01/07/2025
MỘT NGÀY MỚI
Hôm nay, 1 tháng 7 năm 2025, Việt Nam bước vào một chương mới trong lịch sử quản trị quốc gia. Lần đầu tiên, cả nước chính thức vận hành theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, bỏ cấp huyện, tổ chức lại toàn bộ thiết chế hành chính từ trung ương đến tận cơ sở. Những điều từng được coi là bất khả thi trong hàng chục năm, hôm nay đã thành hiện thực.
Bản đồ hành chính thay đổi. Từ 63 đơn vị cấp tỉnh giờ còn 34. Từ hơn 10.000 xã, phường, thị trấn giờ chỉ còn hơn 3.300 đơn vị. Và quan trọng hơn, không chỉ là việc thay tên hay gộp địa giới. Bộ máy được tổ chức lại, hệ thống chính trị đồng bộ sắp xếp lại nhân sự, quyền lực được phân bố lại theo cách chưa từng có tiền lệ.
34 Bí thư Tỉnh ủy, Thành ủy đã được công bố hôm qua. Trong đó có tới 27 người không phải người địa phương. Có người từng là tướng lĩnh quân đội hay công an. Có người từng đứng đầu tỉnh thành khác. Có người là cán bộ nữ đầu tiên giữ vai trò lãnh đạo tối cao tại một trung tâm chính trị lớn. Có người ở tuổi còn rất trẻ nhưng đã kinh qua nhiều nhiệm vụ quản lý phức tạp. Đây không chỉ là sự điều động nhân sự mà là cuộc thử nghiệm năng lực thực sự của một bộ máy đã quyết định chuyển trạng thái.
Nhưng hôm nay không chỉ là ngày của những tân Bí thư. Còn là ngày đầu tiên của hàng vạn cán bộ, viên chức ở các địa phương sáp nhập bước vào trạng thái làm việc mới. Và thực tế không dễ dàng. Nhiều người không được phân về trung tâm hành chính của tỉnh mới. Khoảng cách có nơi lên tới hơn 100 km. Gần thì đi về trong ngày. Xa thì sáng thứ hai đi, chiều thứ sáu về. Có nơi phải di chuyển bằng xe buýt xuyên tỉnh. Gia đình một nơi, công việc một nơi. Một bộ máy mới không thể không có những rơi rụng. Và thực tế chắc chắn sẽ xảy ra.
Cải cách luôn mang theo đổi thay. Những ai quen hưởng đặc quyền hành chính cũ, quen giữ ghế mà không chịu vận động, sẽ thấy chỗ đứng không còn chắc chắn. Những ai sống bằng thổi giá đất, bằng dự án không sản xuất thật, bằng vay vốn không có dòng tiền thực, từ nhiều tháng nay đã bắt đầu cảm nhận rõ sự siết chặt. Ngay từ khi Nghị quyết 57 được ban hành, một chuỗi đảo chiều đã bắt đầu. Ngân hàng không còn dễ dãi với tài sản ảo. Những phương án vay dựa trên đất đai bị đình lại. Dòng tiền chảy về sản xuất, về khoa học công nghệ, về các mô hình kinh tế thật.
Đây mới là giai đoạn đầu của cải cách. Không có cải cách nào làm hài lòng tất cả. Nhưng nếu tiếp tục duy trì mô hình cũ, thì đất nước sẽ tiếp tục bị kìm hãm bởi chính tư duy đã tạo ra trì trệ. Đã 50 năm kể từ ngày thống nhất. Không thể mãi quay vòng trong chiếc áo chật chội ấy.
Hôm nay là một ngày mới. Không chỉ vì lịch sang trang. Mà vì cả một đất nước đang lựa chọn gấp lại trang cũ, để viết một trang khác cho tương lai. Trang ấy không có sẵn kết quả. Nhưng đã có những người bắt đầu viết bằng hành động thật. Và chỉ có hành động thật mới là giấy thông hành duy nhất để bước tiếp trong thời đại mới.
