10/11/2023
GỬI NHỮNG BẠN MỚI RA TRƯỜNG
Chào cả nhà, mình là cựu SV K47 đã ra trường lâu lắm rồi. Hôm nay lên facebook thấy đã có thêm 1 lứa nữa ra trường nên muốn viết mấy lời nhắn nhủ đến các bạn. Những gì mình viết ra là những điều mình chiêm nghiệm sau hơn chục năm ra trường và lăn lộn ngoài XH. Và đây là bài thứ 04 mình viết về chủ đề này.
1. Khôn không đến trẻ, khoẻ không đến già.
Câu nói này khi giải nghĩa ra thì mình thấy quá đúng.
Ở vế đầu tiên, thì thật ra nhiều bạn trẻ tuổi nhưng các bạn rất giỏi, các bạn kiếm đc nhiều tiền, các bạn làm việc tốt... Chính vì thế nên người ta còn có câu ""tài năng ko đợi tuổi"", cơ mà có điều là rất ít ai thật sự cư xử, đối nhân xử thế tốt.
Một người ra trường lâu năm chưa chắc họ đã làm việc tốt hơn người trẻ. Nhưng về khoản cư xử thì đa phần họ ăn đứt. Những người ra XH lâu họ thường ""khôn"" hơn. Họ biết nhẫn nhịn khi cần thiết, họ biết tránh những tranh luận vô bổ ko cần thiết or ko liên quan đến mình, họ sợ mất lòng, họ biết lấy lòng người ta.....
Trong khi mấy bạn mới ra trường or đi làm chưa lâu thì sao ? Các bạn chả nể nang ai cả. Tiền bối đi trước, đồng nghiệp, kể cả Sếp thích thì bật luôn, combat lại luôn. Chả phải lấy lòng ai cả, ai ko thích thì cho nghỉ luôn, cãi nhau với ai, hoặc ko cần cãi nhau mà thấy trái quan điểm là unfriend, block luôn. Lên mạng combat đúng sai đủ kiểu.... Nên trên mạng hay có mấy bài viết chê Gen Z cư xử kém, mà thật ra ko phải Gen Z hay Gen gì đâu, mà tuổi trẻ ai cũng thế, bản thân mình và các bạn đồng trang lứa ngày xưa cũng thế.
- Có ông bạn mình làm kinh doanh, muốn chào 1 khách to nhưng không dám, vì nó nói là ngày xưa lỡ lên mạng chửi ông khách đó nên giờ ngại không dám, thế là người khách đó giờ cộng tác với bên công ty khác.
- Có một đứa em mình quen, có việc cần nhờ một anh tiền bối đi trước nhưng cg ko dám nhờ. Vì hồi xưa có lần ko kiềm chế được nên tranh luận, combat gay gắt với ông anh đó trên mạng nên giờ ...
- Có đứa em khác thì có việc cần nhờ công ty cũ, nhưng nhắn đồng nghiệp cũ vs sếp cũ ai cg từ chối thằn thừng, vì trc đó bạn này làm ở đó không được lòng ai.......
Nên điều đầu tiên mình khuyên thật sự các bạn là ""bạn nghĩ cái gì trong đầu cũng được, nhưng bạn làm gì, nói gì nó sẽ quay lại với bạn vào 1 lúc nào đó"". Vậy nên hãy chú ý với cái cách mà mình cư xử. Phải tôn trọng sếp, tôn trọng đồng nghiệp, lễ phép với ai đó hơn tuổi. Đừng tham gia combat hay tranh luận vô bổ ( trường hợp bạn quá nóng tính ko thể kiềm chế đc, ko thể tự ngăn bản thân mình lại đc thì ít nhất cũng nên dùng nick ảo mà combat). Mỗi khi bạn cần tranh luận với ai, cần góp ý với ai thì phải nghĩ thật kỹ lời lẽ xem ""lời lẽ mình nói có nặng quá không ? Có thể nói khuyên nhủ, giải thích nhẹ nhàng hơn được ko? Mình làm thế họ có ghét mình ko?...""
Nếu thật sự bạn có lỗi cư xử với ai đó thì mạnh dạn nói với họ câu xin lỗi. Khi bạn đã xin lỗi thì họ cg mở lòng, mà nó cũng thể hiện bạn là người trưởng thành trong con mắt những người khác.
