Vạn Điều Hay

26/09/2025

Phụ nữ thành đạt có thực sự hạnh phúc?

Từ ngàn đời nay, gia đình Việt Nam luôn được ví như “mái nhà chung”, nơi có người đàn ông làm cột cái, người phụ nữ giữ lửa nơi bếp. Sự phân chia ấy không phải ngẫu nhiên mà là kết quả của cả một tiến trình văn hóa – xã hội dựa trên thiên đạo âm dương. Đàn ông mang sức mạnh, bản lĩnh và chí hướng để đi ra ngoài dựng nghiệp; đàn bà mang sự dịu dàng, kiên nhẫn và đức hy sinh để giữ gìn tổ ấm. Chính sự hài hòa đó tạo nên gốc rễ vững bền cho gia đình, từ đó xã hội mới ổn định. Thế nhưng, bước vào xã hội hiện đại, khi vai trò giới tính bị đảo lộn, bức tranh gia đình bắt đầu rạn nứt, để lại những hệ lụy khó lòng bù đắp.

1. Âm dương đảo lộn, thiên lý bị phá vỡ

Trong Kinh Dịch có câu: “Thiên hành kiện, quân tử dĩ tự cường bất tức; địa thế khôn, quân tử dĩ hậu đức tải vật.” Nghĩa là, trời vốn mạnh mẽ, đất vốn dày sâu; đàn ông phải vững chãi, đàn bà phải nhu hòa. Đó không chỉ là quan niệm cổ, mà là quy luật tự nhiên. Giống như mặt trời không thể thay mặt trăng, và mặt trăng cũng chẳng thể soi sáng cả ban ngày.

Ngày nay, nhiều phụ nữ buộc phải trở thành trụ cột kinh tế, gánh vác việc vốn thuộc phần đàn ông. Họ thành công trên thương trường nhưng lại kiệt quệ trong tâm hồn. Các nghiên cứu y khoa gần đây chỉ ra rằng phụ nữ chịu tỷ lệ trầm cảm cao gấp đôi nam giới, phần nhiều do căng thẳng công việc. Đó chẳng phải minh chứng rằng, khi trái với thiên lý, con người khó mà tránh khỏi tổn thương sao?

Đàn ông, ngược lại, khi rời bỏ trách nhiệm làm “nóc nhà”, lại mất đi bản lĩnh vốn có. Từ chỗ phải gánh vác, họ trở nên thụ động, yếu đuối, thậm chí để mặc vợ gồng gánh. “Nam vô chí, như thân vô cốt”, đàn ông mất đi chí khí thì gia đình tất lung lay.

2. Hệ quả nhãn tiền: Gia đình rạn vỡ, xã hội bất an

Không phải ngẫu nhiên mà tỷ lệ ly hôn tăng cao trong nhiều quốc gia phát triển. Khi người phụ nữ vươn ra ngoài xã hội, còn người đàn ông co cụm lại trong gia đình, sự cân bằng bị đảo ngược. Một nghiên cứu phương Tây chỉ ra rằng, các gia đình mà vợ là người kiếm tiền chính có tỷ lệ tan vỡ hôn nhân cao hơn hẳn. Ở Mỹ, đến năm 2025, gần một nửa số gia đình rơi vào cảnh đổ vỡ khi vai trò đảo ngược.

Gia đình vốn là nền móng của xã hội. Mái nhà đổ vỡ thì xã hội sao có thể bình an? Khi người mẹ quá mệt mỏi, người cha quá yếu đuối, con cái lớn lên trong khoảng trống tình cảm. Một thế hệ thiếu sự dẫn dắt của cha và sự dịu dàng trọn vẹn của mẹ sẽ khó có nền tảng tâm lý vững chắc. Xã hội vì thế cũng dễ rơi vào khủng hoảng, tội phạm vị thành niên gia tăng, sự bất ổn lan rộng.

3. Minh triết cổ nhân: Bài học còn nguyên giá trị

Từ Nho gia đến Phật giáo, Lão giáo, các bậc hiền triết đều khẳng định sự hòa hợp âm dương là cội nguồn hạnh phúc. Nho giáo nói “nam tôn ngoại, nữ tôn nội”, không nhằm hạ thấp phụ nữ, mà để nhấn mạnh sự phân vai rõ rệt, ai ở vị trí nấy thì gia đạo mới êm đềm. Lão Tử dạy: “Tri túc giả phú, thủ phần giả an.” Người biết giữ phần của mình thì lòng mới an. Phụ nữ, nếu mải mê chạy theo sự nghiệp mà bỏ quên thiên chức, sẽ sớm nhận ra sự cô đơn thẳm sâu không thể khỏa lấp bằng tiền bạc.

Trong xã hội nông nghiệp, sự phân công ấy từng đảm bảo sự sinh tồn. Ngày nay, khoa học thay đổi, nhưng quy luật sinh học và tâm lý con người vẫn vậy. Hormon nữ giới vốn được thiết kế để nuôi dưỡng và chăm sóc, khi ép buộc phải sống trong áp lực cạnh tranh khốc liệt, tất sẽ sinh bệnh. Đàn ông vốn sinh ra để gánh vác, khi trốn tránh thì mất cả tự tin lẫn ý nghĩa tồn tại. Cái khôn ngoan của người xưa không hề cũ, mà càng nhìn vào xã hội hiện đại càng thấy sáng rõ.

