20/07/2025
Làm thế nào mà một củ hoa tulip vào thế kỷ 17 có thể có giá trị tương đương một căn nhà sang trọng ở Amsterdam? Câu trả lời nằm ở một trong những động lực mạnh mẽ và nguy hiểm nhất trên thị trường: tâm lý con người.
"Bước Đi Ngẫu Nhiên Trên Phố Wall" không chỉ nói về các con số và lý thuyết, nó còn đi sâu vào "tâm lý học" của việc đầu tư. Malkiel kể lại những câu chuyện kinh điển về các b**g bóng tài chính, từ Cơn sốt hoa Tulip ở Hà Lan, B**g bóng South Sea ở Anh cho đến B**g bóng Dot-com vào cuối những năm 90. Mẫu số chung của chúng là gì?
Đó là sự kết hợp của lòng tham và nỗi sợ hãi, được khuếch đại bởi hiệu ứng đám đông. Một tài sản nào đó bắt đầu tăng giá, thu hút sự chú ý. Những câu chuyện về lợi nhuận khổng lồ lan truyền, kéo theo nhiều người tham gia hơn vì "sợ bỏ lỡ cơ hội" (FOMO). Giá càng tăng, sự phi lý càng lớn. Mọi người không còn mua vì giá trị nội tại mà chỉ mua vì họ tin rằng sẽ có người khác ngốc hơn mua lại với giá cao hơn. Đây được gọi là "Lý thuyết kẻ ngốc hơn" (Greater Fool Theory).
Nhưng rồi, b**g bóng nào cũng phải vỡ. Khi sự lạc quan tột độ biến mất, nỗi hoảng loạn sẽ thay thế. Mọi người đồng loạt bán tháo, và những ai vào sau cùng sẽ lãnh đủ.
Hãy luôn là một nhà đầu tư lý trí, không phải là một con cừu trong đám đông. Khi mọi người xung quanh bạn đang trở nên quá tham lam và nói về việc làm giàu nhanh chóng từ một thứ gì đó, hãy thận trọng. Ngược lại, khi mọi người đang hoảng loạn, đó có thể là lúc để tìm kiếm cơ hội. Hãy đầu tư dựa trên phân tích và chiến lược của riêng bạn, chứ không phải dựa trên cảm xúc của đám đông.