21/05/2025
Trong triết lý Yoga, đặc biệt là trong Yoga Sutras của Patanjali, con đường dẫn đến sự hợp nhất (Yoga) được chia thành Tám Nhánh (Ashtanga Yoga). Hai nhánh đầu tiên, và cũng là nền tảng đạo đức quan trọng nhất, là Yama và Niyama. Chúng không phải là các tư thế (asana) hay bài tập thở (pranayama), mà là những nguyên tắc đạo đức và kỷ luật tự thân cần thiết để thanh lọc tâm trí và chuẩn bị cho các giai đoạn cao hơn của thực hành Yoga.
1. Yama (Các quy tắc về đạo đức)
Yama đề cập đến các nguyên tắc đạo đức và ứng xử của chúng ta đối với thế giới bên ngoài, đặc biệt là với những người khác. Đây là những "giới luật" hoặc "điều nên tránh" để tạo ra sự hài hòa trong các mối quan hệ xã hội và giữ cho tâm trí thanh tịnh. Có 5 Yama:
* Ahimsa (Không bạo lực):
* Ý nghĩa: Đây là Yama quan trọng nhất, có nghĩa là không gây hại cho bất kỳ sinh vật nào (bao gồm cả bản thân) bằng suy nghĩ, lời nói hay hành động.
* Thực hành:
* Không bạo lực thân thể: Tránh đánh đập, gây thương tích cho người khác hoặc động vật.
* Không bạo lực lời nói: Tránh nói những lời cay nghiệt, chửi rủa, nói dối gây hại, hoặc phán xét tiêu cực.
* Không bạo lực tinh thần: Tránh những suy nghĩ thù hận, oán giận, đố kỵ. Thực hành lòng từ bi (metta) và sự tha thứ.
* Mục tiêu: Tạo ra một môi trường hòa bình, giảm thiểu xung đột và nuôi dưỡng lòng trắc ẩn.
* Satya (Chân thật):
* Ý nghĩa: Sự trung thực trong mọi khía cạnh: lời nói, hành động và suy nghĩ.
* Thực hành:
* Nói sự thật: Luôn nói thật, nhưng với điều kiện là lời nói đó không gây hại. Nếu sự thật có thể gây tổn thương nghiêm trọng, Ahimsa sẽ được ưu tiên.
* Suy nghĩ chân thật: Thành thật với chính mình, không tự lừa dối bản thân.
* Hành động chân thật: Sống đúng với những gì mình nói và nghĩ.
* Mục tiêu: Xây dựng sự tin cậy, rõ ràng và minh bạch trong giao tiếp và các mối quan hệ.
* Asteya (Không trộm cắp):
* Ý nghĩa: Không lấy những gì không thuộc về mình, cả về vật chất lẫn phi vật chất.
* Thực hành:
* Không trộm cắp tài sản: Không lấy cắp đồ vật của người khác.
* Không chiếm đoạt công sức: Không nhận công lao về mình khi đó là của người khác.
* Không gian lận: Trong học tập, công việc, hay các giao dịch.
* Không lợi dụng: Không lợi dụng tình thế hoặc sự thiếu hiểu biết của người khác để trục lợi.
* Mục tiêu: Nuôi dưỡng sự liêm chính, tôn trọng quyền sở hữu và sự công bằng.
* Brahmacharya (Tiết dục / Kiểm soát năng lượng):
* Ý nghĩa: Ban đầu thường được hiểu là độc thân hoặc tiết chế tình dục. Tuy nhiên, trong ngữ cảnh rộng hơn, nó là việc sử dụng năng lượng một cách có ý thức, không lãng phí vào những ham muốn vô bổ, mà hướng nó vào mục đích cao thượng hơn, đặc biệt là mục tiêu tâm linh.
* Thực hành:
* Tiết chế ham muốn: Không chỉ ham muốn tình dục, mà còn các ham muốn khác như ăn uống quá độ, ngủ quá nhiều, v.v.
* Hướng năng lượng: Chuyển hóa năng lượng thô (như năng lượng tình dục) thành năng lượng tinh tế hơn cho việc tu tập, sáng tạo.
* Sống có chừng mực: Trong mọi hoạt động, tránh sự thái quá.
* Mục tiêu: Bảo tồn và chuyển hóa năng lượng, tăng cường sức sống và sự tập trung cho mục tiêu tâm linh.
* Aparigraha (Không tham lam / Không tích trữ):
* Ý nghĩa: Không ham muốn sở hữu quá mức, không tích trữ những thứ không cần thiết.
* Thực hành:
* Sống giản dị: Hài lòng với những gì mình có, không chạy theo vật chất.
* Chia sẻ: Sẵn lòng cho đi những thứ mình có thể.
* Buông bỏ: Thực hành buông bỏ những thứ không còn phục vụ cho sự phát triển của bản thân.
* Giảm thiểu rác thải: Sống có ý thức về môi trường.
* Mục tiêu: Giải thoát khỏi sự ràng buộc của vật chất, giảm bớt gánh nặng tâm lý và sống một cuộc sống nhẹ nhàng hơn.
