https://www.facebook.com/123845540822331/

Accord News Channel, 2052 Adams Avenue, Melbourne, Miami, FL (2025)

12/22/2025

ကျူးလွန်မူအတွက် ကင်းလွတ်ခွင့်မရှိပါ(၅)

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူသားခြင်းစာနာထောက်ထားမူဥပဒေ(IHL) တွင် စစ်ဆင်ရေးနည်းစနစ်တွင်ပင် လက်နက်များနှင့်ပါတ်သက်၍ ကန်သတ် နှင့် တားမြစ်ထားမူများရှိပါသည်။ကန့်သတ်တွင် လောင်မီးလက်နက်များနှင့်ပါတ်သက်၍ အရပ်သားလူထုကို လောင်မီးလက်နက်ဖြင့်တိုက်ခိုက်ခြင်းကို အခြေအနေတိုင်းတွင် တားမြစ်ထားပါသည်။ ထိုအပြင်တိုက်ခိုက်ရေးသမားများ (သို့)အခြားသောစစ်ရေးရည်ရွယ်ချက်များအား ဖုံးအုပ်ရန် ဖုံးကွယ်ရန်(သို့)ကိုယ်ယောင်ဖျောက်ရန် သဘာဝပါတ်ဝန်းကျင်များကို အသုံးပြုသည်(သို့)၄င်တို့ကိုယ်တိုင်သည် စစ်ရေးရည်ရွယ်ချက်များဖြစ်သည်မှလွဲ၍ သစ်တောနှင့်အခြားအပင်များအား မီးလောင်ဗုံးလက်နက်များဖြင့် တိုက်ခိုက်ရန်တားမြစ်သည်(သတ်မှတ်ထားသည့်သမားရိုးကျလက်နက်ပရိုတိုကော အပိုဒ် ၂ အပေါ်သဘောတူညီချက်)။
မြေမြှုတ်မိုင်းနှင့် ပါတ်သက်၍ လူသတ်မိုင်းများအားလုံးကိုအသုံးပြုရန်တားမြစ်သည်။သို့သော် စစ်စခန်းခြံစည်းရိုး အခြားအရေးကြီးကာကွယ်ထားရမည့်အရာများ အခြားနိုင်ငံ၏စစ်တပ် ဝင်ရောက်လာနိုင်သည့်နေရာမျာတွင် အကန်အသတ်ဖြင့် ခွင့်ပြုထားသည်(သတ်မှတ်ထားသည့် သမားရိုးကျ လက်နက်ပရိုတိုကော အပိုဒ်-၅) ထိုအပြင် လေဆာလက်နက်များနှင့် ထောင်ခြောက်များကိုလည်း ကန့်သတ်စနစ်များထားရှိပါသည်။
တားမြစ်ထားသည်များတွင် ဓာတုလက်နက်များ ဇီဝလက်နက်များ နျူကလီးယားလက်နက်များ ၊အဆိပ်(သို့)အဆိပ်ရှိသောလက်နက်များနှင့်အစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်သည့်လက်နက်များ ပါဝင် ပါသည်။
စစ်ဆင်ရေးနည်းလမ်းများတွင်လည်း လှည့်ကွက်များ၊အငိုက်ဖမ်းတိုက်ခိုက်ခြင်းများနှင့်အယောင်ဖျောက်ခြင်းများကို ခွင့်ပြုထားသော်လည်း ရန်သူတစ်ဦးကိုသစ္စာမဲ့မူဖြင့်သတ်ဖြတ်ခြင်း ဒါဏ်ရာရစေခြင်း(သို့)ဖမ်းဆီးခြင်းကိုတားမြစ်ထားသည့်အပြင် အမှတ်တံဆိပ်သကေ်တများကို အလွဲသုံးစားပြုခြင်း(အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဓလေ့ထုံးတမ်းဥပဒေ-ဓလေ့ထုံးတမ်းဥပဒေ၆၅)၊အသက်ရှင်ကျန်ရစ်သူမရှိစေရဟု အမိန့်ပေးခြင်းကိုတားမြစ်ခြင်း(ထပ်ဆောင်ပရိုတိုကော ဂျီနီဗာကွန်ဗင်းရှင်း အပိုဒ်-၄)၊အရပ်သားပြည်သူများအားငတ်မွတ်အောင်ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့်တိုက်ခိုက်ခြင်းကိုတားမြစ်ခြင်း(ထပ်ဆောင်းပရိုတိုကော ဂျီနီဗာသဘောတူညီချက်အပိုဒ်-၄)နှင့်ခွဲခြားမူမရှိပဲတိုက်ခိုက်ခြင်းတို့ကိုတားမြစ် ထားရှိပါသည်။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဓလေ့ထုံးတမ်းဥပဒေ (CIL) စာချုပ်ဥပဒေမှ ကွဲလွဲသောစည်းမျဥ်းများတွင် ၂ ပိုင်းခွဲကာ တစ်ပိုင်းတွင် ဥပဒေအဖြင့်လက်ခံခြင်း(ဥပဒေရေးရာအမြင်)တွင် ဥပဒေအရ တာဝန်ရှိသည်ဟုမှတ်ယူခြင်းနှင့်နောက်တစ်ပိုင်းတွင် ယေဘုယျအလေ့အထအောက်တွင် ရှေ့နောက် ညီညွတ်မူ/တူညီမူ၊အချိန်ကာလနှင့် ယေဘုယျဖြစ်ခြင်းတို့ကိုသတ်မှတ်ထားပါသည်။
အထက်ကအချက်များသည် လူသားခြင်းစာနာထောက်ထားမူဥပဒေ(IHL)ထဲမှ သိသင့်သည့် အချက် အချို့ဖြစ်ပါသည် ဥပဒေဆိုတာ တားမြစ်ထားတာကိုချိုးဖောက်ရင် အပြစ်ဖြစ်ပါသည်။အရေးယူ၍ရပေသည်။

ဂုရု

#စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်
#အရပ်သားများသည်စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်

12/21/2025

ကျူးလွန်မူအတွက် ကင်းလွတ်ခွင့်မရှိပါ(၄)

