30/08/2025
Từ Sa Long Cương Đến YouTube: Một Lời Trăn Trở Về Việc Truyền Bá Võ Việt
(Ghi chép của một bác tên Nguyên, chia sẻ vào năm 2016, Lê Nguyễn dẫn lại, tiêu đề Lê Nguyễn đặt)
Tôi đến với Sa Long Cương từ khoảng năm 93 hay 94. Tôi quen với anh Ái, là bạn với các anh họ tôi tại đại học ở bang Texas. Hồi đó, ngay cả trước khi tôi vào đại học, tôi đã biết anh đam mê võ thuật. Rồi sau khi ra trường, đường đời đưa đẩy, tôi lại bắt được job ở Cali và vào làm cùng sở và chung với nhóm kỹ sư của anh.
Tôi vốn là dân ưa hoạt động, hay tham gia sinh hoạt với các hội đoàn văn hóa VN tại miền Nam Cali. Đến mấy năm sau, khi tôi hỏi ra và ngỏ ý muốn tìm học võ Việt Nam, mà tôi cho là 1 thành phần quan trọng của văn hóa VN, anh mới giới thiệu tôi đến võ cổ truyền, môn phái Sa Long Cương. Tôi rủ thêm 1 người bạn đồng nghiệp, Định, học chung.
Chúng tôi tập sau giờ công sở tại 1 phòng storage room bừa bộn đồ đạc mà chúng tôi phải dẹp được 1 khoảng trống đủ cho 3 người. Được mấy tháng thì thầy của anh, Võ sư Trương Thế Lưu, mới bảo tụi tôi, hai môn sinh mới, đến học tập với thầy. Thế là 3 chúng tôi, sau khi tan sở, thay phiên lái xe hơn 1 tiếng đồng hồ, từ quận Ventura xuống Los Angeles. Tập xong thì chúng tôi vội đi về vì trời đã tối và lái về lại công sở vì xe riêng của mỗi người đậu ở đó. Lên xe lái về đến nhà thì cũng gần 9 giờ rưỡi tối, đói và mệt nhoài. Mỗi tuần chúng tôi đi tập 1 buổi như thế.
Phòng tập là garage nhà thầy. Ở đó, đã có vài môn sinh khác, cùng với anh Ái, đã học với thầy đã lâu. Họ đều có mang hoàng đai mấy đẳng và toàn người ngoại quốc. Trong số đó, tôi thấy có 1 anh người Philippines tên Michael đánh quyền nhuần nhuyễn, hoàn chỉnh, vững chãi, đẹp mắt nhất. Rồi tới 2 anh người Spain và Trung Đông tên Gaston và Razmik.
Garage nhỏ nên chúng tôi chỉ có bấy nhiêu người tập: 6 người tối đa. Và ít khi buổi tập nào cũng đầy đủ vì ai cũng đang có job, bận việc công sở, đi công tác, kẹt chuyện gia đình, etc. Tôi không thấy Michael tới nữa. Anh Ái cũng thỉnh thoảng vắng mặt, rồi Định cũng vậy, thành ra có buổi chỉ có mình tôi. Rồi khi được khoảng 2 năm thì tôi và Định nghỉ luôn vì lý do đời sống, đường xá xa xôi ngày càng đông xe. Anh Ái cũng chỉ thỉnh thoảng xuống tập với thầy.
Lúc đó, tôi và Định mới đeo lục đai nhất đẳng. 2 thằng tôi học xong bài Bát Bộ Chân Quyền, Thần Đồng, Roi Lâm, Thái Sơn Côn, Long Hổ Hội. Sau đó Định học thêm được bài Thiền Sư, còn tôi thì bài Phượng Hoàng.
Khi 2 chúng tôi diễn tập bài của mình xong thì tụi tôi đứng nép ở 1 góc của không gian hạn hẹp để xem những môn sinh đàn anh tập diễn bài của họ. Nhờ thế mà tuy chưa học đến, tôi cũng nhập tâm thêm được 1 phần nào những bài của cấp trên. Thời gian tập ít ỏi, và thầy cũng nghiêm, nên tôi cũng ít khi có dịp trò chuyện với thầy để tìm hiểu thêm về các chiêu thức và lịch sử SLC.
Vì chỉ có học hơn 2 năm, nên vốn liếng võ thuật VN tôi chỉ có được bây nhiêu đó, ở trình độ sơ cấp. Từ đó đến giờ, đã 20 năm qua, tôi chưa có dịp gặp lại thầy.
Sau khi không còn lái xe xuống Los nữa, tôi vẫn tiếp tục tập ở vườn sau nhà, cho đến khi lập gia đình dọn tới 1 apartment chật chội thì đành phải ngưng tập luôn. Để gần 10 năm sau đó, sau khi 1 lần nữa dọn nhà, về bang Louisiana, có được nhà có vườn sau rộng rãi, tôi mới tập trở lại.
Thì sau 1 thời gian dài bỏ lâu như vậy, tôi đã quên gần hết hoặc nhớ chỉ lõm bõm, hoặc quên vài chiêu thức trong bài thành ra đánh cứ khựng sao đó. Chỉ có duy nhất mỗi bài Bát Bộ Chân Quyền là tôi có thể tập trọn được vì còn giữ cuốn video sư phạm BBCQ do thầy Lưu thực hiện phổ biến, được quay rất chuyên nghiệp và phân thế khoa học.
Rồi tôi đã phải làm gì để có thể học tập SLC trở lại? Câu trả lời: YouTube.