Bạn cư xử tốt người ta mới quý, sau họ mới bầu bạn lên làm Sếp, cấp trên quý thì họ mới muốn bổ nhiệm bạn. Hoặc bạn làm Sếp mà nhân viên quý thì họ mới nghe lời.
Ra XH cũng thế. Bạn được người ta quý người ta mới giới thiệu Job ngon cho bạn làm, họ giới thiệu đối tác cho, họ giúp đỡ mọi thứ mới thuận tiện được.
Nên hồi mới đi làm, Sếp cũ có nói với mình là : nếu em dốt nhưng cư xử được lòng thì người ta thương, mà đã thương rồi thì làm gì cũng dễ. Còn em giỏi nhưng cư xử theo kiểu dở dở ương ương thì ai cũng ghét, mà đã bị ghét thì làm gì cũng khó.
Nên nhắc lại, mình khuyên các bạn nghĩ trong đầu cái gì cũng đc. Nhưng nói ra hau làm gì cần suy nghĩ kỹ. Phải bình tĩnh, nhẹ nhàng tránh mất lòng người ta nhất có thể. Người ta muốn có thêm bạn, có thêm anh, chị còn ko được. Đây mình lại.... Nên nhớ ""MỘT KẺ THÙ KHÔNG PHẢI LÀ ÍT, TRĂM NGƯỜI BẠN CHƯA PHẢI LÀ NHIỀU""
( tất nhiên trừ 1 số thành phần mất dạy bố láo quá thì phải mạnh dạn đấu tranh)
Và thứ hai là câu : khoẻ không đến già - nghe đến đây nhiều bạn sẽ nghĩ mình còn trẻ, có gì phải sợ. Cơ mà bạn phải biết là XH hiện đại cọ người già đi rất nhanh. Nhiều căn bệnh hay nguy hiểm nhất là đột quỵ thường ngày xưa chỉ những người lớn tuổi mới bị, nhưng ngayg nay nhiều bạn rất trẻ đã bị rồi. Nguyên nhân chính là do thói quen sinh hoạt bê tha từ thời còn SV.
Nhiều bạn mới 25 - 26 đã mắc bệnh của người già. Có bạn mới 24t, đi làm về xong đi nhậu rồi tối về tắm đêm, rồi lại thức khua cày nốt bộ phim. Sau đó sáng dậy thì bạn cùng phòng phát hiện bạn đó đã gục bên màn hình máy tính mà ko bao giờ có thể tỉnh dậy đc nữa.
Vậy đó, nếu bạn ko tự cứu lấy mình sẽ ko ai có thể cứu bạn. Hãy tập thói quen sống lành mạnh, ăn uống healthy, Tập thể dục. Kể cả còn trẻ thì 1 năm cũng nên đi khám tổng quát 1 lần.
2. Không phải đường đến thành công quá dài, nhưng mà những người thật sự có thể kiên trì thì quá ít.
Đa phần các bạn ra trường hay bị ""lười đi"". Đi làm về, tối chỉ muốn ngủ or đi đâu đó chơim cuối tuần đi đâu đó. Mặc dù nhiều bạn đề ra kế hoạch là học tiếng anh, học data,... Nhưng cuối cùng có mấy ai thật sự học.... Chả ai muốn học nữa.
Nhưng đâu đó cũng có những bạn rất kiên trì và kỷ luật. Ngày đi làm, tối có time thì đi học thêm gì đó hoặc tìm mua sách về đọc, hoặc tìm những khoá học nào để trau dồi nghiệp vụ... Và chính những bạn đó mới là người có cơ hội thăng tiến nhiều hơn.
Thật sự trong thế giới có quá ít người kiên trì thì nếu bạn vẫn giữ đc ý chí và chăm chỉ trong 1 thời gian dài thì bạn hoàn toàn có thể hi vọng vào 1 tương lai tươi sáng.
3. success occurs when opportunity meets preparation.
Thành công chỉ có thể xảy ra khi bạn có đủ 2 yếu tố : thứ nhất là cơ hội, thứ hai là sự chuần bị.