4. Trở về để giữ gốc

Nhiều người cho rằng khôi phục vai trò truyền thống là bước lùi. Nhưng thật ra, quay về với thiên lý chính là bước tiến bền vững. Một gia đình hạnh phúc không phải gia đình có nhiều tiền nhất, mà là gia đình có người chồng vững vàng, người vợ dịu dàng, con cái ngoan hiền. Đó mới là tài sản lâu dài.

Ca dao xưa đã nói: “Thuận vợ thuận chồng tát biển Đông cũng cạn. Chồng giận thì vợ bớt lời, cơm sôi nhỏ lửa chẳng đời nào khê.”

Đó không phải là sự bất bình đẳng, mà là nghệ thuật giữ hòa khí, để gia đình bền chặt. Nếu hôm nay, phụ nữ vẫn muốn bước ra ngoài, thì chí ít đàn ông cũng phải mạnh mẽ trở lại để gánh lấy phần trách nhiệm vốn thuộc về mình.
Kết luận

Xã hội hiện đại đang đứng trước một ngã rẽ. Hoặc tiếp tục để vai trò giới tính đảo lộn, chấp nhận gia đình rạn nứt, phụ nữ kiệt quệ, đàn ông mất bản lĩnh. Hoặc dũng cảm trở về với minh triết xưa, khôi phục sự phân công tự nhiên. Bởi gia đình là gốc, mà gốc có vững thì cây mới bền.

Giữ nếp xưa không phải là kìm hãm, mà là bảo vệ nền tảng. Nếu còn coi nhẹ thiên chức, xã hội sẽ tiếp tục nghiêng ngả. Nhưng nếu biết trở về, đặt đàn ông vào vị trí cột trụ, phụ nữ vào vai trò giữ lửa, thì gia đình sẽ lại bền lâu, và xã hội mới mong an hòa.

Vandieuhay.net

26/09/2025

Bữa sáng với bánh mì kẹp xúc xích và trứng, kèm trà sữa, bữa trưa với cơm hộp hâm nóng bằng lò vi sóng, buổi chiều ăn một gói khoai tây chiên và uống trà sữa trân châu, tối về muộn sau giờ làm thêm lại nấu một bát mì ăn liền cảnh tượng này quá quen thuộc với nhiều người dân.
Tuy nhiên, cảnh báo rằng những lựa chọn ẩm thực phổ biến trong thói quen hàng ngày này thực chất đang âm thầm làm tổn thương thận.

Thực phẩm siêu chế biến đang âm thầm phá hoại sức khỏe thận một phút tiện lợi và ngon miệng này có đáng để thận của bạn lão hóa sớm không?

26/09/2025

Trâu Kỵ lấy nhạc luận đạo, mượn đàn can vua

Trong dòng chảy lịch sử, không hiếm những bậc hiền sĩ chọn cách can gián quân vương bằng lời lẽ trực diện. Nhưng có những người lại khéo léo mượn hình ảnh, ẩn dụ để chạm đến tâm can nhà vua. Đó là nghệ thuật thuyết phục vừa mềm mại vừa thâm sâu, không chỉ làm rung động lòng người cầm quyền, mà còn để lại cho hậu thế một bài học trị quốc. Câu chuyện Trâu Kỵ lấy tiếng đàn mà can Tề Uy Vương chính là một minh chứng điển hình.

Tề Uy Vương từ khi lên ngôi, say đắm tửu sắc, lại ham mê âm nhạc, không còn nghĩ gì đến quốc chính. Trong chín năm liền, các nước Hàn, Ngụy, Lỗ, Triệu đều đem quân sang đánh, tướng sĩ Tề ở ngoài biên thùy thường liên tiếp bại trận.

Một hôm, có người thư sinh xin vào yết kiến. Ông tự xưng họ Trâu, tên là Kỵ, vốn người bản quốc, biết gảy đàn cầm. Nghe tiếng Tề Uy Vương thích âm nhạc, Trâu Kỵ tìm đến. Vương liền cho triệu vào, mời ngồi, sai đặt ghế trước mặt, rồi đưa cây đàn cầm ra.

Trâu Kỵ lên dây đàn, nhưng lại không gảy.

Uy Vương hỏi rằng:

– Tiên sinh đã là người khéo gảy đàn cầm thì nên cho ta nghe một bài. Nay tiên sinh lên dây mà không gảy, dễ thường cái đàn này không được tốt chăng? Hay tiên sinh có ý chê ta không biết nghe đàn chăng?

Trâu Kỵ đặt cây đàn xuống, nghiêm nét mặt đáp:

– Tôi biết là biết cầm lý, còn như tiếng chỉ đường tơ là việc của bọn nhạc công. Tôi dẫu biết cũng không đáng gảy hầu Đại Vương làm gì.

Uy Vương nói:

– Cầm lý thế nào? Xin tiên sinh cho nghe.

