံတွေ့ရမည့် အမေရိကန်နိုင်ငံရောက် မြန်မာလူမျိုးအချို့အတွက် အထောက်အကူဖြစ်စေမည့် information လေးများ၊ expression လေးများကို ဖော်ပြပေးမည် ဖြစ်ပါသည်။ လက်ရှိ အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် TPS ခေါ် Temporary Protected Status ဖြင့် နေထိုင်နေသော မြန်မာလူမျိုး ၈ထောင်ကျော် ရှိသည်ဟု သိရပါသည်။

Temporary Protected Status မှာ တစ်နှစ်လျှင် တစ်ကြိမ် ပြန်လည်သက်တမ်းတိုးနေရသော Visa မျိုးဖြစ်ပါသည်။ မြန်မာစစ်အစိုးရ၏ မင်းမဲ့စရိုက် ဆောင်ရွက်ချက်များကြောင့်၎င်း၊ မဆုံးနိုင်သော ပြည်တွင်းစစ်ကြောင့်၎င်း၊ Biden Administration က မေတ္တာဖြင့် ဂရုဏာဖြင့် အမေရိကားရောက် မြန်မာများအတွက် Temporary Protected Status ကို ထုတ်ပေးထားခဲ့ပါသည်။

ထို TPS ကို ယခု administration က ဆက်လက်၍ သက်တမ်းတိုးပေးမည်၊ သို့မဟုတ် မတိုးပေးတော့ဘူးလား မည်သူမျှ မသိနိုင်ပါ။ ယခင်နှစ်များကတော့ ထို TPS သက်တမ်းကုန်ဖို့ နီးလာသည့်အခါ၊ နှစ်လခန့် လိုလာသည့်အခါ TPS နှင့် နေသူများကို reapply လုပ်ဖို့ USCIS က e-mail ပို့လေ့ရှိပါသည်။ ယခု TPS နှင့် နေထိုင်သူများအတွက် နေထိုင်ခွင့် သက်တမ်းမှာ November 25 တွင် ကုန်ဆုံးတော့မည်ဖြစ်ပါသည်။ နှစ်လအလိုလောက်တွင် အမြဲတမ်း Reapply လုပ်ဖို့ သတိပေးသည့် e-mail ပို့လေ့ရှိသော်လည်း ယခုဆို နှစ်လ ကာလ ကျော်ခဲ့ပါပြီ။ ပုံမှန်ဆိုလျှင် Sept 25 က TPS နှင့် နေထိုင်သူ မြန်မာများ reapply လုပ်ဖို့ သတိပေးသည့် e-mail လာသင့်ပါသည်။ သို့သော် ယခု October လလယ်လောက် ရောက်နေသော်လည်း TPS သက်တမ်းတိုးဖို့ အရိပ်အယောင်မျှပင် မတွေ့ရသေးပါ။

ဒီတော့ TPS နှင့် နေထိုင်နေကြရသော မြန်မာများအတွက် စိုးရိမ်စရာ၊ ပူပန်စရာဖြစ်လာပါသည်။ စဉ်းစားစရာ ဖြစ်လာပါသည်။ ဒီလိုဘဲ မျှော်လင့်ချက်လေးဖြင့် စောင့်နေရမှာလား။ တစ်စုံတခု လုပ်ရမှာလား စသဖြင့် ပေါ့နော်။

Before we continue, I wish to make it perfectly clear that I am not going to give any legal advice as I am not a lawyer, and I am not qualified in any way to provide the readers with legal advice. In fact, whatever I say below should be construed as simply suggestions. I am writing here in English to make my intentions perfectly clear.

ဦးစွာပထမ USCIS website ၌ မြန်မာပြည်အတွက် ဖော်ပြထားသည့် စာသားလေးကို ကြည့်ရအောင်။

If you currently have TPS under Burma's designation and would like to keep your TPS, you must re-register during the 60-day period that runs from March 25, 2004 through May 24th, 2024. We encourage you to re-register as soon as possible within the 60-day re-registration period.

