https://www.facebook.com/102016636294734/

IQBOL, Фергана, Fergana (2025)

11/07/2023

КЎЗИ ОЧ, НАФСИ ҲАКАЛАК МИЛЛАТ...

Пост аввалида гапларим ҳаммага таалуқли эмаслигини алоҳида таъкидламоқчиман.

Кузатувларим шуни кўрсатмоқдаки, давлат томонидан камбағалликни қисқартириш, аҳолини турмуш даражасини яхшилаш уй-жой билан таъминлаш бўйича тизимли ишлар, "Аёллар", "Ёшлар", "Меҳр" ва шу каби ижтимоий дафтарлар ташкил этилиб, давлат аҳолини кам таъминланган қатламини ҳимоя қилиш, уларни оёққа туришлари учун кўмаклаша бошлади.

Кимгадир тикув машинаси, кимгадир мотороллер, кимгадир автотранспорт ювиш ускунаси, мини мотокультиватор ва ҳоказолар субсидия асосида мутлақо бепул берила бошлади.

Сектор раҳбарларининг сайёр қабулларида оддий фақирларнинг эмас муттаҳам, жиракиларнинг масаласи жойида ҳал қилиниши ҳам одат тусига кирди.

Мен кўпига гувоҳман, аслида икки қаватли иморати, камида нексияси бор ўзига тўқ инсонлар уялмай сайёр қабуллар остонасига ётиб олишди.

Мен бечараман, шунинг учун менга текинга квартира олиб берасан, мен ёлғиз онаман менга ер берасан, мен пес моховман менга тикув мошина берасан ва ҳоказолар урчиб кетди.

Ҳақиқий муҳтожлар қолиб, муттаҳам, шантажчи, ёзаман деб қўрқитувчи ватандошлар қавми шаклланди.
Ёлғиз она эканлигинг давлатни айби эмас (илгари аёллар бу мақомдан уялишар эди, энди эса бу фахр)

Худодан, бировни ҳаққини ейишдан қўрқмай қўйдик.

Бу тоифа инсонлар текин луқма учун ҳар қандай жирканчликдан тап тортмай қўйишди.

Давлатнинг ёрдами эгасига эмас, шу каби муттаҳам, иғвогарларга етиб боряпти.

09/07/2023

Тарихни сўзлама менга, эй одам,
Битта чалиб бергин «Чўли ироқ»ни.
Битта чалиб бергин, токи яна ҳам
Яхшироқ ажратай қорани, оқни.

Бу куй асрларнинг баридан тортиб
Чўлларда толиққан ҳорғин карвондай
Минг хил тақдирларни устига ортиб,
Қалбимдан жимирлаб ўтади қондай.

Тарихнинг энг олис қатламларида
Армонда ухлаган орзу-аламлар.
Дунё манглайига ажин туширган,
Дардни, қариликни яратган ғамлар.

Саҳро чечагининг аянч кулгуси,
Ёмғирдан жон кирган тупроқнинг иси,
Ҳаммаси ўтади қалбимни ўйиб.
Туя бўйнидаги қўнғироқларнинг
Ташналик эслатган жаранги бўлиб
Ҳаммаси ўтади қалбимни ўйиб.

Тарихни сўзлама менга, эй одам,
Битта чалиб бергин «Чўли ироқ»ни.
Битта чалиб бергин, токи яна ҳам
Яхшироқ ажратай қорани, оқни.

Ҳаддидан ошганга уни чалиб бер,
Дўстлар дийдорини ғанимат билмай,
Саробга шошганга уни чалиб бер!
Чалиб бер, чалиб бер, андиша қилмай.
Ўтмишни сўзлама, ўгит керакмас,
Шу куйни бир марта чалиб берсанг бас.

***
Саида Зуннунова

09/07/2023

...Ёшлигимда жуда камбағал эдик. Мен нимжон ва заиф эдим.
Устозимиз тозаликка қаттиқ эътибор берарди. Ким сиёҳдонидан сиёҳ тўкиб юборса, унга икки жазодан бирини қўлларди: тарсаки ё бир доллар жарима.

Мен сиёҳдонни жуда эҳтиёт қилардим. Чунки отамнинг қўли калта, ошиқча доллари йўқ, ўзим ҳам устознинг калтагига дош бера олмайман. Лекин бир куни барибир сиёҳ партага тўкилиб кетди. Устоз менга ўқрайиб қаради. Жазо муқаррар эди.