Trâu Kỵ nói:

– “Cầm” tức là “cấm”, nghĩa là cấm chỉ những sự dâm tà thì mới giữ được chính đạo. Vua Phục Hi đời xưa chế ra đàn cầm, đàn cầm có năm dây: dây lớn là vua, dây nhỏ là bề tôi. Đến đời Văn Vương và Vũ Vương, mỗi ngài lại thêm một dây nữa để hợp cái tình ý vua tôi. Xem thế đủ biết, vua tôi có tương đắc nhau thì chính lệnh mới được hòa hợp, cái đạo trị nước cũng chẳng qua như thế mà thôi.

Uy Vương nói:

– Tiên sinh nói phải lắm! Nhưng tiên sinh đã biết cầm lý thì tất biết cầm âm, xin tiên sinh hãy thử gảy chơi một khúc.

Trâu Kỵ nói:

– Tôi học đàn thì phải biết cái phép chơi đàn; Đại Vương lo việc nước, há lại không biết cái đạo trị nước hay sao? Nay Đại Vương bỏ nước mà không trị, có khác gì tôi ôm đàn mà không gảy hay không? Tôi ôm đàn mà không gảy thì Đại Vương không được thỏa lòng, thế thì Đại Vương bỏ nước mà không trị, chắc là muôn dân cũng không được thỏa lòng vậy!

Uy Vương ngạc nhiên, nói rằng:

– Thế là tiên sinh mượn cây đàn để can ta đó! Ta đã hiểu ý rồi.

Vương bèn mời Trâu Kỵ lưu lại ở hữu thất. Hôm sau, sau khi tắm gội sạch sẽ, Uy Vương lại triệu ông vào bàn việc nước. Trâu Kỵ khuyên tiết bớt tửu sắc, tin dùng hiền thần mà trừ bỏ gian nịnh, lại luyện tập quân sĩ để mưu nghiệp bá vương. Uy Vương nghe theo, lập tức phong Trâu Kỵ làm tướng quốc.

Bấy giờ có biện sĩ Thuần Vu Khôn, thấy Trâu Kỵ chỉ nói vài câu mà được làm tướng quốc, trong lòng không phục, bèn đem vây cánh đến yết kiến. Trâu Kỵ tiếp đãi rất lễ phép, còn Thuần Vu Khôn thì kiêu căng, nghiễm nhiên ngồi ghế trên, nói:

– Tôi có thiển nghĩ được mấy điều, muốn giãi bày để quan tướng quốc nghe, chẳng biết có nên không?

Trâu Kỵ nói:

– Xin cứ cho nghe.

Thuần Vu Khôn nói:

– Con không lìa mẹ, vợ không lìa chồng.

Trâu Kỵ nói:

– Xin vâng! Từ nay chúng tôi không dám rời bên cạnh vua.

Thuần Vu Khôn lại nói:

– Dùng gỗ cứng làm bánh xe lại bôi thêm mỡ trơn, thế thì trơn lắm rồi; nhưng nếu làm cái lỗ vuông thì cũng không thể nào mà chuyển vận được.

Trâu Kỵ nói:

– Xin vâng! Tôi không dám làm điều gì trái nhân tình.

Thuần Vu Khôn lại nói:

– Cán cung dẫu cứng đến đâu cũng có lúc trễ; các dòng nước chảy ra bể, tự nhiên mà hợp.

Trâu Kỵ nói:

– Xin vâng! Từ nay tôi phải yêu mến muôn dân.

Thuần Vu Khôn lại nói:

– Áo cầu lông chồn dẫu nát, không nên đem da chó mà vá vào.

Trâu Kỵ nói:

– Xin vâng! Tôi xin kén chọn người giỏi mà dùng, không dám cho kẻ bất tài lẫn vào đó.

Thuần Vu Khôn nói:

– Trục bánh xe không so sánh từng phân từng thốn thì không dùng được; cầm sắt không so sánh dây hoãn dây cấp thì không thành luật được.

Trâu Kỵ nói:

– Xin vâng! Tôi xin sửa soạn pháp luật để giám sát những kẻ gian.

Nghe đến đó, Thuần Vu Khôn nín lặng, sụp lạy hai lạy rồi ra. Ra đến cửa, môn đồ hỏi:

– Lúc tiên sinh mới vào yết kiến quan tướng quốc thì sao tiên sinh đắc ý thế, mà đến lúc lui ra thì sao tiên sinh lại chịu khuất mà sụp lạy như vậy?

Thuần Vu Khôn đáp:

– Ta mới ngỏ ý thử năm điều, quan tướng quốc đều hiểu ý ta mà ứng khẩu trả lời ngay được. Thế là bậc đại tài, ta không thể theo kịp.

Từ đó, các biện sĩ nghe tiếng Trâu Kỵ, không ai dám đến nước Tề nữa. Còn ông, cũng nghe lời Thuần Vu Khôn mà hết lòng lo việc chính trị, thường dò xét trong hàng quan ấp để xem ai giỏi, ai không giỏi.

Một khúc đàn không gảy, một lời can gián thẳng thắn mà thâm thúy, đủ làm chuyển đổi một quân vương đang say đắm tửu sắc thành người biết chăm lo chính sự. Ở đây, nhạc không chỉ là âm thanh giải trí, mà là biểu tượng cho kỷ cương, cho đạo vua tôi hòa hợp. Người xưa mượn nhạc để luận đạo, mượn âm luật để nói phép trị nước. Nếu âm luật sai lệch thì khúc nhạc trở nên hỗn loạn; cũng như nếu vua bỏ đạo chính thì lòng dân sẽ rối loạn.