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတွင်ဖြစ်စေ ၊နိုင်ငံအလိုက်ဖြစ်စေ၊ပြည်နယ်/ဒေသန္တရတွင်ဖြစ်စေ ဥပဒေ ဆိုသည်တွင် တားမြစ်ထားတာကိုပြုလုပ်ရင်အပြစ် မဖြစ်မနေလုပ်ဆောင်ရမည်အပေါ်မလုပ်ရင် အပြစ်ဖြစ်ပါသည်။ဥပဒေပြဌာန်းထားပြီးဆိုမှဖြင့် အရေးယူမူရှိရပါမည်။အထူးသဖြင့် အပြည်ပြည်ဆိုင် ဥပဒေများတွင် ကျူးလွန်မူများကို အရေးယူမူမရှိပါက တာဝန်ရှိသူတွေကိုအရေးယူဆောင်ရွက်ဖို့ စာချုပ်ပါအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက တွန်းအားပေးပါမည် အရေးယူမူတွေလုပ်ပါမည် ကျူးလွန်သူနိုင်ငံအပေါ် အပြစ်ဖို့ဒါဏ်ခတ် ပိတ်ဆိုမူများပြုလုပ်မည် စသည် စသည် ဖြင့် တစ်ဆင့်ခြင်းလုပ်ဆောင်သွားမည်သာဖြစ်ပါသည်။
စစ်နှင့်မကင်းနိုင်သော နိုင်ငံများကြား ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်နေသောနိုင်ငံများကြားတွင် အပြစ်မဲ့အရပ်သားများ သေကြေပျက်စီးမူလျော့ချနိုင်ရေးအတွက် IHLသည်အရေးကြီးပေသည်။ ပြည်တွင်စစ်တွင် ကာကွယ်ထားခံရသူများကို သတ်မှတ်ထားရှိပြီးဖြစ်ပါသည်။စစ်ပွဲတွင်ပါဝင်မူမရှိသောအရပ်သားများ၊ မသက်ဆိုင်သူများ၊စစ်ပွဲတွင် မပါဝင်တော့သည့်သူများ ဥပမာ-ဓားစာခံများ သုံးပန်းများ လက်နက်ချသူများ ၊ အဖမ်းခံရသူများ၊ ဒါဏ်ရာရသူနှင့်ဖျားနာနေသူများ၊ဆေးနှင့်ဘာသာရေးဆိုင်ရာ တာန်ရှိသူများပါဝင်သည်။ထိုသူများကို Additional Protocol ဂျီနီဗာကွန်ဗင်းရှင်း အပိုဒ် (၄)(၅)(၇)(၈) တွင်ကာကွယ်ထားခံရသူများဟုသတ်မှတ်သည်။
အထူးကာကွယ်ခံထားရသည့် အရာဝတ္ထုများတွင် ကျမ်းမာရေးစောင့်ရှောက်မူ အဆောက်အဦးများ၊သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနှင့်ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းများ(ဂျီနီဗာကွန်ဗင်းရှင်း အပိုဒ် - ၁၁ )စာသင်ကျောင်း တက္ကသိုလ်များ၊ယဥ်ကျေးမူနှင့်ဘာသာရေးဆိုင်ရာနေရာ သမိုင်းအမွေအနှစ်များ (ဂျီနီဗာကွန်ဗင်းရှင်းအပိုဒ်-၁၆)၊သဘာဝပါတ်ဝန်းကျင်များ ဥပမာ-ရန်သူပုန်းအောင်းနိုင်သည်ဟု အထင်ရှိသည့် သစ်တောကြီးများကိုမီးရှို့ခြင်း(အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဓလေထုံးတမ်း နည်းဥပဒေ-နည်းဥပဒေ ၄၃-၄၅)၊အရပ်သားပြည်သူများအသက်ရှင် ရပ်တည်ရန်အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သောအရာများ ဥပမာ- စားသောက်ကုန် ကောက်ပဲသီးနှံ မွေးမြူရေးလုပ်ငန်း သောက်သုံးရေ ဆည်မြောင်း စသည်ဖြင့်(ဂျီနီဗာကွန်ဗင်းရှင်း အပိုဒ်-၁၄)၊ အန္တရာယ်ရှိသော အင်အားပြင်းထန်သော ပျက်စီးဆုံးရှုံးမူများနိုင်သော နျူကလီးယား ဓာတ်ပေါင်းဖိုများ ဆည် တာတမံများ(ဂျီနီဗာကွန်ဗင်းရှင်းအပိုဒ် -၁၅)ကိုအထူးအကာအကွယ်ပေးရပါမည်။
စစ်ဆင်ရေးနည်းစနစ်များ(သို့)နည်းလမ်းများတွင် ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားနေသည့်အဖွဲ့တိုင်းသည် အရပ်သား၏အသက်မတော်တဆ ဆုံးရှုံးမူ အရပ်သားများထိခိုက် ဒါဏ်ရာရမူနှင့် အရပ်ဘက်အရာဝတ္ထုများ ပျက်စီးမူကိုရှောင်ရှားရန်နှင့်အနည်းဆုံးဖြစ်စေရန်ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော ကြိုတင်သတိထားမူများ အားလုံးကိုဆောင်ရွက်ထားရပါမည်(Additional Protocol ဂျီနီဗာကွန်ဗင်းရှင်း အပိုဒ်-၁၇) ထိုအပြင်စစ်ပွဲအတွင်းအသုံးပြုသောလက်နက်များ နှင့်ပါတ်သက်၍လည်း အလွန်အကျွံ ထိခိုက်ဒါဏ်ရာရမူ(သို့)မလိုအပ်သော ဝေဒနာများကိုဖြစ်စေသည့် သဘောသဘာဝရှိသော နည်းလမ်းများနှင့်နည်းစနစ်များကို အသုံးပြုရန်တားမြစ်ထားသည့်အပြင် ခွဲခြားမူ သဘော သဘာဝမရှိသော လက်နက်များကိုအသုံးပြုရန် တားမြစ်သည်(အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဓလေ့ထုံတမ်း နည်းဥပဒေ ၇၀ နှင် ၇၁)

ဂုရု

#စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်
#အရပ်သားများသည်စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်

12/20/2025

ကျူးလွန်မူအတွက် ကင်းလွတ်ခွင့်မရှိပါ(၃)

