08/27/2025
ទី១៖ ឈប់ចោទ? រឿងបទឈប់បាញ់ប្រហែលជាថៃ នឹងលែងចោទកម្ពុជាទៀតហើយ បន្ទាប់ពីកម្ពុជាទទួលបានភាពស្អាតស្អំពី គណៈកម្មការអនុសញ្ញាអូតាវ៉ា ដែលនៅពីក្រោយខ្នង ថៃបានបង្កើតរូបភាពបន្លំភ្នែកអន្តរជាតិរាប់ភ្លេច? ចំពោះការចោទប្រកាន់លើរឿងដាក់មីននេះ គឺជារឿងធំណាស់ សម្រាប់កម្ពុជាក្នុងជម្លោះនេះ ដ្បិតប្រសិនបើ គណៈកម្មការអនុសញ្ញាអូតាវ៉ា ពិតជាបានរកឃើញថា កម្ពុជាប្រើប្រាស់មីនថ្មីពិតមែន នោះលទ្ធផលនឹងមិនល្អឡើយសម្រាប់កម្ពុជា ហើយថៃកាន់តែបានលេស។ ប៉ុន្តែអ្វីៗហាក់មិនរលូនតាមបំណងថៃឡើយ ដោយការចេញមកបញ្ជាក់ច្បាស់ៗពី គណៈកម្មការអនុសញ្ញាអូតាវ៉ា ចំពោះភាពស្អាតស្អំរបស់កម្ពុជា ហើយ “ការឈ្លានពានមកកម្ពុជាពីសំណាក់ថៃកាន់តែលាតត្រដាងលើឆាកអន្តរជាតិ ពិសេស គឺកម្ពុជាប្ដឹងទៅតុលាការអន្តរជាតិ ICJ បើទោះបីជា ថៃពុំចូលខ្លួនទៅដោះស្រាយក៏ដោយ”។ ជំហរកម្ពុជាថ្លែងដោយសម្ដេចធិបតិ គឺសង្កត់ធ្ងន់ណាស់ថា រឿងនេះត្រូវតែបញ្ចប់ ដោយមិនបណ្ដោយឱ្យមានភាពស្រពិចស្រពិលទៀតទេ? ឈុតឆាកនេះ! គឺជាអ្វីដែលកម្ពុជាចង់បាន ទោះថៃមិនព្រមក៏បាន! ហើយប្រសិនជាថៃនៅបន្តឈ្លានពានទៀត នោះលទ្ធផល ថៃប្រាកដជាកាន់តែចាញ់។ ស្នូរការទូត គឺមានសំឡេងបែបនេះ។ មួយៗមែនតែច្បាស់ៗ!
ទី២៖ ដូរល្បែងចោទ? មុននេះតែបន្តិច! ការសែត “The Nation Thailland (27,Aug,2025)” បានផ្សាយថា “កងទ័ពភូមិន្ទថៃ កាលពីថ្ងៃពុធបានចោទប្រកាន់កម្ពុជា ពីបទបំភ្លៃការពិត និងញុះញង់អ្នកភូមិឱ្យឈ្លានពានចូលទឹកដីថៃនៅ Ban Nong Chan ក្នុងខេត្តស្រះកែវ ដោយបំពានលើ MOU ឆ្នាំ២០០០។” នេះគឺជារឿងចោទថ្មី! ហើយជារឿងរសើបណាស់! ដ្បិតថៃដូរល្បែងចោទម្ដង? តំបន់ដែលធ្លាប់ប៉ះទង្គិចគ្នា បែរជាថៃមិនដាក់លួស បែរជាមកដាក់ចំផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា? ភូមិជោគជ័យ គឺជាកន្លែងដែលថៃចោទ ខណៈដែលបងប្អូនខ្លះបន្ទោសរាជរដ្ឋាភិបាលថានៅស្ងៀម? បើសិក្សាឱ្យស៊ីជម្រៅទៅ! នេះ គឺជាល្បិចចោទរបស់ថៃ ដើម្បីរកលេសណាមួយ បង្កើតសេណារីយូថ្មី ឱ្យឈ្នះកម្ពុជាលើផ្លូវច្បាប់វិញម្ដង ខណៈដែលកម្ពុជាចេះតែដើរតាមពីក្រោយភាគីដែលចេះតែចោទ? ងាយយល់! ចោទរឿងមីន គឺដើម្បីយកលេសវាយកម្ពុជា? ចុះពេលនេះ ចង់ចោទថាកម្ពុជាបញ្ជូនប្រជាជនទៅដណ្ដើមដីថៃ រួចឈ្លានពានកម្ពុជាម្ដង? ត្រង់នេះហើយដែលកម្ពុជាគួរតែរក្សាជំហរឱ្យជាប់ ហើយធន់ជាមួយនឹងមនុស្សដូចថៃ? ម្ដងនេះ ប្រសិនជាយើងអាចរក្សាជំហរបានជាប់លើការចេះតែចោទថៃម្ដងទៀតនោះ ករណីធំៗ ដែលថៃឈ្លានពានមកកម្ពុជា គឺគ្រប់គ្រាន់ណាស់ទៅហើយ លើរឿងឈ្លានពានដីខ្មែរ រំលោភសិទ្ធមនុស្សអន្តរជាតិ បំផ្លាញសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌ ប្រើអាវុធប្រឆាំងមនុស្ស ប្រើសារធារតុគីមីខុសច្បាប់ និងមានច្រើនករណីទៀត? ហើយបើសួរថា យើងឈឺចាប់ទេ បើថៃនៅតែបន្តបែបនេះលើប្រជាជនកម្ពុជា ផ្ទះសម្បែងខ្លួន? ប្រាកដណាស់ឈឺហួសថ្លែង! ហើយយើងក៏មិនអាចបិទសិទ្ធហាមចោរ មិនឱ្យចូលមកលួចដែរ តែយើងត្រូវការពារ ហើយការពារដោយភាពត្រឹមត្រូវ ជាជាងយកកំហឹងទប់កំហល់ ឬ “យកសាំង ចាក់លើភ្លើងថែម”។ សំណួរ! តើថៃព្រមស្ដាប់អន្តរជាតិទេ? កន្លែងនេះ! យើងអាចមានច្រក២ សម្រាប់ពិចារណា។ ទី១-ផ្លូវច្បាប់ក៏យើងដើរ ប្ដឹង ICJ ឬ ICC ហើយទី២-ផ្លូវការទូត ប្ដឹងទៅអ្នកដែលមានឥទ្ធិពលលើថៃ លើសេដ្ឋកិច្ចថៃ ដោយមានអាមេរិក និងចិនជា ឧទាហរណ៍។ បើមិនស្ដាប់អន្តរជាតិ មានតែទៅប្ដឹងដល់ឪថៃ?
ទី៣៖ ដំណើរការ? រឿងក្ដីទៅ ICJ ឬ ICC ទាំងអស់នេះ មាននិតិវិធីជាដំណាក់កាល ខណៈដែលកម្ពុជារក្សាជំហរកិច្ចចរចាគ្រប់មុំ រក្សាបទឈប់បាញ់ ហើយសំខាន់ គឺរក្សាភស្តុតាងទាំងអស់ ដឹកដៃថៃចូលច្បាប់អន្តរជាតិ។ ដូច្នេះហើយ ដំណើរការទាំងនេះ គ្មាននរណាអាចធ្វើល្អ បានទាំងព្រមឡើយ។ ដៃម្ខាង! ទប់ដោយកងកម្លាំង (ទ័ព)។ ដៃម្ខាង! ប្រមូលភស្តុតាងច្បាប់ (ទូត) ដៃម្ដងទៀតទប់ចរន្តទឹកចិត្តប្រជាជន (ប្រជាជន) និងម្ខាងទប់សេដ្ឋកិច្ចក្នុងស្រុក (ក្រពះ)។ ដំណើរការទាំងនេះ ប្រសិនបើយើងរក្សាជំហរបានតែមួយ នោះនឹងលឿនដូចរន្ទៈ! តែបើយើងមិនសាមគ្គីគ្នាទេ នោះរឿងទាំងអស់នេះ នឹងកាន់តែអូសបន្លាយ។ ប្រសិនជារវល់តែអូសបន្លាយ យើងគ្រប់គ្នា សុទ្ធតែដឹងថា “ល្បិចបន្លាយពេល គឺជាអន្ទាក់ថៃ”។
ទី៤៖ សាមគ្ដីជាកូនសោ។ កម្លាំងសាមគ្ដីរបស់បងប្អូនគ្រប់សំឡេង គឺជាអ្វីដែលជាតិកំពុងត្រូវការពេលនេះ ហើយការស្តីបន្ទោសដាក់គ្នាទៅវិញទៅមក គឺពុំមែនជារឿងចំណេញឡើយ។ ថៃនឹងមានផែនការទៅជាយ៉ាងណា ក៏ដឹង? មានល្បិចបែបណាទៀត ក៏មិនដឹង? តែយើងដឹងតែមួយគត់ “យើងកាន់តែមាំ ថៃកាន់តែស្រុត”។
ដោយក្ដីគោរពរាប់អាន
ពីខ្ញុំបាទ ឡាំ ឡាយ អ្នកកាន់ចុងប៊ិកអង្គរ!