Ngày nay đọc lại, ta mới thấy sự sâu xa: trong mọi công việc lớn nhỏ, nếu người đứng đầu biết tiết chế dục vọng, lắng nghe hiền tài, đặt lợi ích chung lên trên thì tự nhiên chính sự sẽ ổn định, lòng dân an hòa. Bài học từ tiếng đàn Trâu Kỵ không chỉ dành cho một bậc quân vương xa xưa, mà còn là lời nhắc nhở muôn đời cho những ai gánh vác trách nhiệm trước cộng đồng.

Tư liệu tham khảo: Đông Chu Liệt Quốc
vandieuhay.net
[Hình ảnh chỉ mang tính minh họa]

26/09/2025

26/09/2025

Kính không chỉ là công cụ hỗ trợ thị lực hay bảo vệ mắt mà còn là một phụ kiện thời trang giúp tôn lên nét đẹp và cá tính. Để chọn được chiếc kính hoàn hảo, việc hiểu rõ hình dáng khuôn mặt và cách phối hợp kiểu kính là điều quan trọng.

Đặc điểm: Đây là dáng mặt cân đối, dễ chọn kính nhất.

26/09/2025

Con không thể nói dối cha được?

Một cậu bé 6 tuổi rất hiếu động và nghịch ngợm. Một hôm, cậu được người ta tặng cho một chiếc rìu làm quà. Vô cùng thích thú với món quà là một chiếc rìu nhỏ sắc bén, cậu bé liền nảy ra một ý nghĩ, "Hay là mình thử chặt cây anh nào này đi xem thế nào".
Không ngần ngại, cậu bé tinh nghịch đã cầm chiếc rìu, ra sức bổ xuống một cây anh đào đang ra hoa. Chỉ sau vài nhát rìu, cái cây đã bị sứt mẻ không ít, chẳng mấy chốc nữa có lẽ sẽ đổ xuống.
Khi phát hiện ra sự việc, cha cậu bé đã rất tức giận, vì đây là cây anh đào mà ông vô cùng yêu thích.
Ông đi tới để đối chất với cậu con trai: "Ai đã làm việc này vậy, con trai?".
Trước sự tức giận thể hiện rõ rệt trên gương mặt người cha, cậu bé 6 tuổi run lên vì sợ. Cậu ngước lên nhìn khuôn mặt của cha mình ngay lúc này, chỉ thấy sự nghiêm nghị và phẫn nộ ở trong đó, hoàn toàn không có sự dịu dàng như thường ngày.
Im lặng trong giây lát, rồi cậu dõng dạc trả lời: "Thưa cha, con không thể nói dối cha được, chính con đã chặt đấy ạ".
Nghe thấy câu nói đầy bất ngờ từ cậu con trai, người cha hoàn toàn sững sờ. Ông không nghĩ một đứa trẻ 6 tuổi khi thấy cha mình tức giận như vậy lại không hề nghĩ cách chối tội, mà dũng cảm thừa nhận sai lầm của mình, còn khẳng định, "Con không thể nói dối cha được".
Sự việc này cũng gây sốc cho ông không khác gì việc nghe tin cây anh đào mà ông yêu thích đang bị đốn hạ. Vì thế, ông đã đi đến bên cậu con trai của mình, ôm cậu bé vào lòng rồi nói: "Lại đây, con trai. Sự trung thực của con còn đáng giá gấp 1000 lần cây anh đào cơ".
Có lẽ câu chuyện này sẽ không được ai biết tới, nếu như nhiều năm sau, cậu bé không lớn lên và trở thành 1 trong những vị Tổng thống vĩ đại nhất Hoa Kỳ, Tổng thống George Washington (1732 - 1799) - vị Tổng thống đầu tiên của quốc gia này.
Trích: Giáo trình Ươm Mầm Hiền Tài - Chương Trung Thực

26/09/2025

Giúp người đúng cách giữ bình an cho chính mình

Ông bà ta từng dặn: “bát gạo ơn, đấu gạo thù.” Nghe qua tưởng nghịch lý, nhưng suy kỉ mới thấm, một bát gạo khơi dậy nghĩa tình, còn một đấu gạo dễ gieo mầm oán hận.

Bởi lòng người vốn đa đoan, giúp một lần, người ta cảm kích giúp mãi, họ coi là chuyện tất nhiên. Đến lúc ta dừng lại, ơn xưa bỗng hóa thành lỗi lầm trong mắt họ.

Vì thế, dù bao dung đến đâu, ta cũng phải học cách nói “không” với những đòi hỏi vô độ. Đó không phải là nhẫn tâm, mà là sự tỉnh táo để giữ bình yên cho chính mình.

1. Khi lòng tốt bị lạm dụng

Tôi có một người anh họ vốn nổi tiếng hiền lành, sẵn lòng giúp đỡ. Đồng nghiệp nhờ tăng ca, anh không nề hà bạn bè vay tiền, anh ít nhiều cũng chìa tay, họ hàng gửi gắm chuyện việc làm, học hành, anh đều gắng lo.