ယခုနှစ် November 25 တွင် ကုန်ဆုံးတော့မည့် TPS သက်တမ်းအကြောင်း ဘာဆိုဘာမျှ မဖော်ပြထားသေးပါ။ ဒီတော့ အချို့ပုဂ္ဂိုလ်များသည် USCIS ၏ Reapply လုပ်ဖို့ သတိပေးသည့် e-mail ကို မစောင့်တော့ပါ။ မိမိဘာသာမိမိ ဆုံးဖြတ်ချက်ချပြီး reapply လုပ်လိုက်ကြပါသည်။ အချို့ပုဂ္ဂိုလ်များကတော့ ဖိတ်ခေါ်ချက်မရဘဲ reapply လုပ်လိုက်လျှင် rejection ထိသွားမည်လား စိုးရိမ်၍ reapply မလုပ်ရဲကြသေးပါ။ ဒါကတော့ ကာယကံရှင်များကိုယ်တိုင် ချင့်ချိန်ပြီး စဉ်းစားဆုံးဖြတ်ရမှာပါ။ စာရေးသူတို့လို ပုဂ္ဂိုလ်များကတော့ Re-register လုပ်လိုက်ပါ၊ မလုပ်ဘဲနေပါ စသဖြင့် တိတိကျကျ အကြံမပေးသင့်ပါ။

အကယ်၍ Re-register လုပ်မည်ဟု ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါက မိမိဘာသာမိမိ Form ကို fill out လုပ်နိုင်ပါသည်။ မခက်ခဲလှပါ။ အကယ်၍ အမှားလုပ်မိမှာ စိုးလျှင် မိမိထက် အင်္ဂလိပ်စာတတ်ကျွမ်းသူတစ်ယောက်ယောက်ကို စစ်ဆေးခိုင်းပါ။ ပိုက်ဆံတတ်နိုင်သူများကတော့ ရှေ့နေရှေ့ရပ်ပင် ငှါးကြပါသည်။ ရှေ့နေအပေါ်တည်၍ ၅၀၀ တစ်ထောင်မှ သုံးလေးငါးထောင် ကုန်နိုင်ပါသည်။ အမေရိကား၌ ဆက်လက်နေထိုင်ခွင့် ရမည်ဆိုလျှင် ပေးကြမည့်သူက များပါသည်။

ရှေ့နေငှါးသင့်သည်၊ မငှါးသင့်ပါဟု စာရေးသူ မပြောလိုပါ။ ကာယကံရှင်ကိုယ်တိုင် ဆုံးဖြတ်ရမည့်ကိစ္စသာ ဖြစ်ပါသည်။ TPS မှာ ယာယီသာ အသုံးဝင်ပါသည်။ ဒီတော့ TPS နှင့် နေနေရသော မြန်မာအချို့က Asylum လျှောက်ဖို့ စဉ်းစားလာကြပါသည်။ Asylum ကို လျှောက်လိုသူတိုင်း USCIS website ၌ ဖော်ပြထားသည့် အောက်ပါအချက်လေးများကို သတိပြုရပါလိမ့်မည်။

You may apply for Asylum if you're at a port of entry or in the US. You may apply for Asylum regardless of your immigration status and within one year of your arrival.

ဒီလိုရေးထားတော့ အမေရိကားရောက်နေတာ တစ်နှစ်ကျော်သွားပြီဖြစ်တဲ့ မြန်မာများ၊ အထူးသဖြင့် TPS နှင့် နေနေကြသည့် မြန်မာများအတွက် မျှော်လင့်ချက် မရှိတော့ဘူးလားဟု မေးစရာ ဖြစ်လာပါသည်။ သို့သော် USCIS website ၌ပင် ထိုကိစ္စနှင့် ပတ်သက်၍ ယခုလို ဖော်ပြထားပါသည်။

You will not be eligible to apply for Asylum if you: Filed your application after being in the US for more than one year. However, you may qualify for an exception if you show

Changed circumstances materially affecting your Asylum eligibility or

Extraordinary circumstances relating to your delay in filing.

Asylum လျှောက်လိုသူများသည် ရှေ့နေရှေ့ရပ် ငှါးရမ်းလေ့ရှိပါသည်။ TPS လောက် မလွယ်၍၎င်း interview ခေါ်မှာ သေချာနေသည့်အတွက်၎င်း ရှေ့နေရှေ့ရပ်၏ အကူအညီကို ရယူကြသူ များပါသည်။ အထူးသဖြင့် interview ၌ ရှေ့နေကပါ မိမိနှင့်အတူ လိုက်ပါခွင့်ရှိသည့်အတွက် ပို၍ အဆင်ပြေပါသည်။ ရှေ့နေအများစုမှာလည်း အခကြေးငွေကို အတော်အသင့်သာ ယူကြပါသည်။ စေတနာအပြည့်ဖြင့် ကူညီကြတာ များပါသည်။ TPS လျှောက်လွှာဖြည့်စဉ်အခါ၌၎င်း၊ interview ၌၎င်း စကားတစ်လုံးမှားသွားလျှင် မိမိအတွက် ဒုက္ခရောက်သွားနိုင်၍ ထိုက်သင့်သလောက် ပေးထိုက်သည်ဟု ထင်ပါသည်။ TPS နှင့် နေထိုင်သူအားလုံး သက်တမ်းိုးခွင့် ရကြပါစေဟု ဆုတောင်းပေးရင်း နားပါဦးမည်။
==========
မှတ်ချက်/
မြန်မာဂဇက် အောက်တိုဘာထုတ်တွင်ပုံနှိပ်ဖေါ်ပြထားသော အင်္ဂလိပ်သင်ခန်းစာ အခန်းဆက်ဆောင်းပါးဖြစ်သည်။