စစ်ပွဲ(War)သည် လူအများ၏ ဆိုးကျိုးသာဖြစ်စေနိုင်သည် ။ယခု ခေတ်ကာလ စစ်ပွဲတွင် လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲဝင်သူထက် အပြစ်မဲ့ ပြည်သူများက အသက်အန္တရယ် အဆပေါင်းများစွာ ပိုဆုံးရှုံးမူများရှိနေပါသည်။ထိုအတွက် နိုင်ငံခြင်းဖြစ်ပွားသောစစ်ပွဲ(IAC) နှင့် ပြည်တွင်းစစ်(NIACs) တို့တွင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူသားခြင်းစာနာမူဥပဒေ(IHL)ကိုလိုက်နာကြရမည်ဖြစ်ပေသည်။အထူးသဖြင့် မိမိနိုင်ငံသားခြင်း ဖြစ်သော NIACs တွင်ပို၍ပင်လိုက်နာသင့်ပါသည်။
IHL ၏အခြေခံမူမှာ 'စစ်ရေးအရ လိုအပ်ချက်နှင့်လူသားဆန်မူကိုချိန်ညှိနိုင်ဖို့'ဖြစ်ပါသည်။ပြစ်မှတ်အခြေခံမူတွင် ၃ မျိုးရှိပါသည် ခွဲခြားမူ၊အချိုးအစားကျမူနှင့်ကြိုတင်ကာကွယ်တို့ဖြစ်သည်။ ခွဲခြားမူတွင် ပဋိပက္ခ၌ ပါဝင်သော အဖွဲ့များသည် အချိန်တိုင်း အရပ်သား နှင့် အရပ်သား အရာဝတ္ထုများ၊တိုက်ပွဲနှင့်စစ်ဖက်ဆိုင်ရာ ရည်ရွယ်ချက်များ ခွဲခြားမူရှိရပါမည်။ ဥပမာ -ရန်သူနယ်မြေအတွင်းရှိနေသည်နှင့်ရန်သူမဟုတ်ပါ စစ်ဝတ်စုံဝတ်ထားလား?လက်နက်ကိုင်ထားလား? မတရားအဖမ်းခံထားရသူလား?တစာခံအဖြစ်ထားရှိတာလား? ဒါအပြင် အကာအကွယ်ပေးရမည်ဖြစ်သော စာသင်ကျောင်း ဆေးရုံ ဘာသာရေးအဆောက်အအုံ တွေမှာ စစ်အခြေစိုက်စခန်းအဖြစ်ချထားတာလား?လက်နက်ခဲယမ်းတွေသိုလှောင်ထားတာလား?စစ်ဆင်ရေးမှာဦးဆောင်အမိန့်ပေးတဲ့ ဌာနချုပ်အဖြင့်အသုံးပြုနေလား?ဒါဆိုရင်တော့ အကာအကွယ်ပေးခံရမူဆုံးရှုံးသွားပါမည်(ဒီကိစ္စတွင်ပင် GC အခြေခံမူ ၂ နှင့် ၃ ကိုထည့်သွင်းစဥ်းစားရန်လိုအပ်ပါသေးသည်) ထိုအတွက်ပဋိပက္ခဖြစ်နေသော ၂ ဖက်စလုံးမှာ ဆေးရုံ စာသင်ကျောင်း ဘာသာရေးအဆောက်အအုံ နှင့်အရပ်သားများနေထိုင်သော ရွာများကို စစ်ပွဲဇုံအဖြင့်အသုံးမပြုသင့်ပါ။
အချိုးကျမူတွင်လည်း IHL တွင် စစ်ရေးအရအရေးသာမူ နှင့် မတော်တဆထိခိုက်မူ အတွက်အရပ်သားသေဆုံးမူများနှင့် အရပ်သားများ၏ အရာဝတ္ထု အချို့အားဖျက်စီးမူကို ခွင့်ပြုသည်ဟုဆိုသော်လည်း စစ်ရေးလိုအပ်ချက် နှင့်လူသားဆန်မူကိုထိန်းညှိရပါမည်။ ဥပမာ-တဖက်ရန်သူ ၅ ဦးလောက်ဟာလက်နက်များနှင့် လူအများအပြားရှိနေသော စျေးအတွင်း ရောက်ရှိနေသည်နှင့် ဟောင်ဝင်ဇာအမြောက်ဖြင့်မပြစ်ခတ်သင့်ပါ လေကြောင်းမှ ပေါင် ၂၅၀ ဗုံးများဖြင့် မကြဲချသင့်ပါ။
ကြိုတင်ကာကွယ်မူတွင် ဆက်စပ်ပျက်စီးမူကို အနည်းဆုံးဖြစ်အောင် လုပ်ပါ။ စစ်ဖက်ဆိုင်ရာရည်မှန်းချက်များနှင့်အရပ်သားများနီးစပ်မူ၊ တည်ဆောက်သောနေရာများ၏သဘောသဘာဝ၊ အရေးကြီးသော အရပ်ဖက်အရာဝတ္ထုများ၏ တည်ရှိမူသဘောသဘာဝ နှင့်အထူးကာကွယ်ထားခံရသောအရာများ၊သဘာဝပါတ်ဝန်းကျင်များကို ကြိုတင်ချိန်ဆပါ အရပ်သားများအပေါ်အသိပေးမူ၊ တွန်းအားပေး ကြိုတင်ရှောင်ရှားစေမူ ၊အစားအသောက်ရိက္ခာ ရေစသည်တို့ကြိုတင်စုဆောင်းထာရှိဖို့လုပ်ဆောင်ရပေမည်။ဆိုလိုသည်မှာ အရပ်သားလူထုအကြားတွင် ရှိနေသောစစ်ရေးပြစ်မှတ်ကို ကြိုတင်အသိပေး ရှင်းလင်းဆောင်ရွက်ပြီးမှ လုပ်ဆောင်သင့်ပေသည်။
စစ်ပွဲတွင်ရန်သူကို မဖြစ်မနေအနိုင်ရအောင် ခြေမှုန်းရမည်မှာ သဘာဝပင်ဖြစ်သည် IHLအရလည်း အကာကွယ်ရှိပါသည် သို့သော် ယုန်တစ်ကောင်ဖမ်းမိဖို့ တစ်တောလုံးကိုမီးမရှို့သင့်ပါ လူသားသည်လူသားဆန်ဖို့ လူသားခြင်းစာနာဖို့ အရေးအကြီးဆုံးအချက်ဖြစ်ပါသည်။တစ်မြေထဲနေ တစ်ရေထဲသောက်တဲ့နိုင်ငံသားအချင်းချင်းအတွက် လူသားဆန်ကြဖို့ပို၍လိုအပ်ပါသည်။

ဂုရု

#စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်
#အရပ်သားများသည်စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်

12/18/2025

ကျူးလွန်မှုအတွက် ကင်းလွတ်ခွင့်မရှိပါ - (၂)