Ban đầu, ai cũng khen anh nghĩa khí. Nhưng dần dần, sức khỏe anh sa sút, gia đình trách anh bỏ bê. Khi anh khẽ khàng từ chối vài lần, những người từng được anh giúp lập tức trở mặt, trách anh “lên mặt”, “thay đổi”, coi như bao ân nghĩa trước kia chưa từng tồn tại.

Một lần anh thở dài: “cứ tưởng làm điều tốt là đủ, ai ngờ mọi thứ chỉ như gió bay.”

Đó đâu chỉ là câu chuyện của riêng anh, nhiều người cũng từng tin rằng cho đi vô điều kiện sẽ được trân trọng, để rồi nhận ra càng cho, người khác càng coi đó là lẽ đương nhiên.

2. Khi ân tình hóa gánh nặng
Tâm lý con người giản đơn đến lạ, giúp một lần, họ mang ơn giúp lần nữa, họ quen dừng lại, họ hờn giận.

Tôi nhớ cô hàng xóm hay cho đứa trẻ nhà bên kẹo. Một hôm bận việc, cô quên. Cậu bé liền đứng trước cửa trách: “sao hôm nay cô không cho cháu kẹo?” trẻ con còn vậy, huống chi người lớn. Một khi sự giúp đỡ trở thành điều “đáng lẽ phải thế”, ngày họ trở mặt đã ở rất gần.

3. Giúp người cần chừng mực

Vậy có nên thôi không giúp? Tất nhiên là không, giúp người là điều thiện, nhưng phải đúng lúc, đúng cách.

Giúp khi cấp bách, không giúp kẻ lười. Khó khăn nhất thời, ta nên dang tay. Nhưng nếu họ chỉ chờ bạn gánh vác, đó là hố sâu không đáy: bạn càng lấp, họ càng ỷ lại.

Giúp người ham học, không giúp kẻ ỷ lại ai thật lòng muốn vươn lên, hãy chỉ đường. Còn ai chỉ muốn dựa dẫm, càng giúp càng hại.
Đừng vì nể nang mà tự chuốc khổ, việc mình biết không thể, chớ vì sĩ diện mà gật đầu. Từ chối sớm vẫn tốt hơn để rồi bị trách ngược.

4. Học cách nói “không”
Từ chối không đồng nghĩa lạnh lùng. Chỉ cần giọng điệu nhẹ nhàng, ý tứ rõ ràng:
“Tôi cũng muốn giúp, nhưng lần này thật sự không được.”
“Tôi đang bận, anh thử hỏi người khác xem?”
“Giúp mãi, tôi sợ làm hư anh, lần này anh tự xoay nhé.”
Người hiểu chuyện sẽ thấu, kẻ không hiểu, bạn có giải thích bao nhiêu cũng vô ích.

5. Giữ lòng tốt bằng trí tuệ

Trong mọi mối quan hệ, ranh giới là cần thiết “ân nhỏ nuôi quý nhân, ân lớn nuôi kẻ thù” Đừng dốc hết lòng tốt cho thiên hạ mà quên dành một phần cho gia đình, cho chính mình. Lòng tốt chỉ bền khi song hành cùng trí tuệ.

6. Cho cá không bằng dạy cách câu cá

Cổ nhân dạy: “cho cá không bằng dạy cách câu cá”, giúp bằng của cải chỉ giải quyết nhất thời; trao kỹ năng, họ có thể tự lập cả đời. Nhưng sâu hơn, vật chất hay kỹ năng vẫn chỉ là tạm bợ.

Khi lòng đầy dục vọng, hạnh phúc trở nên mong manh. Giúp người đích thực là dẫn họ trở về tu dưỡng nội tâm, học cách chế ngự ham muốn và giữ bình an bên trong. Khi biết làm chủ lòng mình, cả người trao lẫn người nhận đều an vui, không vướng oán hờn.

Đó mới là lòng tốt đi cùng trí tuệ: không tạo lệ thuộc mà mở cánh cửa tự do. Như Lão Tử viết trong Đạo đức kinh: “đạo khả đạo, phi thường đạo.”

Của cải hữu hạn, hôm nay có, mai có thể mất một lời trí huệ, một chỉ dẫn đúng lúc mới là gia tài vô giá, giúp người vượt muôn khó khăn.
Người trí tuệ không chỉ để lại tài sản, mà còn để lại ánh sáng tâm linh nguồn phúc lộc bền lâu, soi đường cho hậu thế. Đó mới chính là giá trị bất diệt của nhân sinh.

Giúp người là việc thiện cao quý, nhưng cần sáng suốt. Khi lòng tốt hòa cùng trí tuệ, ta vừa nâng đỡ được người khác, vừa giữ trọn sự bình an của chính mình.

vandieuhay.com

26/09/2025

Trong nhân thế, hết thảy sự việc đều do duyên hóa thành. Bởi vậy, khi còn tại thế, con người nên tích đức, hành thiện để kết thiện duyên. Cổ ngữ có câu: “Sinh tử hữu mệnh, phú quý tại thiên.” Người thì một đời vinh hoa phú quý, kẻ lại nghèo hèn lận đận, trong chốn u minh, tự có thiên ý an bài.

Người vợ tên Dương Thị mang theo ký ức tiền kiếp, tái sinh trở lại để tiếp tục mối duyên dang dở cùng người chồng năm xưa.