Кечқурун отамга бўлган воқеани айтиб бердим. Отамнинг кўнгли бузилиб, мени устоз калтагидан қутқариб қолиш учун бир доллар берди.
Эртасига ўша долларни беришга кўзим қиймай, тишимни-тишимга қўйиб устознинг калтагига чидадим. Бу менинг пешона терим билан ишлаб топган биринчи долларим эди...

***
Марк Твен

09/07/2023

Мамлакатни олимлар, инженерлар, врачлар ва бошқа ақлий меҳнат соҳиблари тарк эта бошладими — демак миллат ва халқ ўзининг гултожларидан жудо бўлмоқда. Бундай мамлакатда «бизнеcменлар» ҳокимиятга келади, таги пастлар ва кўчада тарбия топган қаллоблар сиёсатдон бўлади, бозордаги чайқовчилар, спортчилар ва артистлар депутатга айланади.

Харс Йенсен (1904-1971), немис физиги,
Нобель мукофоти совриндори;
Швеция социал-демократик ишчи партияси раисининг сиёсий маслаҳатчиси.

Юқоридаги сўзларни 1932 йили нуфузли йиғинда айтган.

09/07/2023

Одам нархи арзонлашгандай, бу дунёнинг бозорларида...

09/07/2023

Бир гуруҳ олим ва профессорларни тўплаб самолётга ўтқазишибди.

Самолёт эшиклари ёпилиб энди парвозга тайёргарлик кўрилаётган пайт уларга бу самолёт улар ўқитган талабалар томонидан ясалганини маълум қилишибди.

Шунда самолётдаги олиму профессорлар дарҳол самолётни тарк этиб жонини сақлаб қолишга урина бошлашибди.

Фақатгина бир профессор ўз жойида хотиржам ва ўзига ишонч билан ўтирган эмиш.

Шунда кимдир ундан:
- Сиз нима учун самолётни тарк этишга уринмаяпсиз? - деб сўради.

Профессор эса ишонч билан:
- Самолётни ясаган конструкторлар менинг талабаларимку, - дебди.

Профессордан яна сўрашибди:
- Сиз талабаларингизга яхши таълим берганингизга ишончингиз комилми?

Профессор оҳиста жавоб берибди:
- Мени самолёт учмаслигига ишончим комил.

07/07/2023

Яна: «Ўнг қўлинг берганини чап қўлинг билмасин», дейилади мусулмончиликда. Бундай қаттиқ огоҳлантиришлар нечун? Кўз-кўз этилган ёки миннат қилинган эҳсон эгасининг у дунёсини қаро қилиши аниқ! Аммо бу дунё учун эса зиёни ундан-да кўпроқдир! Сизу мен одамларни яхши-ёмон, ёқимли-ёқимсизга ажратамиз, аммо Аллоҳ учун жами инсон бирдай азиз ва мукаррамдир. Энди, Худонинг
ўзи эъзозлаб турган бандасини бошқа бир бандаси синдириб қўйса-чи?!...

Келинг, мисолларга ўтайлик: миллий қадриятларга суянайлик деган яхши гап ўртага ташланди. Ҳокимиятлар, ташкилотларда эҳсон, хайрия ишлари бошланиб кетди.

Бамисоли улоқ дейсиз! Гўё чангаллаб олган мақсади - ўлик улоқ тупроққа беланяптими, оёғи синдими, кўзи ўйилдими - унга қаралмайди, шу ола-тасир ичида от суриш шарт! Яна
бу чавандозлар жўн оломон эмас, катта-кичик жамоа сардорлари, маслаҳатгўй, етакчи инсонлар! Мен бу ерда сиз уюштираётган эҳсон тўйларини назарда тутяпман, ҳурматли
раҳбарлар!

Савоб деб қилаётганингиз савоб эмас, фақат миннат ва азиз инсонларни сазойи қилишдир!

Сиз айюҳаннос солиб тўй қилиб бермасангиз ҳам, бу йигитлар жуфтсиз қолмас эди. Суннат тўйларига аралашмасангиз ҳам, энг камбағал оила бўлса-да, ўғлининг қўлини албатта
ҳалоллаб оларди. Саксон саккизта мухбир чақириб, телевизорга ёйиб, ўнта мажлисда оғиз кўпиртириб ҳисобот бериб нимага эришдингиз?
Сизга қолгани гуноҳ, етказганингиз фақат озор бўлди.