◻️ဂုရု

ယခုမြန်မာနိုင်ငံတွင်ဖြစ်ပွားနေသည့် Non- International Armed Conflicts သည်လည်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူသားခြင်းစာနာမှုဥပဒေ (IHL)ကိုလိုက်နာရပေမည်။မြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၄၉ ခုနှစ် Geneva Conventions ကို အစတုန်းကလက်မှတ် မထိုးခဲ့ပါ ၁၉၇၇ ခုနှစ် Additional Protocol I & II ကိုလည်းလက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ခြင်းမရှိပါ AP I တွင် ၁။Distinction ၊၂။Indiscriminate attack၊ ၃။Proportionality တို့ထပ်မံပါရှိပြီး စာချုပ်အရ တိုက်ရိုက် မလိုက်နာရပေမည့် AP I ထဲက အချက်အများစုဟာ Customary International Humanitarian Law ဖြစ်သဖြင့် ပါဝင်လက်မှတ်မထိုးထားလည်းလိုက်နာရပါသည်။ ဥပမာ-အရပ်သားကိုရည်ရွယ်ပစ်ခတ်ခြင်းနှင့်ကျေးရွာကို မစီစစ်ပဲ ဗုံးကျဲခြင်းတို့ဟာ AP I မပါဝင်ထားလည်း တားမြစ် ပြီးသားဖြစ်ပါသည်။AP II တွင် ပြည်တွင်းစစ်တွင် ပြည်သူ ကာကွယ်မူကို Common Article 3 တွင် ပါရှိသည့် လူသတ်ခြင်း၊ငြင်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်း၊ရက်စက်စွာ ပြုကျင့်ခြင်း၊လူဂုဏ်သိက္ခာဖျက်စီးခြင်း နှင့် တရားမဲ့ဖမ်းဆီးခြင်းအပြင် အရပ်သားပြစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ခြင်း၊အိုးအိမ်ဖျက်စီးခြင်းအစရှိသည်တို့ပါ တိတိကျကျတားမြစ်ထားပါသည်။ဒီအပိုင်းမှာလည်း စာချုပ်လက်မှတ်ရေးမထိုးထားပေမည့် မဖြစ်မနေလိုက်နာရပါမည်။AP II ထဲကအချက်အများစုဟာ Costomary IHL ဖြစ်သဖြင့် မလိုက်နာလျှင် War Crime ပင်ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရသည် ၁၉၉၂ ခုနှစ်တွင် Geneva Conventions (၄ ခုလုံး)ကို Accession ပါဝင်ပြီးသား ဖြစ်သွားပါတယ် စာချုပ်အစမှာလက်မှတ်မထိုးခဲ့ပေမည့် နောက်ပိုင်းမှာတရားဝင် ဝင်ရောက်ပါလိုက်ခြင်းကိုဆိုလိုပါသည်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဥပဒေအရ Signature + Ratification နှင့် Accession နှစ်မျိုးစလုံးဟာ တရားဝင်ပါဝင်သူ(State Party)ဖြစ်စေပါတယ်။ Geneva Conventions ၄ ခုဆိုတာ GC 1 ဒါဏ်ရာရစစ်သား(မြေပြင်)၊ GC 2 ဒါဏ်ရာရစစ်သား(ရေပြင်)၊GC 3 စစ်သုံးပန်း(POWs) နှင့် GC 4 ပြည်သူလူထု(Civilions)တို့ဖြစ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ မြန်မာနိုင်ငံမှ တရားဝင်လက်မှတ်ထိုးထားခြင်းမရှိသော်လည်း ၁၉၉၂ ခုနှစ်မှာ Accession လုပ်လိုက်ခြင်းဖြင့် Geneva Convention (၄ ခုလုံး) ကိုတရားဝင်လက်ခံလိုက်တာဖြစ်ပါသည်။ဒီအတွက် အာဏာသိမ်းစစ်တပ်ဟာ ဆေးရုံ စာသင်ကျောင်းစသည်တို့ကို လေကြောင်းဖြင့်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည့်ဖြစ်စဥ်များတွင် လူအမြောက်အများသေဆုံးမူတွေရှိပြီး ပြည်သူလူထု နှင့် အဖွဲ့အစည်းများက မီဒီယာ အစရှိသည်တို့မှ ကမ္ဘာကိုချပြသည့်အခါ စစ်ကောင်စီသည်နည်းပေါင်းစုံဖြင့် မမှန်ဖန်တီးမူများပြုလုပ်ကာ အတင်းလိုက်လံချေဖျက်လျက်ရှိသည်။ ဥပမာ အားဖြင့်ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ဦးဆေးရုံ လေကြောင်းဖြင် ဗုံးကြဲမူ နမူနာပင်ဖြစ်ပါသည်။

NIACs တွင် ပါဝင်သူ နှစ်ဖက်စလုံးမှာ IHL ပါအချက်များကိုမဖြစ်မနေလိုက်နာ ကျင့်သုံးရပါမည် ကိုယ်ကြောင့် ကြားကအပြစ်မဲ့ အရပ်သားပြည်သူများ နှင့် အထူးကာကွယ်ခံထားရသည့်အရာများ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမူမဖြစ်ရေးအတွက် စနစ်တကျ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မူများရှိရမည်ဖြစ်ပါသည်။

#စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်
#အရပ်သားများသည်စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်

12/16/2025

ကျူးလွန်မူအတွက် ကင်းလွတ်ခွင့်မရှိပါ(၁)

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ယခုကာလ၌ အာဏာသိမ်းစစ်အစိုးရအဖွဲ့ နှင့် မတရားမူအား လက်မခံသောတော်လှန်ရေးအဖွဲ့ကြားတွင် တရားဥပဒေအပေါ် အမြင် မမှန်မူများကိုယ်စီရှိနေပါသည်။ ထိုသို့ရှိနေခြင်းဖြင့် အဓိက နစ်နာသူများမှာ အောက်ခြေအဖွဲ့များနှင့် အပြစ်မဲ့ပြည်သူများပင်ဖြစ်သည်ကို နိုင်ငံအနှံ့ နေ့စဥ်ပင် ဝမ်းနည်းကြေကွဲဖွယ် မြင်တွေ့ ကြားသိနေရပေသည်။နစ်နာသူတွေအဖို့ ဘယ်အတိုင်းအတာထိ အပူမီးတောက်ခံစားနေရသည်ကိုတော့ မမှန်းဆနိုင်ပါ သေချာတာက တရားမျှတမူအတွက် ပြန်လည်ရယူဖို့ (သို့) ရရှိဖို့ လိုလားလျှက် ရှိနေကြ ပါသည်။
'နိုင်ငံတော်ကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်နေတာ' ဟု မျက်စိပိတ် နားပိတ်ကာ ဥပဒေမဲ့ လုပ်ကိုင် နေသူများက ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ၊နိုင်ငံအတွင်းရေးစွဲထားရှိသော ဥပဒေများ အက်ဥပဒေများ၊ပြင်ဆင်ဖြည့်စွတ် အစာထိုးဥပဒေများ၊တည်မြဲအမိန့်များ၊အမိန့် နှင့် ညွန်ကြားမူများ စသည်တို့ကြောင့် အမိန့်ရဲ့အောက်မှာအလုပ်လုပ်နေသူများအဖို့ လုပ်ပိုင်ခွင့် လုပ်ခွင့်ရှိနေသလို ကင်းလွတ်ခွင့် လွတ်ငြိမ်းခွင့် ရှိနေသည်ဟု ထင်မြင်ယူဆနေကြပါသည်။ဒါကပြည်တွင်းဥပဒေပါ။နိုင်ငံတကာ ဥပဒေ ဖြစ်သည့် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလူသားခြင်းစာနာထောက်ထားမူ ဥပဒေ (IHL)အရလည်းအရေးယူခွင့် မရှိသလိုပါ၊ မြန်မာနိုင်ငံအစိုးက ၁၉၇၇ Geneva Convention ရဲ့ Additional Protocol 1& 11 ကိုလက်မှတ်မထိုးထားပါ။ ဒါအပြင် ICC အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံမဟုတ်သဖြင့် နိုင်ငံတကာက အရေးယူလို့မရပါဟု ထင်မြင်ယူဆပြီး အမိုက်ဆုံးအမှားများဖြင့်ရှေ့ဆက်နေကြပါသည်။
တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များဖက်ကအချို့လည်း မတရားအာဏာသိမ်းတဲ့စစ်တပ်နှင့်အပေါင်းပါတွေဟာ ပြည်သူတရပ်လုံးရဲ့ရန်သူပဲ ပြည်သူတရပ်လုံးနှင့်တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေကိုရက်ရက်စက်စက်နှိပ်ကွပ် သတ်ဖြတ် ဖျက်စီးနေမှတော့ တန်ပြန်ဆောင်ရွက်ရမှာပဲ စစ်တပ်ကိုအားပေးထောက်ခံတဲ့မည်သူ့မဆိုလည်းချေမှုန်းပြစ်ရမယ်ဟု ဒါမှနိုင်ငံသန့်မယ် နိုင်ငံသစ်တည်ဆောက်ဖို့အတွက် မဖြစ်မနေလုပ်ရမယ် လုပ်ပိုင်ခွင့်လည်းရှိတယ်ဟု အလွဲအတွေးအခေါ်အချို့နှင့်လုပ်ရပ်အချို့လည်းရှိနေတယ် တချို့ကတော့ ငါတိုနိုင်ရင် ဥပဒေတွေ လိုသလို ပြဌာန်းမယ် ပြန်လည်နှိပ်ကွပ်ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုသူတွေလည်း အများအပြားရှိနေကြပါသည်။
အမြင်လွဲမှားကိုယ်စီတွေနှင့် အပြိုင်သွားနေကြရင်ဖြင့် နိုင်ငံ နှင့် နောင်မျိုးဆက်အတွက် အလင်းတွေပျက်သုန်းသွားရမည်မှာတော့ ငြင်းနိုင်မည် မထင်ပါ။

