18/09/2025
[ Peer Review Week 2025]
✨ CÁC HÌNH THỨC PHẢN BIỆN PHỔ BIẾN
(English below)
Phản biện khoa học (Peer Review) là “người gác cổng tri thức”, đảm bảo chất lượng và tính minh bạch cho các công trình nghiên cứu. Hằng năm, cộng đồng học thuật quốc tế cùng nhau hưởng ứng Peer Review Week, tôn vinh những đóng góp thầm lặng của nhà phản biện. Nhân dịp PRW, chúng ta cùng nhìn lại ba hình thức phản biện phổ biến:
1️⃣ Kín hai chiều (Double-blind Peer Review): Cả tác giả và phản biện đều ẩn danh. Mục đích của phương pháp này là để loại bỏ các thành kiến cá nhân hoặc xung đột lợi ích có thể ảnh hưởng đến chất lượng, đồng thời tăng tính công bằng và khách quan của quá trình đánh giá, phản biện. Đây là phương pháp phản biện được phần đa các tạp chí, hội thảo khoa học trên thế giới sử dụng và được ưa chuộng bởi cộng đồng nghiên cứu khoa học. Hình thức này đặc biệt phổ biến trong khoa học xã hội và nhân văn.
2️⃣Kín một chiều (Single-Blind Peer Review): Tác giả không biết ai là phản biện mà chỉ phản biện biết tác giả. Hình thức này cho phép người phản biện đưa ra các đánh giá trung thực mà không bị sợ bị tác giả biết danh tính. Ngoài ra, việc có thông tin tác giả và đơn vị công tác giúp phản biện có thể đánh giá bài viết trong bối cảnh các nghiên cứu trước đó của tác giả, từ đó cung cấp phản hồi có chiều sâu hơn. Nhưng việc lộ danh tính tác giả có thể ảnh hưởng đến chất lượng nhận xét của phản biện, ví dụ khi bị phân biệt đối xử về giới tính, quốc tịch hoặc có định kiến…Việc này tiềm ẩn rủi ro về tiêu chí phi khoa học trong học thuật.
Hình thức này hiện nay khá phổ biến nhất đối với các tạp chí khoa học tự nhiên và y học.
3️⃣ Phản biện mở (Open Peer Review): Danh tính và/hoặc nội dung phản biện được công khai. Điều này giúp cả tác giả và phản biện tăng cường tính minh bạch, đồng thời các phản biện chịu trách nhiệm về tiến độ, thời gian và đánh giá của họ. Các thành kiến và xung đột lợi ích từ phía phản biện có thể được cộng đồng học thuật nhận diện. Điểm khác biệt lớn nhất giữa phản biện mở và phản biện ẩn danh một chiều, hai chiều là phản biện được biết danh tính, được ghi nhận và được giới học giả biết đến nhiều hơn. Hình thức này đang được nhiều tạp chí quốc tế như PLOS, eLife, Royal Society Open Science, Frontiers, BMC áp dụng, nhằm thúc đẩy minh bạch và trách nhiệm. Phản biện mở đang ngày càng phổ biến trong các ngành khoa học tự nhiên, y học và khoa học sức khỏe.
Hiện nay, phản biện kín hai chiều vẫn là hình thức phù hợp cho các tạp chí khoa học tại Việt Nam. Tuy nhiên, xu hướng quốc tế đang ngày càng đa dạng hóa với việc áp dụng các mô hình phản biện một chiều, thậm chí phản biện mở. Đây là kinh nghiệm hữu ích để các tạp chí trong nước tham khảo.
-----------------
Peer review is often considered the “gatekeeper of knowledge”, ensuring quality and transparency in research. Every year, the global academic community celebrates Peer Review Week (PRW) to recognize the invaluable yet often unseen contributions of reviewers. On this occasion, let us revisit three common mode of peer review:
1️⃣ Double-blind Peer Review
Both the author and the reviewers remain anonymous. The purpose of this method is to minimize personal bias or conflicts of interest that might affect the quality of the review, thereby enhancing fairness and objectivity in the evaluation process. This is the most widely adopted model by academic journals and conferences worldwide and is particularly popular within the social sciences and humanities.
2️⃣ Single-blind Peer Review
The reviewers know the identity of the author, but the author does not know the reviewers. This approach allows reviewers to provide candid feedback without fear of being identified. Having access to the author’s background and institutional affiliation also enables reviewers to situate the manuscript within the broader context of the author’s prior research, often leading to more in-depth comments. However, disclosing the author’s identity can sometimes introduce bias into the process—for example, in relation to gender, nationality, or institutional prestige. This model remains common in the natural sciences and medical fields.
3️⃣ Open Peer Review
The identity of the reviewers and/or the review reports are made public. This increases transparency for both authors and reviewers, while also holding reviewers accountable for the timeliness and quality of their evaluations. Biases or conflicts of interest are more easily detected by the wider academic community. Unlike single- or double-blind review, open peer review acknowledges the reviewer’s contributions and makes their work more visible within the scholarly ecosystem. This model has been increasingly adopted by international publishers such as PLOS, eLife, Royal Society Open Science, Frontiers, and BMC, aiming to foster transparency and responsibility. It is gaining ground particularly in the natural sciences, medicine, and health sciences.
Currently, double-blind review remains the most suitable model for academic journals in Vietnam. However, the global trend is moving toward more diverse models, including single-blind and even open peer review. These developments provide valuable lessons for domestic journals to consider and adapt.
------------------
Các tác giả, nhà nghiên cứu, phản biện quan tâm theo dõi các hoạt động trong tuần lễ PRW 2025, có thể truy cập tại: https://peerreviewweek.net/
Authors, researchers, and reviewers interested in Peer Review Week 2025 can find more information at: https://peerreviewweek.net/
-------------------------------------------------------
TẠP CHÍ QUẢN LÝ VÀ KINH TẾ QUỐC TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
➤ Fanpage: https://www.facebook.com/JIEM.FTU
➤Website:
https://tapchi.ftu.edu.vn/ (VN),
https://jiem.ftu.edu.vn/index.php/jiem (EN)
➤ Email: [email protected] (VN), [email protected] (EN)
➤ Địa chỉ: B313, Trường Đại học Ngoại thương, số 91, Chùa Láng, Hà Nội
![[HTTT] 💓CHÍNH THỨC MỞ ĐĂNG KÝ GIẢI CHẠY BỘ VÀ ĐI BỘ TRỰC TUYẾN ĐẦU TIÊN DÀNH CHO FTUERS TRÊN TOÀN THẾ GIỚI(*) - FTU HOME...](https://img5.medioq.com/611/470/1489228266114707.jpg)
![[Thư mời tham dự Toạ đàm khoa học]Trường Đại học Ngoại thương trân trọng kính mời các Quý nhà khoa học tới tham dự toạ đ...](https://img4.medioq.com/811/719/1469203398117194.jpg)
![[ Peer Review Week 2025] ✨ CÁC HÌNH THỨC PHẢN BIỆN PHỔ BIẾN (English below) Phản biện khoa học (Peer Review) là “người g...](https://img4.medioq.com/991/335/1451241809913353.jpg)