10/29/2025

"Union City, CA မှ မြန်မာများ.. သတိထားကြရန်"

အသက် ၈နှစ်သမီးက.. ပါးနပ်လို့.. ကံကောင်းသွားတဲ့သဘောရှိပါတယ်..။
တခြားဗီဒီယိုတခုမှာ.. ကလေးမက.. ကျောင်းသွားဖို့အပြင်ထွက်အလာ.. လမ်းဟိုမှာဖက်မျက်စောင်းထိုးမှာရပ်ထားတဲ့ကားက.. မျက်နှာဖုံးစွပ်လူတချို့ထွက်လာတာတွေ့တာမို့.. အိမ်ထဲပြန်ပြေးဝင်ပြီး.. နေ့စေလစေ့ကိုယ်ဝန်သည်အမေကို... အိမ်ထဲနေဖို့.. ပြောတာတဲ့..။
ကလေးမက... အိမ်ထဲပြန်ပြေးဝင်ပြီး.. တံခါးပိတ်လိုက်လို့.. ကံကောင်းသွားတာလည်းပါ..။ အမေက.. အာဗြဲနဲ့အော်နေတုံး..
မျက်နှာဖုံးစွပ်.. ယောကျ်ားကြီးတယောက်က. ပိတ်ထားတဲ့တံခါးကို.. စောင့်ကန်လိုက်တာမြင်ကြရ..။
မနက်ကျောင်းသွားချိန်.. ၇နာရီ၄၅မိနစ်.. ကလေးထွက်လာတဲ့အထိ.. ကားထဲကနေ .. ယောကျ်ားကြီး ၄ယောက်ထိုင်စောင့်နေပုံရသမို့.. သာမန်အိမ်ကိုထွင်းဖောက်/ခိုးဖို့လောက်မဖြစ်နိုင်..။ ပြန်ပေးဆွဲတာမျိုးပါလောက်တယ်လို့.. ထင်..။
ဆန်ဖရန်စစ္စကို.. Bay Area က.. ယူနီယံစီးတီး.. မြန်မာတွေအနေများတဲ့.. ရပ်ကွက်မို့.. သတိတော်ထားကြပါကုန်..။

10/29/2025

" ဘရဒ်ရှာမန်ရဲ့.. TELEPHONE TOWN HALL "

- NOVEMBER 19 ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာဖြစ်ပြီး.. မည်သူမဆိုဝင်ပါနိုင်ပါတယ်..။

PARTICIPANT PHONE NUMBER:
(818) 214-8555

10/28/2025

"ရာသီဥတုပူမည်.. မီးသတိထားပါ"

တောင်ပိုင်းကယ်လီ.. အင်္ဂါနေ့.. အပူချိန်တက်ပါမယ်... တဲ့..။
ဟုတ်ပါတယ်.. နိုဝင်ဘာနီးခါနီးအချိန်ကြီး.. ဖြစ်တာပါ..။
သာမန်ထက်.. ၈ ကနေ.. ၁၅ ဒီဂရီပိုပြီး..
၉၀ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်အထက်ရောက်မှာမို့... အနွေးထည်များမလို.. ။

တချို့နေရာများ.. ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ညနေအထိ.. ပူနိုင်..။

တောင်ပိုင်းကယ်လီထုံးစံ.. အပူချိန်တက်ပြီး.. ဆန်တာအန်နာလေဝင်လာရင်.. တောမီးစိုးရိမ်ရတဲ့အတွက်.. A red flag warning လည်းပေးထားပါကြောင်း..။

10/27/2025

" ဟောလိဝုဒ်ရုပ်ရှင်တွေမှာ သုံးခဲ့တဲ့.. အဝတ်အစားဆိုင်.. ပိတ်"

မိသားစုပိုင်.. Costume Rentals Corporation (CRC) ဆိုတဲ့.. ဟောလိဝုဒ်ရုပ်ရှင်တွေမှာ.. သရုပ်ဆောင်သူတွေဝတ်စားခဲ့တာတွေ... ငှားစားတဲ့.. ဆိုင်ကြီး.. ပိတ်သိမ်းပါပြီတဲ့..။ အနှစ် ၅၀ လုပ်ခဲ့တာတဲ့..။
ပါ့ဗလစ်ထုတ်ရောင်းတဲ့ဆိုင်မဟုတ်ပေမယ့်... အခု.. ပိတ်တော့မှာမို့.. Liquidation sale အကြီးအကျယ်လုပ်နေတာတဲ့..