26/09/2025

Tôi nghĩ, mỗi người trong chúng ta cũng có một “điếu thuốc” nào đó như một thói quen, một nỗi đau, một chấp niệm. Chỉ đến khi ta dám buông, dám đối diện, khói sương mới tan, và lòng người mới thật sự tìm lại được bình yên.

Có điều gì khiến bạn mãnh liệt tin tưởng đến mức không thể rời bỏ, dù biết nó chẳng hề tốt cho mình không? Với ông tôi, đó là điếu thuốc lá.

26/09/2025

Cảm ngộ: vũ trụ trong khuông nhạc

Trong dòng chảy bất tận của cuộc đời, tôi thường tự hỏi: Chúng ta là ai giữa mênh mông vũ trụ?

Một buổi chiều mưa, khi những nốt nhạc từ bản giao hưởng cổ điển vang lên, tôi chợt nhận ra rằng âm nhạc không chỉ là tiếng vang của tâm hồn, mà còn là chìa khóa để khám phá sự huyền bí của vạn vật. "Vì đời cần những giai điệu đẹp, nên ta làm những nốt nhạc xanh". Chúng ta là những nốt nhạc trên khuôn nhạc, lời hát ấy như một lời nhắc nhở dịu dàng dẫn dắt tôi vào hành trình cảm ngộ nhân sinh qua âm nhạc.

Khuông nhạc, với năm dòng kẻ song song, chẳng phải là biểu tượng của ngũ hành trong vũ trụ hài hòa, nơi mỗi nốt nhạc là một linh hồn đang rung động, tìm kiếm sự cân bằng giữa hỗn loạn và trật tự?

Hãy bắt đầu từ nhịp điệu, nhịp thở của cuộc sống. Trong âm nhạc truyền thống Đông phương, ngũ âm (cung, thương, giốc, chủy, vũ) không chỉ là những âm thanh đơn lẻ, mà là sự hòa quyện với ngũ hành (Thổ, Kim, Mộc, Hỏa, Thủy), tạo nên một dòng chảy luân phiên như mùa màng thay đổi.

Cung mang tính ổn định của đất mẹ, Thương sắc bén như kim loại, Giốc uốn lượn như cây cối sinh sôi, Chủy bùng nổ như lửa, và Vũ mềm mại như dòng nước trôi. Nhịp điệu ở đây không phải ngẫu nhiên; nó là sự phản chiếu của vũ trụ, nơi mọi thứ đều đập theo một nhịp chung.

Tôi cảm ngộ rằng, cuộc đời con người cũng vậy: Chúng ta sống theo nhịp ngũ hành, từ sự sinh trưởng của tuổi trẻ (Mộc) đến sự trầm lắng của tuổi già (Thủy). Và con số 32, biểu tượng trong Phật giáo với 32 tướng tốt của bậc giác ngộ, như nhắc nhở về sự hoàn mãn giống nhịp 32 phách trong vọng cổ Việt Nam, nơi mỗi phách là một bước tiến đến viên mãn nhân sinh. Khám phá này khiến tôi suy tư: phải chăng cuộc đời là một bản nhạc dài 32 nhịp, nơi ta học cách buông xả để đạt đến bình an?

Khi đào sâu hơn vào những nốt nhạc cụ thể, tôi kinh ngạc trước sự kỳ diệu của nốt Fa, nơi tỷ lệ vàng (1.618) len lỏi vào cấu trúc giai điệu, như cách Mozart chia đoạn nhạc theo dãy Fibonacci, tạo sự hài hòa tựa vòng xoáy thiên hà. Nốt Sol, ngược lại vang lên như ánh sáng mặt trời, biểu tượng của sức sống và tuổi trẻ, thúc đẩy linh hồn vươn tới những tầng trời cao hơn.

Cuộc đời giống như nốt Fa - cần tỷ lệ vàng để cân bằng công việc và nghỉ ngơi; và giống nốt Sol - cần năng lượng để tỏa sáng giữa bóng tối cô đơn.

Giao thoa giữa nhạc Đông và Tây càng làm hành trình khám phá của tôi thêm phần thú vị. Nhạc Đông với ngũ âm giản dị, tuyến tính, như dòng sông chảy êm đềm; nhạc Tây với hòa thanh phức tạp, như dàn giao hưởng bùng nổ. Chúng gặp nhau ở thang âm ngũ cung chung, như trong các buổi biểu diễn lai giữa violin phương Tây và đàn bầu Việt Nam.

Điều này nhắc nhở tôi về sự đa dạng của nhân loại: Đông-Tây không đối lập, mà bổ trợ, giúp ta học cách hòa hợp trong thế giới toàn cầu hóa. Cảm ngộ từ đây: nhân sinh là sự giao thoa, nơi ta học yêu thương sự khác biệt để tạo nên bản nhạc đẹp đẽ hơn.

Sâu xa hơn, âm nhạc và vũ trụ đều rung động qua tần số. Tần số 432 Hz được coi là "tần số tự nhiên", đồng bộ với nhịp tim Trái Đất (Schumann 7.83 Hz), mang lại sự chữa lành; 528 Hz là "tần số tình yêu", kết nối linh hồn với vũ trụ.