Mình lấy ví dụ 1 bạn mình từng hướng dẫn : bạn ý làm ngành X ở 1 công ty khá ok. Trong nhiều năm làm việc ở đó bạn ý đã rất chăm chỉ. Về nghiệp vụ thì ngoài giờ làm bạn ý đã rất chăm đi học thêm, đi giao lưu để mở màn thêm kiến thức bản thân. Về giao tiếp thì bạn ý rất cố gắng để xây dựng mối quan hệ rất tốt với mọi người trong công ty. Và rồi cơ hội đến, trưởng phòng bạn ý rời công ty. Mình ngay lập tức khuyên bạn ý nên nhân cơ hội này nói chuyện với lãnh đạo công ty để xin đảm nhiệm vị trí đó. Vì về mặt nghiệp vụ bạn ý hoàn toàn làm được, mà về mặt quan hệ thì có vẻ đa số mọi người sẽ ủng hộ. Bạn ý làm theo và thành công.
Vậy đó, đôi khi cơ hội nó đến từ rất nhiều yếu tố, có thể là may mắn, nhưng cũng có thể do bạn tự tìm ra, cũng có thể là do ai đó giới thiệu... Nhưng về cơ bản thì cái opportunity là cái mà chúng ta ko thể biết được. Có người cơ hội sẽ đến sớm, có người thì cơ hội đến muộn.... NHƯNG, cái các bạn có thể làm là ""make preparation"". Bạn cần phát triển bản thân mình trở thành cái xô cái chậu để nếu mưa đến bạn có thể hứng được, chứ bạn ko phát triển bản thân, bạn chỉ là cái cốc cái chén thì cơ hội đến bạn cũng không thể hứng được bao nhiêu.
Vậy nên bạn tự hỏi bản thân xem mục tiêu mình là gì. Ví dụ bạn muốn theo ngành A, thì tìm hiểu xem để làm tốt ngành A, để leo lên vị trí ngành A cần kỹ năng gì, kiến thức gì... Rồi tiếp là xem cty đang làm ai là người quyết định việc bổ nhiệm, thử nghĩ xem mình có cách nào thân thiết với họ hơn đc ko.... Bạn phải make preparation thì khi opportunity đến bạn mới có thể nắm bắt được
4. Tư duy đi học vs tư duy đi làm
Mình lấy ví dụ ntn nhé : giả sử bạn làm kế toán của 1 ty. Năm đó cty doanh thu 5 tỷ, chi phí 4 tỷ => lợi nhuận là 1 tỷ - đi học bạn tính thế thì bạn đc 10₫ chả có gì bàn cãi
NHƯNG, ra ngoài đi làm chủ DN luôn muốn bạn tính ra con số khác. Nhiều kế toán có thể tính lợi nhuận thành 500 tr or 300tr, miễn là họ hợp pháp hoá và giải trình hợp lý đc.
Đi làm ở VN đâu chả thế. Ông lãi đc 10 nhiêù khi ông chỉ khai còn 5 để trốn thuế. Nhưng mà nếu bạn đi học trên trường hay tham gia các cuộc thi thì làm sao có thầy cô giáo nào, ban giám khảo cuộc thi nào dám nói, dám dậy SV cách trốn thuế.
Vậy đó, đi học là việc bạn tìm ra một đáp án đã có sẵn. Đáp án là 2 mà bạn phải tính ra nó là 2 thì mới đc điểm, chứ ra KQ khác là sai, là 0 điểm luôn. Còn đi làm thì CV ko có đáp án, bạn phải tự tìm, tự làm ra đáp án, miễn là giải thích nó hợp lý.
Thế nên mấy bạn học giỏi quá, đầu nhiều chữ đi làm nhiều khi các bạn rất cứng nhắc. Trong khi nhiều bạn khác có thể học không bằng nhưng họ ""linh động"" hơn, ko cứng nhắc nên dễ làm việc hơn, được sếp và đối tác quý hơn....
Nên mình muốn khuyên các bạn là học là tốt nhưng đừng cứng nhắc quá, đừng tư duy máy móc quá, phải thực tế.
Trên đây là 4 điều mình chiêm nghiệm được, hi vọng nó giúp ích cho các bạn