"Saving Private Ryan," "Forest Gump," "Fast and Furious," "Barbie," "Joker" and countless others. မှာသုံးခဲ့တာတွေရှိတယ်ဆိုပါတယ်..။
နတ်သမီးမြိုတော်နေသူများ.. ဒီတပတ် ဟောလိုးဝင်း ( တစ္ဆေကြီးများနေ့) အမှီလုယက်ဝယ်နေကြတဲ့သတင်းပါ..။

မြန်မာတွေထဲက.. အနုပညာနဲ့... အဝတ်အစားဖက်ရှင်... စိတ်ဝင်စားသူများသွားနိုင်အောင်.. သတင်းပေးပါကြောင်း.
လိပ်စာက..
Costume Rentals Corporation
11149 Vanowen St, North Hollywood, CA 91605

10/27/2025

"မဲဆန္ဒမြေ ပြန်ပြင်ဆွဲ.. ပြိုင်ပွဲကြီးများဖြစ်လာ"

သမ္မတထရမ့်ရဲ့.. တိုက်တွန်းမှုနဲ့.. တက်ဆပ်ပြည်နယ်က.. သူရဲ့မဲဆန္ဒနယ်မြေကို.. ရီပါ့ဗလစ်ကန်ပါတီ/ကိုယ်စားလှယ်တွေ.. ခုံနေရာပိုရအောင်.. ပြန်ပြင်ဆွဲပြီးနောက်မှာ.. အမေရိကားရဲ့.. ပြည်နယ်တော်တော်များများက... ပြန်ပြင်ဆွဲဖို့လုပ်လာကြပါတယ်..။

ပုံမှန်အားဖြင့်.. ၁၀နှစ်တခါ... သန်းခေါင်စာရင်းနဲ့တိုက်ပြီး.. ကိုယ်စားလှယ်တဦး.. လူဦးရေ ၇သိန်း၆သောင်းကျော်ကို.. ကိုယ်စားပြု.. မဲဆန္ဒနယ်ပြန်ပြင်ဆွဲကြပေမယ့်.. အခုက.. သမ္မတထရမ့်ရဲ့.. တိုက်တွန်းမှုနဲ့ဖြစ်ကုန်တာပါ..။
အမေရိကားနိုင်ငံရေးဓလေ့အရ.. ကြားလည်ရွေးကောက်ပွဲမှာ.. သမ္မတရဲ့ပါတီက... ဟောက်စ်မှာလူနည်းစုဖြစ်လေ့ရှိတာကို.. ပြောင်းပြန်လှန်ဖို့.. ကြိုးစားတဲ့.. လုပ်ရပ်ပါ...။

အခုထိ.. ပြန်ပြင်ဆွဲဖို့.. သဘောတူပြီး ပြည်နယ်များက...

Texas - Republican currently hold 25 of the 38 seats. The new map faces a legal challenge.

California — Democrats currently hold 43 of the 52 seats. The plan needs voter approval in a Nov. 4 election.

Missouri — Republicans currently hold six of the eight seats. Opponents are pursuing an initiative petition that could force a statewide referendum on the map and also have filed several lawsuits.

North Carolina — Republicans currently hold 10 of the 14 seats. The revised map faces a legal challenge.

Utah — Republicans currently hold all four seats.
===========
congressional redistricting လုပ်ဖို့. ပြင်ဆင်နေတဲ့ပြည်နယ်တွေ..
Indiana — Republicans currently hold seven of the nine seats.

Virginia — Democrats currently hold six of the 11 districts under a map imposed by a court in 2021 after a bipartisan commission failed to agree on a plan.

Louisiana — Republicans currently hold four of the six seats.

Ohio — Republicans currently hold 10 of the 15 seats.

Kansas — Republicans currently hold three of the four seats.
===========
နောက်မှ အေးဆေးလုပ်မယ်.. ပြင်ဆင်နေတဲ့ပြည်နယ်တွေ..

Colorado — Democrats and Republicans each currently hold four seats.

Florida — Republicans currently hold 20 of the state’s 28 seats.

Illinois — Democrats currently hold 14 of the 17 seats.

Maryland — Democrats currently hold seven of the eight seats.

New York — Democrats currently hold 19 of the 26 seats.

Nebraska — Republicans already hold all three House seats but could try to shore up a competitive district that includes Omaha.

https://apnews.com/article/redistricting-gerrymandering-voting-maps-congress-trump-2ba53ae1f492f8e293f0fa261604e8c6