09/22/2025
🇺🇿 Dubay talabalari sun’iy intellekt yordamida samolyotlar uchun xavfsizlik yostiqlari konsepsiyasini yaratdi
Dubaydagi BITS Pilani universiteti talabalari aviatsiya xavfsizligini tubdan o‘zgartirishi mumkin bo‘lgan yangi loyihani taqdim etdilar. Ushbu loyiha “Project Rebirth” deb nomlanib, zamonaviy muhandislik va sun’iy intellekt texnologiyalarini birlashtiradi.
🛫 G‘oyaning mohiyati
Samolyotlarga tashqi tomondan o‘rnatiladigan ultra-katta havo yostiqchalari ishlab chiqildi. Ular favqulodda vaziyatlarda – masalan, halokat xavfi tug‘ilganda yoki majburiy qo‘nishda – avtomatik tarzda shishadi va butun samolyotni o‘rab oladi.
Bu tizimning asosiy vazifasi:
• Zarbani yumshatish,
• Samolyot konstruktsiyasiga tushadigan zararlarni kamaytirish,
• Yo‘lovchilar omon qolish imkoniyatini oshirish.
🤖 Sun’iy intellektning roli
Loyihaning o‘ziga xosligi shundaki, havo yostiqlari oddiy mexanik tizim emas, balki AI tomonidan boshqariladi.
AI quyidagi parvoz parametrlarini kuzatadi:
• samolyotning balandligi,
• tezligi,
• keskin pasayish yoki texnik nosozliklar.
Sun’iy intellekt vaziyatni real vaqtda baholab, yostiqlarni eng muhim vaqtda ishga tushiradi. Bu esa tizimning samaradorligini oshiradi va tasodifiy xatolarning oldini oladi.
🌍 Innovatsiyaning ahamiyati
Bugungi k***a aviatsiya eng xavfsiz transport vositalaridan biri hisoblanadi, ammo halokat yuz berganda oqibatlar juda og‘ir bo‘ladi. Mutaxassislarning fikricha, hatto zarbaning qisman kamayishi ham yuzlab odamlarning hayotini saqlab qolishi mumkin.
“Project Rebirth” hozircha nazariy konsept bo‘lsa-da, u kelajakda aviatsiya xavfsizligida inqilobiy burilish yasashi mumkin. Talabalarning ushbu tashabbusi nafaqat Dubay, balki butun dunyo miqyosida katta qiziqish uyg‘otmoqda.
📌 Xulosa
Agar loyiha amalda isbotlansa, samolyotlarda xavfsizlik darajasi sezilarli darajada oshadi. Bu esa aviatsiyani yanada ishonchli, yo‘lovchilar uchun esa tinchroq sayohat vositasiga aylantiradi.