ဂုရု

12/14/2025

“လော်ဘီတွေရဲ့စကားတွေကို မယုံသင့်ပဲ စစ်သားတစ်ယောက်လိုက်နာရမယ့် ကျင့်ဝတ်စည်းကမ်းများကို လိုက်နာရမယ်”

ဒီဇင်ဘာ ၁၁ ရက်နေ့က မန္တလေးတိုင်း၊ စဉ့်ကူးမြို့နယ်၊ လက်ပန်လှရွာကို စစ်ကောင်စီတပ်မှ လေယာဉ်ဖြင့် ၂ ကြိမ် ဗုံးကျဲ တိုက်ခိုက်ခြင်းကြောင့် ပြည်သူ ၁ ဦး သေဆုံးပြီး ၅ ဦးထိခိုက်ဒဏ်ရာရကာ နေအိမ်များ မီးလောင်ခဲ့ရကြောင်းသတင်းမီဒီယာများဖော်ပြချက်အရသိရှိခဲ့ရသည်။

အလားတူ နိုဝင်ဘာလ ၂၇ ရက်နေ့ကလည်း စဉ့်ကူးမြို့နယ်၌ စစ်ဘေးရှောင် ပြည်သူများနေထိုင်သော ဝါးရုံကုန်းကျေးရွာ ဘုန်းကြီးကျောင်း၊ ပင်လယ်ကြီးရွာ ၊ လျှောက်ပင်ရိုးရွာ နှင့် ပျင်းပင်ရွာတို့ကို မိတ္ထီလာလေတပ်မှ တက်လာသော စစ်ကောင်စီတပ်၏ ဂျက်ဖိုက်တာက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ပြည်သူ ၇ ဦးသေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

စစ်တပ်ရဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေကြောင့် ပြည်သူလူထုများစွာ အသက်ဆုံးရှုံးနေရပါတယ်။
စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်တဲ့ ပြည်သူတွေများစွာ သေဆုံးနေတာကို သိရက်နဲ့ စစ်တပ်ထောက်ခံသူ (စစ်လော်ဘီ) တွေဟာ စစ်တပ်ရဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်မှုတွေကို ထောက်ခံ အေးပေး အားမြှောက် ပြုလုပ်နေကြတာကို စိတ်မကောင်းဖွယ်မြင်တွေ့နေရပါတယ်။

စစ်ရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်တဲ့ စစ်တပ်ရဲ့လုပ်ရပ်တွေကို တာဝန်ခံရပြီး အရေးယူခံရရင် စစ်သားတွေပဲ အရေးယူခံရမှာဖြစ်ပြီး လော်ဘီတွေကတော့ ကလောင်အမျိုးမျိုးပြောင်းလဲပြီး ပျောက်ကွယ်သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။

လော်ဘီတွေရဲ့စကားတွေကို မယုံသင့်ပဲ စစ်သားတစ်ယောက်လိုက်နာရမယ့် ကျင့်ဝတ်စည်းကမ်းများကို လိုက်နာရမှာဖြစ်သလို စစ်ပွဲဆိုင်ရာ ကျင့်ဝတ်တွေကိုလည်း လေးစားလိုက်နာကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။

အရပ်သားပြည်သူလူထုတွေဟာ စစ်ရေးပစ်မှတ် လုံးဝ(လုံးဝ) မဟုတ်ပါ။

#စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်
#အရပ်သားများသည်စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်

12/11/2025

လူ့အခွင့်အရေးနေ့ဖြစ်တဲ့ ဒီဇင်ဘာ လ (၁၀) ရက်နေ့မှာ
အာရက္ခတပ်တော်(AA)ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ မြောက်ဦးမြို့ရှိ မြောက်ဦးဆေးရုံကို ည ၉ နာရီကျော်အချိန်က
စစ်ကော်မရှင်တပ်မှ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်လို့ ၃၁ ဦးသေဆုံးပြီး ၆၀ ကျော်ဒဏ်ရာရသွားကြတယ်လို့
သတင်းတွေမှာတွေ့ရှိခဲ့ရပြီး ဒဏ်ရာရသူများဟာ
အဲဒီဆေးရုံမှာ ဆေးကုသမှုခံယူနေကြတဲ့ လူနာတွေ၊ လူနာစောင့်တွေ၊ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေအပါအဝင်
အရပ်သားပြည်သူတွေ သေဆုံးဒဏ်ရာရသွားကြတာဖြစ်ပါတယ်။
စစ်ကော်မရှင်တပ်ဟာ လူ့အခွင့်အရေးနေ့ မှာတင်အပြစ်မရှိတဲ့အရပ်သားပြည်သူများအပေါ် စစ်ရာဇဝတ်မှု့ကိုရက်စက်စွာကျူးလွန်နေခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