Trong Phật giáo, trời có 33 tầng - cõi Đao Lợi Thiên, biểu tượng cho hành trình tâm linh từ thấp đến cao. Âm nhạc với cảnh giới từ u trầm đến thăng hoa, như thang trời dẫn ta lên 33 tầng rung động. Tôi hiểu rằng nhân sinh là hành trình leo thang ấy: từ những tần số hỗn loạn của dục vọng đến bình yên giác ngộ, nơi âm nhạc là người dẫn đường.

Con người vốn là tiểu vũ trụ, mang trong mình nhịp tim đập theo nhịp vũ trụ. Nhịp tim trung bình 60-80 bpm đồng bộ với tempo Adagio trong nhạc cổ điển, như một minh chứng rằng ta là phần của cái toàn thể. Con số 60 hay 72 bpm không chỉ là sinh lý, mà là chìa khóa kết nối tiểu-macro cosmos. Mỗi nhịp tim là một nốt nhạc, nhắc ta sống có nhịp điệu, không vội vã giữa dòng đời hối hả.

Cuối cùng, vũ trụ có Thái cực phân chia âm dương - như vòng tròn đen trắng ôm nhau. Nốt nhạc có trắng và đen, con người có nam và nữ, tất cả đều là lưỡng nghi bổ trợ. Thanh âm qua rung động kết nối mọi thứ, từ nốt đơn lẻ đến bản giao hưởng vĩ đại. Trong hành trình cảm ngộ này, tôi nhận ra nhân sinh chính là bản nhạc: Chúng ta là những nốt xanh, cần rung động theo nhịp vũ trụ để tìm thấy ý nghĩa. Hãy lắng nghe, và để giai điệu dẫn lối - vì đời cần những giai điệu đẹp, và ta chính là người sáng tạo nên chúng.

Vandieuhay.net

25/09/2025

Chỉ khi ta dám yếu đuối, mới thấy ta mạnh mẽ đến nhường nào

Có bao giờ bạn ngồi trong căn phòng tối, ánh đèn vàng lặng lẽ rọi xuống, và chợt nhận ra chỉ một câu nói, một mất mát, hay một ánh nhìn lạnh lùng cũng đủ làm trái tim mình run rẩy? Con người, dù mạnh mẽ đến đâu, vẫn mong manh một cách khó ngờ. Chúng ta thường tự nhủ mình phải cứng rắn, phải gồng lên để bước qua mọi chuyện, nhưng sự thật là chỉ một vết xước nhỏ nơi tâm hồn cũng có thể khiến ta chao đảo. Sự mong manh ấy không phải là điều gì đáng xấu hổ, bởi chính nó mới cho ta thấy mình thật sự đang sống, đang yêu và đang kết nối.

Tôi nhớ về một người đàn ông ở tuổi trung niên, từng là chỗ dựa vững chắc cho gia đình, bỗng mất việc trong một đợt suy thoái kinh tế. Ông thu mình lại trong căn phòng khách tối, rèm cửa lúc nào cũng kéo kín, lặng lẽ ngồi trên ghế sofa với chai bia chưa cạn.

Ngày này qua ngày khác, sự im lặng nặng nề phủ kín cả căn nhà. Nhưng rồi một buổi tối, trong ánh nến mờ trên bàn ăn, ông lấy hết dũng khí để nói: “Anh đã rất sợ, sợ rằng mình thất bại và sẽ làm em cùng các con thất vọng.” Lời thú nhận run rẩy ấy như một vết nứt nhỏ trên bức tường ông tự dựng quanh mình.

Nhưng kỳ lạ thay, từ vết nứt ấy lại tràn ra hơi ấm, vợ ông nắm lấy tay, các con ôm chặt ông, và gia đình cùng nhau tìm cách vượt qua. Có lẽ, nếu ông cứ mãi cố tỏ ra mạnh mẽ, họ đã chẳng bao giờ tìm lại được sự gắn kết ấy. Đôi khi, chính khi ta thừa nhận mình mong manh, ta lại mở ra cơ hội để được yêu thương và nâng đỡ.

Sự mong manh không chỉ nằm ở những biến cố riêng lẻ. Nó bộc lộ sâu sắc nhất trong những hoàn cảnh nghiệt ngã mà lịch sử đã từng chứng kiến. Viktor Frankl một bác sĩ tâm thần người Áo bị đẩy vào trại tập trung Auschwitz trong Thế chiến thứ hai. Ông mất gần như toàn bộ gia đình, phải sống trong cảnh đói khát, lạnh lẽo và chứng kiến cái chết diễn ra hàng ngày trước mắt.

Trong cuốn sách Tìm ý nghĩa cuộc sống, Frankl kể rằng nhiều người đã gục ngã không chỉ vì đói hay rét, mà vì họ đánh mất niềm tin vào ngày mai. Thế nhưng, chính trong khoảnh khắc mong manh ấy, ông phát hiện ra một sự thật rằng, con người có thể bị lấy đi mọi thứ, trừ cách mà họ chọn để đối diện với hoàn cảnh.