Бир эсланг, телекамеранинг рўпарасида турган куёвларнинг бирортасини кишиларга тик қараганини ёки табассум билан турганини кўрганмисиз?

Ҳаммамиз учун тўйимиз бўлган
кун хотирамизнинг энг порлоқ нуқтасидир, аммо сиз сазойи қилаётган йигитлар учун бу кун энг забун кундир!

Сиз уни суратга оляпсиз, унинг эса юраги йиглайди: «Эй, Аллоҳ, нега қўлимни калта қилдинг-дейди у, - ўз жуфти ҳалолимни
бировларнинг миннатли пулига оляпманми?

Нега мени ўртага солдинг, йигит деган номим қайда қолди?» дея бўзлайди унинг орияти! Кейинчалик ҳам жуфтидан кўнгли
кўтарилган пайтлар яна юрагини армон титади: «Шундай бебаҳо экансан, ўзим пул топиб тўй қилсам бўлмасмиди?!» дея зимдан нурайди.

Мана сиздан қолган доғ!...

Сиз томошабинларга кино қилиб кўрсатган «тўй
болалар» эртага бир думаласа, ўн беш - ўн олтига киради.
Бола бола-да! Гурунглашиб ўтириб «ошна, ота-онангнинг кучи етмагани учун суннат тўйингни пул тўплаб қилишган экан-а», деса, миллатнинг бир норғул боласи ҳаётга синиб
кириб келади. Бу ҳам сиз берган зиён!

Фарзанд кўрганки кишининг ичида офтоб чарақлайди.
Аммо ҳалиги «тўй бола» улғайиб ўғил кўрса, боласининг юзига юзини босиб йиғлаб шивирлайди: «Сени ҳеч қачон ўзимга ўхшатмайман», дейди у. «Сени ҳеч кимга муҳтож
қилмайман», дея юрагини оғритади.

Мана сизнинг узоққа борадиган «шарофатингиз».

Биродар, сизни яратган миллатингизнинг феълини билмайсиз-у, унинг қадриятларини «тикламоқчи» бўласиз!

Маълумки, бизнинг халқ ўғил кўрди - гувала қуяди, мана бу ерга чиройли уйлар соламан, тўйлар қиламан деб ният қилади. Бир-бирига ҳам уйингизда қўша-қўша тўйлар
бўлсин деб дуо беради. Сиз тўй қилиб бераётган куёвлару тўй болаларнинг барчасини уйи-жойи бор-ку! Нега уларнинг муборак никоҳларини кўчада ўқиттириб, меҳмонларига кўчада ош едирасиз? Нега тўйлар тилаб ётган
остоналарини йиғлатасиз?

Асли ниятингиз эҳсон эди, илинганингизни бир вакил билан кириб, «тўёна» дея кўрпачасининг тагига аста қўйиб чиқсангиз бўлмасмиди? Ўз номидан ош бериб, ўз номидан
меҳмон кутса, унга кўпроқ татимасмиди?

Эҳсон агар миннатга, писандага айланар экан, давоми кулфатдир. Қиёматдаги сазойи бўлишингизни қўя турайлик, бу дунёдаги яна бир зиёнингиздан куйиб турибмиз. Сизнинг
дастингиздан миллий ориятга путур етмоқда, баъзи жойларда ўзи соғ туриб, эри тирик туриб, қўл-оёғи, ақли бутун туриб «фалончидан мен камбағалроқман, нима учун унинг
боласига тўй қилиб берасан-у менга йўқ», дейдиганлар пайдо бўла бошлади.

Ҳамма нарса ниятга боғлиқдир. Сизнинг ниятингиз ёмон эди, шуҳрат орттирмоқчи эдингиз. Шунинг учун Аллоҳ шунча югуриб-елишингизни бекор қилди, шуҳрат ҳам
орттирмадингиз, дилларни ҳам вайрон қилдингиз...

***
Турсуной Содиқованинг "Ризолик излаб" китобидан

07/07/2023

Ёввойи ҳайвонлар орасида энг кўп сувсиз яшай оладиган ҳайвон туялар деб ўйлайсизми?

Адашасиз.

Энг узоқ муддат давомида сувсизликка чидамли жонзот бу - каламуш.

07/07/2023

#КАШФИЁТ

ШОҲ ЖАМШИД БАЗМЛАРИ.