#အရပ်သားများသည်စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်

12/08/2025

တချိန်တုန်းကပြောနေခဲ့ကြတဲ့စကားလုံး သူခိုးက 'ရဲမှရဲ'ကိုအခုပြောင်းရင် ကောင်းမလားလို့ပါ။ နိုဝင်ဘာလ၂၈ ရက်နေ့ နံနက်အစောပိုင်း ၂ နာရီ ၂၀ မိနစ်ခန့်က သီပေါမြို့နယ် မိုးတေကျေးရွာအုပ်စု ကွန်စံလိပ် ကျေးရွာတွင် စစ်သား ၂ ဦးမှ နေအိမ်စျေးဆိုင်အားသေနတ်ထောက်တံခါး အတင်းဖွင့်ခိုင်းပြီးစျေးဆိုင်အတွင်းမွှေနှောက်ရှာဖွေပြီးငွေ ၇ သိန်းနှင့်တန်ဖိုးရှိပစ္စည်းများယူဆောင်သွားခဲ့ပြီး ထိုေန့နံနက် ၄ နာရီခန့်တွင် ထိုရွာမှပင်အခြားစျေးဆိုင်တစ်ဆိုင်သို့ထပ်မံဝင်ရောက် သေနတ်ထောက်ကာ မွှေနှောက်ရှာဖွေပြီး ပစ္စည်းများကို လုယူသွားခဲ့ပါသည် ထိုအတွက်စစ်ကော်မရှင်အရာရှိထံ တိုင်ကြားခဲ့ရာတွင် ဘက်ထရီနှင့်ဆိုလာပြားသာပြန်ပေးပြီးငွေနှင့်စားသောက်ကုန်များပြန်မပေးတော့ပါ ကျူးလွန်ချိန်မှာညဥ့်အချိန်ဖြစ်ပေမည့်ခိုးမူမဟုတ်ပါ လုယက်မူသာဖြစ်ပါသည်။
ဒီဖြစ်စဥ်နှင့်ပါတ်သက်၍ သုံးသပ်မိရာတွင် ငွေကြေးနှင့်စားစရာ အခက်အခဲကြောင့်ကျူးလွန်တာလား? စစ်နယ်မြေမှာ ငါတို့လုပ်ချင်ရာလုပ်ခွင့်ရှိတယ်ဆိုတဲ့ အသိနဲ့လုပ်နေတာလား?စသည်ဖြင့်ပါ ပထမတစ်ချက်ကစစ်တပ်က လိုအပ်ချက်ပေးပို့မထောက်ပို့နိုင်လို့လား ပြည်သူတွေက စစ်တပ်အပေါ် မကျေနပ်ချက်ကြောင့်စျေးမရောင်းချလို့လားဆိုတာပါ ဒါလည်း ၂ မျိုးလုံးဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ဒါဆိုကျူးလွန်တဲ့စစ်သားတွေရဲ့ အခက်အခဲရှိနေတယ်ဆိုတာပေါ်လွင်သလို အကျင့်စာရိုက်လည်းဆိုးဝါးလွန်းကြောင်းလည်းပေါ်လွင်ပါတယ်။
ဒုတိယအချက်အနေဖြင့် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ပြည်သူတွေနေအိမ်မှ ခိုးယူ လုယက်မူအပေါင်း နေ့စဥ်ပင်မရေတွက်နိုင်အောင်ပါ လုပ်ခွင့်ရှိလို့လုပ်နေတာလား အထက်ကခွင့်ပြုထားလို့ လုပ်ဆောင်နေတာလားဆိုတာလည်း နှစ်ခုစလုံးပေါ်လွင်နေပါတယ် ဘယ်တပ်ခွဲ့ကဘယ်တွေကိုတော့ ပြည်သူတွေရဲ့နေအိမ်မှ ခိုးယူမူ လုယက်မူတွေကြောင့်အရေးယူတာမကြားမိပါ။
စစ်ပွဲကာလအတွင်းမှာ လူသားမျိုးနွယ်စုအပေါ်ကျူးလွန်တဲ့စစ်ရာဇဝတ်မူတွေထဲမှာ ခိုးမူ လုယက်မူတွေလည်းပါဝင်ပါတယ် IHL ဂျီနီဗားကွန်းဗင်းရှင်း အပိုဒ် ၄ Article 33 တွင် တားမြစ်ထားရှိပါတယ် စစ်ဆင်ရေးအကြောင်းပြချက်မရှိပဲ ပြည်သူလူထုပိုင်ပစ္စည်းတွေကို ခိုးယူ လုယက်မူမကျူးလွန်ရပါ ဒါဟာစစ်ရာဇဝတ်မူပင်ဖြစ်သည်။ Customary (ဓလေ့ထုံးတမ်းဥပေဒ) IHL(ICRC) Rule-52 (pillage)တွင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာပြည်တွင်းစစ်အားလုံးမှာ လုယက်မူများကိုတားမြစ်ထားပါသည်။
စစ်ရာဇဝတ်မူကို ခဏထားပါဦး ယ္ခုငြင်းမရသော ဖြစ်စဥ်နှင့်ပင်မြန်မာစစ်တပ်ဟာ အင်မတန်မှပင်အရှက်ရစရာပင် အသက်နှင့်ရင်းပြီးတိုက်ပွဲဝင်နေတဲ့စစ်သားတွေအပေါ် ပြည့်စုံလုံလောက်အောင်ထောက်ပို့ပေးနိုင်ခြင်းမရှိသလို စစ်ခေါင်းဆောင်တွေကလည်းလက်အောက်ငယ်သားတွေအပေါ် ပြောဆိုသွန်သင်ဆုံးမမူမရှိသလို လုပ်ချင်တာလုပ်ခွင့်ပေးထားတယ်လို့ပဲ မှတ်ယူရမည်သာဖြစ်ပါသည်။ စစ်တပ်ဆိုတာ စည်းကမ်းနှင့်စနစ်ကျမူ အမိန့်နာခံမူမှာ ကျန်သူတွေထက်သာလွန်တယ်ဆိုတာ ရှေ့ဆက်ဘယ်လိုပြောခွင့်ရှိနိုင်တော့မည်မထင်ပါ။