Tôi khám phá ra là YouTube có nhiều video SLC do môn sinh ở trong nước post đăng. Thật sự thì nó cũng hỗn tạp và videos thì cái quá cũ, quá mờ nhạt, rung chuyển tay, góc quay hạn hẹp, mỗi người đánh mỗi kiểu, đủ mọi trình độ, đánh tốc độ quá nhanh để có thể nhìn theo, v.v…, nhưng trong số có các video đó, những bài sơ và trung cấp do VS Lê Văn Vân diễn dạy là hoàn chỉnh và chuẩn mực nhất. Thế là tôi download và tập lại, rán theo sát vì thầy Vân vốn là VS Trưởng Tràng của SLC trong nước.
Thành quả võ thuật SLC tôi có ngày hôm nay nhờ vào các video đó rất nhiều — tôi phải cảm ơn học trò của thầy Vân đã post các video giá trị đó!
Rồi số videos của thầy Vân cũng chỉ có hạn, mà tôi lại muốn tập thêm những bài cao hơn. Chẳng thể làm khác hơn là lục tìm lại trong đám video hỗn tạp trên YouTube gạn lọc ra cái thứ nào có thể theo được. Kinh nghiệm riêng của tôi là ít cái nào hoàn toàn, tôi phải coi nhiều video của cùng 1 bài do các môn sinh khác nhau diễn tập hoặc quay ở góc cạnh khác nhau để có thể thấy hết tất cả các chiêu thức trong một bài quyền thảo. Rất là tốn công và tốn thời gian, mà chưa chắc gì những tôi thấy được là đúng chuẩn mực.
Khi thấy hết có thể làm được gì hơn trong số video mà vẫn chưa toàn ý, tôi mới email tới Liên Đoàn Quốc Tế SLC xin access vào kho tài liệu, nhưng VS phụ trách, thầy Trần Trọng Hiếu, chưa cho vội mà hỏi tôi học với ai, ở đâu, khi nào, trình độ ra sao, và muốn coi tôi đánh như thế nào. Quả là đòi hỏi khó khăn nhưng chính đáng, bắt buộc tôi phải mua sắm lại võ phục và may lại cái đai cấp cũ lúc trước để quay video 1 cách đàng hoàng để thầy xem và đánh giá. Trang web này phản ánh công trình của tôi tự học tập trong mấy năm qua, tôi muốn chia sẻ với các bạn.
Trong khi thực hiện mấy video clip này, tôi mới thấy nhiều sự khó khăn cho 1 võ sinh hoặc người mới ở nước ngoài mong muốn học tập võ cổ truyền. Không nói tới các võ phái VN khác, chỉ nói về SLC thì tại hải ngoại chỉ được có vài võ sư. Tại Hoa Kỳ, có mấy võ đường SLC? Rất hiếm! Hình như chỉ có 2 hoặc 3, cho 1 quốc gia rộng lớn như vậy.
Vậy thì làm sao có thể đáp ứng nhu cầu học hỏi võ cổ truyền và phát huy giá trị của nó cho người ở nước ngoài?
Như đã kể, video SLC trên YouTube, ngoại trừ của thầy Vân ra, chất lượng không đồng đều, khó có thể để là tài liệu chính thức cho môn sinh ở xa học tập. Mà ngay cả các video của thầy Vân, do quay đã lâu, quá cũ mờ, làm giảm hiệu quả học tập.
Nay thầy Vân đã qua đời, không biết vị VS Trưởng Tràng hiện tại có thực hiện làm bộ video mới cho toàn bộ chương trình tập huấn của SLC.
Ở thời đại Internet này, sự học tập qua mạng đã có rất nhiều. Các đại học danh tiếng như Harvard, Stanford, Duke, John Hopkins, v.v., đều đã có chương trình giảng dạy, cấp bằng Thạc sĩ, qua online, home study, remote learning, v.v… Ngay cả trong lãnh vực võ thuật, cũng đã có nhiều trường lớp dạy online. Dĩ nhiên, không có gì hay hơn là học có thầy — “không thầy đố mầy làm nên” — nhưng với điều kiện khách quan thiếu thốn tại hải ngoại, việc học home study là 1 viable option, 1 lựa chọn khả thi. Tôi có research, tìm hiểu sơ về hiệu năng của việc home study, bạn có thể vào đọc ở các link 1 và link 2.
Nếu các vị võ sư các môn phái VN lưu tâm và muốn phát triển võ cổ truyền trên bình diện quốc tế, thì mạng lưới world wide web qua hình thức học tại gia home study có thể là 1 phương cách tốt và hữu hiệu để truyền bá võ cổ truyền của dân tộc đến toàn thế giới.
Một video võ thuật được thị phạm ở 2 tốc độ chậm và bình thường, ở 2 góc độ để có thể cover bao hết mọi phía của bài quyền thảo, và kèm theo lời phân thế cặn kẽ trong cả tiếng Việt và Anh có thể giúp tạo kết quả tập huấn thành công cho một võ sinh có đam mê và ham học võ cổ truyền Việt Nam. Võ sinh khi muốn thi thăng đai, có thể quay video bài tập của mình gửi về VS hoặc HLV để được chấm điểm và phê bình, phản hồi.
(Lê Nguyễn xin phép tác giả bài Viết, dùng ảnh minh họa Thầy Nguyễn Hữu Trung, cao đồ Sa Long Cương chỉ dẫn cho một anh bên Mỹ về tập tại võ đường tại Bà Rịa - Vũng Tàu). Nếu quý vị ở nước ngoài, mong muốn tìm hiểu võ Việt, Lê Nguyễn rất vui lòng được kết nối)
