04/01/2023
𝟲 𝗟𝘆́ 𝗗𝗼 𝗞𝗵𝗶𝗲̂́𝗻 𝗧𝗲̂́𝘁 𝗡𝗴𝘂𝘆𝗲̂𝗻 𝗗𝗮́𝗻 𝗡𝗴𝗮̀𝘆 𝗖𝗮̀𝗻𝗴 𝗡𝗵𝗮̣𝘁
Năm nào cũng vậy, cứ mỗi độ Tết đến, cuộc tranh luận có nên gộp tết Tây với tết ta, nhiều ý kiến than phiền là “Tết ngày càng nhạt”, Tết làm cho nhiều người mệt mỏi, tốn kém, công việc đình đốn, nhiều người bày tỏ cảm xúc “sợ Tết”, “ghét Tết”… lại “nổ ra”. Những lý lẽ đó không phải không có căn cứ. Cuộc sống thay đổi, dĩ nhiên cách ăn Tết của chúng ta cũng thay đổi theo, bản sắc văn hóa truyền thống đang mai một dần, đồng thời, cộng đồng tiếp thu những giá trị, sắc màu văn hóa mới, cách ứng xử mới. Vậy có bao giờ thế hệ trẻ tự hỏi, Tết ngày càng nhạt là do đâu?
1. Bởi vì hồi nhỏ, khi còn một tháng nữa mới đến Tết bố mẹ hay chở bạn đi may 1 bộ quần áo mới, nói với bạn để dành Tết đến mới được mang ra mặc. Còn bây giờ suốt ngày mua hàng online, suốt ngày nhận bưu phẩm, Tết thì cũng chỉ là đặt nhiều hơn vài đơn hàng mà thôi.
Thật vậy, trước đây, cứ mỗi độ Tết đến là lại phải sắm sửa, chuẩn bị dưa hành, bánh chưng, bánh tét,… hối hả dọn dẹp trong ngoài suốt những ngày cuối năm. Giờ đây, trong thời mà người người nhà nhà đều bị cuốn vào guồng quay cuộc sống, người ta không còn muốn phải tất bật chuẩn bị quá nhiều, nên mọi thứ được mua sắm chỉ bằng một cái click chuột. Khi muốn mua bánh kẹo, mứt Tết, thậm chí cả bánh chưng, bánh tét… người ta đã có thể order qua mạng và nhận về tận nhà.
2. Hồi trước mỗi lần Tết đến, bố mẹ lại cho bạn đi cùng để chúc Tết họ hàng nội ngoại, anh em bạn bè, đi đến đâu bạn nhận được lì xì đầy túi đến đấy. Còn bây giờ, bạn chẳng còn nhỏ nữa, lì xì cũng vì thế mà ít dần đi.
Chẳng phải ngày nhỏ, một trong những điều khiến bạn háo hức Tết đến nhiều nhất là những phong bao lì xì đỏ thắm hay sao? Tất nhiên ai rồi cũng phải lớn, thậm chí giờ đây còn phải lì xì ngược lại cho các em, các cháu nhỏ hơn, chính vì thế mà cảm giác phấn khởi cũng mất đi ít nhiều. Ngoài ra, Tết là khoảng thời gian để ta thư thái, sống chậm lại sau một năm bộn bề lo toan vất vả. Vậy mà giờ đây, Tết lại trở nên vội vàng hơn bao giờ hết. Bạn bè, những mối quan hệ, những bữa tiệc, những cuộc gặp gỡ ngày cuối năm mang nặng hình thức khiến ta có phần mệt mỏi hơn thường lệ.
3. Hồi trước, đêm Giao thừa với những giây phút thiêng liêng háo hức đi xem pháo hoa, đón năm mới đến rạng sáng mới về. Còn bây giờ bạn đón Giao thừa bên bàn phím máy tính.
Tết thời công nghệ, người ta than phiền sao ngày càng chán, chẳng qua là vì ta đang quá mải mê, còn phải chúc Tết trên Facebook, dọn mâm cỗ cúng cũng không quên chụp hình check-in cho đúng trào lưu. Bạn bè gặp gỡ, gia đình quây quần cũng tay lăm lăm chiếc điện thoại.