ဂုရု

#စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်

12/06/2025

ဒီဇင်ဘာ ၃ ရက်နေ့မွန်းလွဲ ၂ နာရီခန့်က စကစက ဂျိုင်ရိုကော်ပတာ ၂ စီးဖြင့် ပဲခူးအရှေ့ခြမ်း ကျောက်ကြီးမြို့နယ် တော်လှန်ရေး စိုးမိုးနယ်မြေ ကျောက်ကြီးရွာသိုဗုံးကျဲပြစ်ခတ်ခဲ့ရာတွင် ဒေါက်တာဆန်းလွင်နှင့်ကျမ်းမာရေးဝန်ထမ်းများပါ ၅ ဦးသေဆုံးကာ ၇ ဦး ဒါဏ်ရာရခဲ့ကြောင်းသိခဲ့ရသည်။ အဲ့ဒီသတင်းတွေထဲမှာတွေရတာက တော်လှန်ရေးစိုးမိုးနယ်မြေ ၊ အဲ့ဒီဆေးခန်းက အဓိကရဲဘော်တွေကိုကုတာ စသည်တို့ပါရှိနေသည်ကိုတွေ့ရသဖြင့် စကစကိုထောက်ခံသောသူများနှင့်မသိနားမလည်သူများက ဒါပြစ်ခတ်ရမှာပဲလေ ရန်သူရွာ ၊ရန်သူကိုဆေးကုသပေးနေမှတော့ လုပ်မှာပဲလေလို့ယူဆကြပါသည် ဒါကအသိအမြင်နည်းမူနှင့်မိုက်မဲတဲ့ကျူးလွန်မူပါပဲ။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလူသားခြင်း စာနာမူဥပဒေ (IHL)တွင် ပြည်ပနိုင်ငံမပါဝင်သောအပြင်းအထန်ပဋိပက္ခ(Non-International Armed Conflicts) NIACs တွင် ကာကွယ်ခံထားရသူများတွင် အရပ်သား၊စစ်ပွဲတွင်မပါဝင်နိုင်တော့သည့်သူတိုင်း၊လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများနှင့်ပါတ်သက်သည့်အကြောင်းများကြောင့်၄င်းတို့၏ လွတ်လပ်ခွင့်များဆုံးရှုံးခဲ့ရသူများ၊ဒါဏ်ရာရသူနှင့်ဖျားနာနေသူများ၊ ဆေးနှင့်ဘာသာရေးဆိုင်ရာတာဝန်ရှိသူများပါဝင်ပါသည်။ဂျီနီဗာကွန်းဗင်းရှင်း Common Article 3 (CA3)တွင်တိတိကျကျပြောဆိုထားရှိပါသည်။ဆိုလိုရင်းအလွယ်ပြောရရင် နိုင်ငံအတွင်းတိုက်ပွဲဖြစ်ခဲ့ရင် မသက်ဆိုင်သူတွေကိုမသတ်နှင့်မရက်စက်နှင့်တရားမဲ့မစီရင်နှင့်ဆိုတဲ့ လူသားစည်းကမ်းတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။
ဂျီနီဗာကွန်ဗင်းရှင် အပိုဒ် ၁၇ စစ်ဆင်ရေးနည်းစနစ်များ(သို့)နည်းလမ်းများတွင် ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားနေသည့်အဖွဲ့တိုင်းသည် အရပ်သားများ၏ အသက် မတော်တဆဆုံးရှုံးမူ ၊အရပ်သားများထိခိုက်ဒါဏ်ရာရမူနှင့်အရပ်ဖက် အရာဝတ္ထုများပျက်စီးမူကို ရှောင်ရှားရန်နှင့်အနည်းဆုံဖြစ်စေရန်ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် စစ်ပွဲ၏နည်းလမ်းနှင့်နည်းစနစ်များရွေးချယ်ရာတွင် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသောကြိုတင်သတိထားမူများအားလုံးကို ဆောင်ရွက်ထားရမည်ဟုဆိုထားပါသည်။
တော်လှန်ရေးစိုးမိုးနေရာဖြစ်တာနှင့်စစ်မြေပြင်မဟုတ်ပါ စစ်ပွဲဇုံမဟုတ်ပါ တရွာလုံးကလည်းစစ်ယူနီဖောင်းဝတ်ကာလက်နက်ကိုင်ထားသည်မဟုတ်ပါ စကစကသာထိုနယ်မြေကိုမစိုးမိုးနိုင်ခြင်းသာဖြစ်ပါသည်။တော်လှန်ရေးကအဖွဲ့တွေဆေးကု ဆေးရုံတက်နေသောနေရာဆိုသည်တွင်လည်း လတ်တလော လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲတွင်မပါသူ စစ်ပွဲအတွင်းမပါဝင်နိုင်သူဖြစ်၍ IHL အရခွင့်မပြုပါ။ဆင်ခြေအနေဖြင့် US လိုလူအခွင့်အရေးအလေးထာတဲ့ နိုင်ငံကြီးတွေတောင် ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲအတွင်းက တစ်ရွာလုံးကိုသတ်ဖြတ်ခဲ့တာတွေအများကြီးပါလို့ချေပလာမယ်ဆိုရင်တော့ အထောက်အထားနှင့်တိုင်ကြားမူတွေအပေါ် US ကနောက်ပိုင်း ဥပဒေအရ အရေးယူမူတွေ သူနိုင်သားအပေါ်ဆောင်ရွက်ခဲ့တာတွေအမြောက်အများပါ လို့ပဲဖြေရမှာပါ။
တစ်ခုသတိထားသင့်တာက အရပ်သားတွေနေထိုင်တဲ့နေရာတွေကို conflict ဖြစ်နေတဲ့ အဖွဲ့တွေက စစ်စခန်းမချသင့်ပါ စစ်ပွဲဇုံမပြုလုပ်သင့်ပါ။ဆင်ခြင်သင့်ပါသည်။အကြောက်တရားကိုဖန်တည်းလုပ်ဆောင်နေတာတွေဟာ နစ်နာသူတွေအတွက် မျက်ရည်ခန်းခြောက်လာပြီဆိုရင်ဖြင့်မပြေတဲ့ရန်ညိုးတွေဟာ ဘယ်တော့မှအဆုံးသတ်နိုင်မည်မထင်ပါ ပြစ်ခတ်သံတွေ သွေးတွေ ငိုရှိုက်သံတွေ ဆုံးရှုံးမူတွေ အမြန်ဆုံးကင်းရှင်းေစလိုပါတယ် Conflicts တွေအဆုံးသတ်ပြီးနိုင်ငံနှင့်လူမျိုးရဲ့ဂုဏ်သိက္ခာမြင့်မားမူတွေကို အမြန်ဆုံးရလိုပါသည်။

ဂုရု

#အရပ်သားများသည်စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်

11/26/2025

တန့်ဆည်မြို့နယ် ကံထူးမကျေးရွာရှိ ဆေးရုံကို လေကြောင်းဗုံးကြဲ၍ အရပ်သား ၆ ဦးသေဆုံးစေကာ ဆေးရုံဓာတ်မှန်ဆောင်နှင့် ကားဘော်ဒီရုံ ပျက်စီးသွားသောကိစ္စသည် စစ်ဘေးသမားဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာမူဝါဒများ (IHL) အလုံးစုံကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ချိုးဖောက်ထားသော လုပ်ရပ် ဖြစ်သည်။

