27/03/2025
Khám phá thế giới Rừng tự nhiên cùng Forest Park.
Thế giới tự nhiên trong các khu rừng ẩn chứa một “Internet ngầm” mà hiếm ai biết đến – một kỳ quan vượt xa mọi sáng tạo của con người. Người ta gọi nó là “wood wide web” – mạng lưới nấm rễ (mycorrhizae) trải dài dưới lòng đất, nơi các cây trong rừng kết nối với nhau qua hệ thống rễ tinh vi.
Cây cối không chỉ đứng yên, sống cô độc. Chúng chia sẻ nước, chất dinh dưỡng, và thậm chí là thông tin qua mạng lưới này. Khi một cây đối mặt với hạn hán, sâu bệnh hay côn trùng tấn công, nó phát ra tín hiệu cảnh báo. Những cây khác “lắng nghe” và điều chỉnh hành vi để tự bảo vệ. Hơn thế, chúng còn biết chăm sóc lẫn nhau.
Những cây non mọc lên trong bóng râm, nơi ánh sáng không đủ để quang hợp, được nuôi dưỡng bởi các cây lớn xung quanh – đôi khi chính là cây mẹ của chúng. Qua mạng lưới ngầm, cây mẹ truyền đường vào rễ con, như một hành động “cho con bú” đầy yêu thương. Nhà lâm nghiệp người Đức Peter Wohlleben đã miêu tả điều này bằng hình ảnh vừa mạnh mẽ vừa xúc động, khiến ta không khỏi trầm trồ trước sự sống.
Khoa học đang dần hé lộ những bí ẩn này. Một nghiên cứu trên *New Phytologist* cho thấy các cây thông Douglas già kết nối qua mạng nấm rễ, truyền carbon sang cây con để giúp thế hệ sau sống sót trong điều kiện khắc nghiệt. Một nghiên cứu khác trên *Nature Communications* chỉ ra rằng sự đa dạng của mạng lưới mycorrhizae không chỉ tăng năng suất mà còn củng cố sự ổn định của hệ sinh thái rừng, khẳng định vai trò sống còn của nó đối với những cánh rừng già.
Cây cối giao tiếp bằng hormone, hóa chất, và cả tín hiệu điện – một ngôn ngữ phức tạp mà con người mới chỉ chạm đến bề mặt. Không chỉ dưới đất, chúng còn “nói chuyện” qua không khí. Khi một con hươu cao cổ gặm lá cây keo, cây lập tức tỏa ra khí ethylene như một lời cảnh báo. Các cây keo lân cận “ngửi” thấy và bơm tannin vào lá – một chất khiến kẻ thù phải chùn bước vì nguy cơ ngộ độc.
Dưới mỗi bước chân ta đi trong rừng, có thể là 300 dặm mạng lưới nấm rễ đang âm thầm vận hành – một hệ thống sống động, tinh tế đến mức khiến khái niệm “trí thông minh” của chúng ta trở nên nhỏ bé. Thế giới tự nhiên vẫn còn là một bí ẩn lớn. Nhưng càng khám phá, ta càng nhận ra: sự sống được đan kết bởi một trí tuệ sâu thẳm và một tình thương lặng lẽ, vượt xa những gì ta có thể tưởng tượng.