Ông sống sót nhờ giữ trong tim hình bóng vợ mình và một ý chí tìm ý nghĩa cho nỗi đau. Câu chuyện ấy khiến tôi hiểu rằng, sự mong manh không có nghĩa là yếu đuối hoàn toàn; nó giống như một sợi dây căng mảnh, có thể đứt bất cứ lúc nào, nhưng cũng chính vì mỏng manh mà ta phải nâng niu, trân trọng, và tìm điểm tựa trong tình thương để nó không bị bẻ gãy.

Nhưng đâu cần đến chiến tranh hay mất mát lớn lao, ta mới thấy mình mong manh. Thật ra, ngay trong đời sống thường nhật, bao lần bạn phải cắn môi để kìm giọt nước mắt khi nghe một lời nói vô tâm? Bao lần bạn cảm thấy trái tim mình trống rỗng chỉ vì chờ một tin nhắn hồi âm không bao giờ đến?

Những khoảnh khắc tưởng chừng nhỏ bé ấy cũng đủ làm ta thấy thế giới như sụp xuống dưới chân. Và rồi, cũng chính trong những giây phút ấy, một cái ôm, một lời động viên, hay thậm chí chỉ là một ánh nhìn cảm thông, có thể kéo ta ra khỏi vực sâu. Tình thương từ người khác giống như đôi bàn tay kịp thời đỡ lấy một chiếc ly thủy tinh đang rơi, để nó không vỡ nát trên nền gạch lạnh.

Tôi nghĩ đến một nữ ca sĩ trẻ ở Chicago, Eryn Allen Kane, người viết ca khúc Fragile để nói về những vết thương âm thầm được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Cô kể rằng, mẹ và bà ngoại mình đều học cách giấu nước mắt, dạy con phải mạnh mẽ đến mức xây những bức tường cảm xúc dày đặc quanh trái tim.

Nhưng rồi, chính những bức tường ấy khiến họ ngột ngạt, cô đơn, và càng mong manh hơn bao giờ hết. Trong MV bài hát, Kane ngã quỵ giữa bốn bức tường cao ngất, rồi dần phá vỡ chúng qua từng điệu nhảy. Cô muốn nhắn rằng, chỉ khi ta dám đối diện và bộc lộ sự mong manh, ta mới thật sự bắt đầu hành trình chữa lành. Và không chỉ cho bản thân, mà còn cho cả thế hệ mai sau.

Khi nghe những câu chuyện ấy, tôi chợt nghĩ, phải chăng sự mong manh là một phần tất yếu của kiếp người? Ta có thể mong manh ở thể xác, chỉ cần một cơn bệnh, một tai nạn nhỏ đã đủ khiến thân thể rệu rã. Ta mong manh ở tinh thần, một lời chê bai, một sự mất mát cũng khiến tâm hồn chao đảo. Ta mong manh cả trong các mối quan hệ, đôi khi chỉ một sự im lặng kéo dài cũng có thể làm ta ngờ vực tất cả.

Nhưng lạ thay, chính nhờ mong manh mà ta học được cách trân trọng, cách yêu thương. Nếu không mong manh, ta đã không biết thế nào là cần đến một bàn tay khác nắm lấy tay mình. Nếu không mong manh, ta cũng chẳng nhận ra giá trị của những người ở bên cạnh, vực ta dậy khi tưởng như đã gục ngã.

Có một câu nói của Paulo Coelho mà tôi rất thích: “Tình yêu mạnh mẽ nhất là tình yêu dám thể hiện sự mong manh của mình.” Thật vậy, khi ta để ai đó thấy mình run rẩy, yếu ớt, ta đang trao cho họ một phần dễ vỡ nhất của trái tim. Và chỉ trong khoảnh khắc ấy, tình thương thật sự mới được sinh ra. Tình thương không đến từ hoàn hảo, mà đến từ sự đồng cảm, từ việc ta nhận ra rằng ai trong chúng ta cũng có thể đổ vỡ, và chính vì thế mà ta cần nâng đỡ lẫn nhau.

Khi ngồi viết những dòng này, tôi tự hỏi rằng bạn đã bao giờ thấy mình mong manh đến mức chỉ muốn buông xuôi chưa? Nếu có, tôi mong bạn hãy nhớ rằng sự mong manh ấy không phải là dấu chấm hết. Nó chỉ đang thì thầm rằng là bạn cần một vòng tay, một lời sẻ chia. Và đâu đó quanh bạn, sẽ luôn có người sẵn lòng dang tay ra. Hãy cho mình cơ hội mở lòng, bởi đôi khi, chỉ cần một lần thừa nhận mình yếu đuối, bạn sẽ tìm thấy nguồn sức mạnh để bước tiếp.

Con người thật sự có thể mong manh đến mức một cơn gió cũng làm nghiêng ngả, một nỗi buồn nhỏ cũng khiến rơi lệ. Nhưng chính nhờ mong manh, ta mới biết thế nào là hạnh phúc khi được chở che, thế nào là ấm áp khi được yêu thương. Sự mong manh làm nên vẻ đẹp của đời sống, bởi nó nhắc chúng ta rằng: chẳng ai có thể một mình đi hết con đường. Và có lẽ, món quà lớn nhất mà ta có thể trao nhau trong cuộc đời này, chính là tình thương, thứ đủ dịu dàng để nâng đỡ những tâm hồn mỏng manh, và đủ bền bỉ để giữ ta lại với cuộc đời.

Vandieuhay.net