Қадимий Эрон ҳукмдори Жамшид Жамнинг номи биринчи бўлиб шаробни ўйлаб топган киши сифатида тарихда қолган. Жамшиднинг шаробни ўйлаб топиши бундай содир бўлган:

У бир куни ов қилиш учун аъёнлари билан тоққа йўл олди. Кетаётиб тасодифан ғарқ пишиб ётган узумзорга дуч келди. Узумдан тердириб, ачитқисини ўлимга маҳкум қилинган қотилларни кўпроқ қийнаб ўлдириш учун уларга беришни буюрди. Унинг фармонига биноан ачитқидан сиқиб олинган шарбатни ўлимга маҳкумларга зўрлаб ичиришди. Шунда маҳкумларнинг бири қаттиқ уйқуга кетди. Бир қанча вақт ўтганидан кейин уйғониб, ўзига келди ва яна озгина ичиришларини сўради. Иккинчи марта шаробга тўйиб олгач, хурсандчиликдан кўзлари завқ-шавқ билан порлай бошлади. Бу ҳолатни ҳайрат билан кузатиб турган Жамшид шарбатдан татиб кўришга жазм этади. Ундан кейин аъёнлар ҳам ичиб кўришади. Ҳаммалари ичкиликнинг кайфи билан эс-ҳушларини йўқотишади.
Шундай қилиб, ҳукмдорнинг барча маросимларида узумдан тайёрланадиган ичимликлар ичиш одат тусига кирди. Ҳар гал дастурхон тузалиб, Жамшид ёронлари билан давра қурар экан, албатта маст бўлиб, вақтичоғлик қилишар эди. Унга «Жам анъанаси, Жам маросими» номини беришди.
Жамшид Эронда зардуштийлардан ҳам олдин шароб ичиш маросимини ўтказган, йиғинларда турли хил ичкиликлар билан фуқароларини «сийлаган». Аста-секин шароб ичиш урфга кирган.
Кейинчалик асма дарахтининг узумлари ажратиб олиниб, ачитқисидан тайёрланган шароб қўшни халқларга ҳам тарқатилган. Қадимги мисрликлар, ибронийлар, юнонлар шу тариқа ичкиликка мубтало бўлишган эди. Бора-бора Ҳиндистон, Рум, Хитой, Арабистон, Шом (Сурия), Мисрда турли кўринишларда ичкиликлар пайдо бўлди.

Асрлар ўтиб, Жамшид базмлари тилларда достон бўлган («Базми Жамшид» ибораси ҳатто бизда ҳозиргача ҳам ишлатиб келинади). Инсонлар бир-бирларини шароб билан сийлаб, ўша базмларни ёдга олишган, ичкилик мажлислари, зиёфатлари уюштиришган. Шу тариқа шаробни ўйлаб топган Жамшид Жамнинг номи одамлар орасида машҳур бўлиб кетган. Майхўрлар доим Жамнинг шарафига ичишган, уни хотирлаб, май қадаҳини «Жоми Жам» деб номлашган. Шоирлар уни шарафлаб, ашъор ёзишган.

07/07/2023

Қадимги Миср фиръавнлари ўз қулларидан пашшахўрак сифатида фойдаланишган.

Улар ўз қуллари баданига асал суртишган ва бу орқали иккита масалани бирваракайига ҳал қилишган.
Яъни, пашшаларнинг эътибори фиръавнга эмас қулларга қаратилиши ва қулларга қўнган пашшалар учун асал қопқон ва хўрак бўлиб хизмат қилган.

07/07/2023

Ҳолливуднинг "Шараф хиёбони" ("Hollywood walk of fame) даги бокс юлдузи Муҳаммад Алининг юлдузи бошқа юлдузлардан ажралиб туради.

Муҳаммад Алининг юлдузи анъанага кўра тротуарга эмас, балки унинг илтимосига кўра "Долби" театри деворига ўрнатилган.

Чунки бокс афсонаси ўзи кўтариб юрган исм, яъни пайғамбаримиз Мухаммад алайҳисаломнинг муборак исмини оёқ остида топталишини истамаган.

IQBOL

11/07/2023

09/07/2023

09/07/2023

09/07/2023

09/07/2023

09/07/2023

07/07/2023

07/07/2023

07/07/2023

07/07/2023

07/07/2023

Address

Website

Alerts

Shortcuts

Share

Category