2. Niyama (Các quy tắc cá nhân / Kỷ luật tự thân)
Niyama tập trung vào các nguyên tắc đạo đức và kỷ luật mà một người thực hành Yoga nên áp dụng cho chính bản thân mình, hướng về sự phát triển nội tâm và tinh thần. Cũng có 5 Niyama:
* Saucha (Thanh tịnh / Sạch sẽ):
* Ý nghĩa: Sự thanh tịnh về cả thể chất và tinh thần.
* Thực hành:
* Thân thể: Giữ gìn vệ sinh cá nhân, ăn uống lành mạnh, tập luyện để cơ thể khỏe mạnh.
* Môi trường: Giữ gìn sự sạch sẽ và gọn gàng của không gian sống, làm việc.
* Tâm trí: Thanh lọc tâm trí khỏi những suy nghĩ tiêu cực, cảm xúc ô nhiễm (tham, sân, si).
* Mục tiêu: Tạo ra một nền tảng trong sạch cho sự phát triển của tâm trí và tinh thần.
* Santosha (Tri túc / Hài lòng):
* Ý nghĩa: Sự bằng lòng, chấp nhận và cảm thấy hạnh phúc với những gì mình đang có, không so sánh hay than phiền.
* Thực hành:
* Biết ơn: Trân trọng những điều tốt đẹp trong cuộc sống, dù là nhỏ bé.
* Chấp nhận: Chấp nhận những hoàn cảnh hiện tại, kể cả những điều không như ý muốn, và tìm cách thích nghi hoặc cải thiện mà không oán trách.
* Không tham lam: Liên quan đến Aparigraha, không chạy theo những thứ phù phiếm.
* Mục tiêu: Mang lại sự bình an nội tại, giảm thiểu căng thẳng và lo lắng do sự ham muốn không ngừng gây ra.
* Tapas (Khổ hạnh / Nhiệt huyết):
* Ý nghĩa: Sự kỷ luật tự giác, ý chí mạnh mẽ để vượt qua những khó khăn, thách thức trong việc tu tập và rèn luyện bản thân. Nó cũng có thể được hiểu là "đốt cháy" những tạp niệm, tiêu cực.
* Thực hành:
* Kiên trì: Duy trì việc thực hành yoga, thiền định đều đặn dù gặp khó khăn.
* Vượt qua giới hạn: Vượt qua sự lười biếng, thói quen xấu, vùng an toàn để phát triển bản thân.
* Tự chủ: Kiểm soát các giác quan, ham muốn, cảm xúc.
* Mục tiêu: Rèn luyện ý chí, tăng cường nghị lực và sức mạnh nội tại để tiến bộ trên con đường tâm linh.
* Svadhyaya (Tự học / Tự nghiên cứu):
* Ý nghĩa: Việc tự học hỏi, nghiên cứu các kinh điển, giáo lý tâm linh và quan trọng hơn là tự quán chiếu, tìm hiểu về bản thân mình.
* Thực hành:
* Nghiên cứu kinh sách: Đọc và suy ngẫm về các văn bản triết học, tâm linh.
* Quán chiếu nội tâm: Dành thời gian để nhìn nhận lại hành động, suy nghĩ, cảm xúc của mình.
* Nhật ký: Viết nhật ký để theo dõi sự phát triển bản thân.
* Mục tiêu: Phát triển trí tuệ, hiểu biết sâu sắc về bản chất của vũ trụ và chính mình, từ đó đạt được sự tự nhận thức.
* Ishvara Pranidhana (Quy phục Thượng đế / Hiến dâng):
* Ý nghĩa: Sự buông bỏ, tin tưởng và hiến dâng hành động của mình cho một sức mạnh tối cao (có thể là Đấng Tạo hóa, Ý chí thiêng liêng, hoặc chỉ đơn giản là một lý tưởng cao cả). Đây không nhất thiết phải là tín ngưỡng tôn giáo, mà là thái độ khiêm nhường, không chấp vào kết quả của hành động.
* Thực hành:
* Buông bỏ chấp trước: Không bám víu vào thành quả của công việc.
* Phục vụ vô vị lợi: Làm việc vì lợi ích chung, không mong cầu danh lợi cá nhân.
* Lòng biết ơn: Luôn cảm thấy biết ơn cuộc sống và những gì mình nhận được.
* Mục tiêu: Giải thoát khỏi sự ràng buộc của cái tôi, sự lo lắng về kết quả, và đạt được sự bình an trong tâm hồn.
Mối liên hệ giữa Yama và Niyama:
Yama và Niyama không tách rời mà bổ sung cho nhau. Yama giúp chúng ta tạo ra một mối quan hệ hài hòa với thế giới bên ngoài, trong khi Niyama giúp chúng ta phát triển sự kỷ luật và thanh tịnh nội tâm. Cả hai đều là những nền tảng đạo đức vững chắc, giúp người thực hành Yoga xây dựng một lối sống cân bằng, có ý thức, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hành các nhánh Yoga tiếp theo như Asana (tư thế) và Pranayama (hơi thở), tiến đến mục tiêu cuối cùng là Samadhi (hợp nhất).
Gemini (2025)