1. ဆေးရုံသည် IHL အရ ကာကွယ်ခံပိုင်ခွင့်ရှိသည့် အစိုးရမဟုတ်သည့် အရပ်သား သုံးစွဲရန် အဆောက်အအုံ ဖြစ်ရာ ပစ်မှတ်ထား၍ လေကြောင်းဗုံးကြဲသည်မှာ
IHL Art.18, 19ကျူးလွန်သဖြင့် မလုပ်သင့်သော လေးနက်လှသော ချိုးဖောက်မှု။

ထိုသို့လုပ်ရပ်များကြောင့် စစ်တပ်သည် နိုင်ငံအဆင့်တပ်မတော်မဟုတ်တော့ဘဲ သာမန်အကြမ်းဖက်စစ်သွေူကြွအဆင့်သာရှိပါသည်။

2. ပိတ်မထားသောအရပ်သုံးလုပ်ငန်း (ကားဘော်ဒီရုံ) ကို ထိခိုက်စေပြီး အလုပ်သမား အရပ်သား ၆ ဦး သေဆုံးခြင်း
Combatants / Military Target မဟုတ်သဖြင့် တိကျမသဲချေးသောဗုံးကြဲမှုသည် IHL ၏ Distinction Principle ကို ချိုးဖောက်။

3. ကျေးရွာအရပ်သားများကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်လိုစိတ်ဖြင့် ကြောက်မက်အောင်လုပ်ခြင်း၊ အိုးအိမ်နဲ့ဘဝများကို ထပ်ဆင့်အန္တရာယ် exposed ပြုလုပ်ခြင်း
IHL နှင့် Human Rights Law နှစ်ခုလုံးအရ မလုပ်သင့်ပြီး Protection of Civilians ဆိုင်ရာ မူဝါဒများကို ချိုးဖောက်။

4. လွန်ခဲ့သော စက်တင်ဘာလ ၂၆ ရက်တွင်လည်း အတူတူပုံစံဖြင့် ဆေးရုံကို ဗုံး ၂ လုံးကျဲချပြီး အသက်ပျောက်ဆုံးမှုများ ဖြစ်ပွားထားခြင်း
တစ်ကြိမ်ထပ်တလဲလဲ ဆေးရုံများကို တိုက်ခိုက်ခြင်းသည် IHL အရ စ_systematic Attack on Protected Facilities ဖြစ်ပြီး မလုပ်သင့်သည့် လွန်ခဲ့သောပြီးပြည့်စုံသောချိုးဖောက်မှု။

11/25/2025

နိုဝင်ဘာ ၁၉ ရက်နေ့၊ ည ၁၂ နာရီအကျော်တွင် မကွေးတိုင်း၊ မြိုင်မြို့နယ်အနောက်ပိုင်းရှိ ကံကြီးကျေးရွာကို
စစ်ကောင်စီ လေကြောင်းမှ တိုက်လေယာဥ်နဲ့ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်တာကြောင့် ကလေး ၃ ဦးအပါ ၅ ဦး သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ ဒေသခံများကပြောကြားခဲ့သည်။

အလားတူ နိုဝင်ဘာ ၁၇ ရက်ကလည်း မြိုင်မြို့နယ်၊ သင်းမကျေးရွာနဲ့စာသင်ကျောင်း ကို စစ်ကောင်စီတပ်မှလေထီး ၂ စီးနဲ့ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့လို့ အသက် ၇၀ ကျော်အဘွားတဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့တယ်လို့သိရပါတယ်။

လက်နက်မဲ့ ပြည်သူများအပေါ် တိုက်ခိုက်မှုသည်
စစ်ရာဇဝတ်မှု မြောက်ပါသည်။ နောင်အနာဂတ်တွင် လည်း စစ်ရာဇဝတ်မှု့ အဖြစ်အရေးယူခံရမည်ဖြစ်သည်။

11/13/2025

နိုဝင်ဘာ ၁၀ ရက်နေ့ နံနက်ပိုင်းတွင် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ကနီမြို့နယ်ရှိ ဝင်မနားရွာဆေးရုံ အပေါ်ကို စစ်ကောင်စီလေကြောင်း (Fighter Jet) ၂ စီးမှ ဗုံးကျဲပစ်ခတ်မှု ဖြစ်ပွါးခဲ့ပြီး အဆိုပါပစ်ခတ်မှုကြောင့် ဆေးရုံဝန်ထမ်းများနှင့် လူနာများအပါအဝင် အနည်းဆုံး ၈ ဦး သေဆုံးပြီး ၂၀ ကျော် ဒဏ်ရာရခဲ့ကြသည်။ ဗုံးများသည် ခွဲစိတ်ခန်းနှင့် လူနာဆောင်ပေါ်ကျခဲ့ခြင်းကြောင့် သေဆုံးဒဏ်ရာရသူများအများအပြား ဖြစ်ပွားခဲ့သည်ဟု ဒေသခံများမှပြောကြားခဲ့သည်။

ဆေးရုံများ၊ ဆေးဝန်ထမ်းများ၊ လူနာများနှင့် အရေးပေါ်ကုသရေးအဆောက်အအုံများကို တိုက်ခိုက်ခြင်းကိုတိကျစွာတားမြစ်ထားသည်။

မည်သည့်အကြောင်းပြချက်မျိုးဖြစ်ပါစေ၊ ဗုံးကျဲတိုက်ခိုက်မှုကို တိုက်ပွဲမရှိသည့် လူနေရာတွင် ပြုလုပ်ခြင်းသည် နိုင်ငံတကာဥပဒေချိုးဖောက်မှု (Grave Breach of IHL) ဖြစ်သည်။

ထိုကဲ့သို့သော လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုသည် အရပ်သားများကို တမင်ပစ်မှတ်ထားသည့်အဖြစ်သတ်မှတ်နိုင်ပြီး၊ ဥပဒေအရ စစ်ရာဇဝတ်မှု (War Crime) ဟုခေါ်ဆိုနိုင်ပါသည်။

ဝင်မနားဆေးရုံအပေါ် လေကြောင်းဗုံးကျဲတိုက်ခိုက်မှုသည် နိုင်ငံတကာလူသားချင်းစာနာမှုဥပဒေကို ချိုးဖောက်သည့် စစ်ရာဇဝတ်မှုတစ်ရပ် အဖြစ် သတ်မှတ်နိုင်ပါသည်။

Accord News Channel

12/22/2025

12/21/2025

12/20/2025

12/18/2025

12/16/2025

12/14/2025

12/11/2025

12/08/2025

12/06/2025

11/26/2025

11/25/2025

11/13/2025

Address

Website

Alerts

Shortcuts

Share

Category