4. Hồi trước háo hức đến Tết vì được ăn bánh chưng, được gói bánh, trông bánh. Giờ thì ngày nào cũng có thể ăn bánh chưng nhưng mùi vị không còn ngon như trước nữa rồi.
Ông bà hay nói: làm thì cũng không ăn bao nhiêu, nhưng cứ phải nấu nấu nướng nướng, cả nhà quây quần thì Tết mới là Tết. Nhưng giờ đây, dường như nhiều mối bận tâm khác chiếm lấy tâm trí bạn nhiều hơn là việc chỉ đơn thuần tận hưởng không khí tất bật khi Tết đến. Không chỉ thế, công nghệ giúp ta có nhiều phương tiện để giải trí hơn: qphim ảnh, các chương trình truyền hình,… giờ cũng hiếm có cảnh quây quần ngoài sân bên nồi bánh chưng chờ giao thừa đến, hay ông bà cha mẹ cùng con cái ngồi ôn lại một năm đã qua. Đó là lý do vì sao người ta cứ luôn miệng bảo Tết ngày càng mất vị.
5. Hồi trước đêm giao thừa dù có buồn ngủ đến mấy cũng cố thức dậy để nhận lì xì. Còn bây giờ, đến giờ vẫn chưa đi ngủ được.
Thay vì phụ giúp ông bà, cha mẹ chuẩn bị cho Tết, một số bạn lại phớt lờ và xách máy đi chụp choẹt để có một bộ ảnh “úp phây”. Số khác lại chọn cách đi comment dạo trên Facebook. Số còn lại thì chọn cách cúi gằm mặt vào chơi với máy tính bảng thay vì hỏi han, chuyện trò lúc họ hàng, anh chị em sang thăm… Ngay cả giây phút thiêng liêng như đốt pháo hoa giao thừa, nhiều người cũng sẵn sàng im lặng để đứng ghi lại những thước phim sẽ xóa trong nay mai thay vì thưởng thức và hò reo hoan hỉ.
Không phải vì Tết đã không còn mùi vị Tết, mà là tuổi của bạn đã không còn thích hợp làm người vui vẻ nhất mỗi khi Tết đến xuân về nữa rồi.
Tết thời công nghệ tính ra sướng bội phần, chẳng phải loay hoay mệt mỏi mỗi lần tiếp khách, các bà các cô cũng có thời gian phấn son đẹp đẽ, không phải nấu nướng như xưa. Thế mà người ta cứ nhớ Tết xưa, không phải nhớ các món ngon tự làm cho hợp khẩu vị, mà chỉ nhớ cái không khí ấm áp của gia đình.
6. Công nghệ không có lỗi, nó đang giúp chúng ta sống tiện ích hơn mỗi ngày. Việc quan trọng là cách chúng ta sử dụng chúng ra sao. Tết không nhạt, chúng ta mới là người khiến cho Tết trở nên mất dần ý nghĩa. Dĩ nhiên, những lý do trên chỉ mang tính chất chủ quan, có giá trị tham khảo và chúng ta không có quyền chỉ trích nếu nó trái ý của mình. Song có lẽ ta nên một lần nhìn lại những gì mình đã làm, đã đầu tư và đã dành ra cho Tết này để biết rằng: Xuân nhạt – nhạt vì ta hay nhạt vì ai?
Tết đã thay đổi và còn sẽ tiếp tục thay đổi. Chúng ta khó có thể hình dung, vài chục, vài trăm năm sau, cộng đồng sẽ ăn Tết như thế nào. Tuy nhiên, niềm tin về một Tết Nguyên đán mang giá trị văn hóa và nhân văn sâu sắc sẽ mãi đồng hành cùng người dân Việt Nam, đồng thời, người Việt ăn Tết sẽ ngày càng văn minh hơn. Và Tết sẽ không phải là lực cản, mà là nền tảng, động lực phát triển xã hội.
➖➖
DA NANG - SON
Tất tần tật về Đà Nẵng
