Tịnh Xá Trung Tâm

11/12/2025

TỰ TÂM THƯỜNG CHIẾU
Thế gian chìm nổi đảo điên,
Giữ nguyên đốm lửa, an nhiên cửa thiền,
Kính che bốn mặt bụi phiền,
Tự tâm thường chiếu, giữa miền tịch liêu.

1. Thế gian chìm nổi đảo điên
Trong không gian nhận thức, khối hỗn mang mang tên “Thế gian” hiện ra như một đại dương đầy biến động. Nó không chỉ là sự đảo điên, mà là một thực tại của sự trồi sụt không ngừng, nơi những con sóng tham vọng và khổ đau va đập vào nhau. Hiện tượng “chìm nổi” này tự thốt lên bản chất của nó thông qua hình ảnh của một biển trần đục ngầu:
“Biển trần thế đục nhơ đã lắm
Bao anh hùng chìm đắm khổ nguy
Nước tham một dãy đen sì
Gió cuồng nổi dậy sân si ba đào”.
Cái “đảo điên” ấy chính là sự vô thường tàn khốc. Nó không cho phép bất kỳ sự vật nào được yên ổn. Nó tự phơi bày sự ngắn ngủi của mình, như một đóa hoa sớm nở tối tàn, như ánh trăng khi tròn khi khuyết:
“Đời người gẫm khác chi vầng trăng tỏ
Lại ví như hoa nở tỏa hương lan
Nhưng trải qua thời gian chưa mấy độ
Rồi phôi pha, trăng lặn đóa hoa tàn!”.
Tiếng ồn ào của thế gian chính là tiếng gào thét của sự “thắng bại” và “tranh giành”, nơi mà “Sóng cuồng cuộn vang rền gào thét / Nước chảy nhào, xô vẹt lướt phăng”.
2. Giữ nguyên đốm lửa, an nhiên cửa thiền
Đối lập với cơn cuồng phong ấy, tại ranh giới “cửa thiền”, hiện tượng Đốm lửa xuất hiện. Nó không lay động, không bị cuốn theo dòng chảy đen sì của biển trần. Sự “giữ nguyên” của đốm lửa chính là sự kiên định, là trạng thái bất động trước gió:
“Như đá tảng kiên cố,
Không gió nào dao động,
Cũng vậy, giữa khen chê,
Người trí không dao động”.
Đốm lửa tự đối thoại với chính mình trong sự tĩnh lặng. Nó hiểu rằng sự “an nhiên” không đến từ việc trốn chạy thế gian, mà đến từ việc tự trú ngụ trong sự thanh tịnh của chính mình. Nó khẳng định vị thế của sự an tĩnh:
“Nương mình ở chốn thanh êm
Thì lòng khoái lạc càng thêm thâm trầm
Sống mà giữ giới chẳng lầm
Thì bề yên tịnh mười phần chẳng xao”.
Gió thế gian có thể thổi mạnh, nhưng đốm lửa tại cửa thiền mang đặc tính của sự “chế ngự”. Nó như ngọn đèn được che chắn kỹ lưỡng, không còn lo sợ sự tắt ngấm, là sự cháy sáng bền bỉ, bất chấp ngoại cảnh.
3. Kính che bốn mặt bụi phiền
Để bảo vệ sự “nguyên vẹn” của đốm lửa, cơ chế Kính che được kích hoạt. Đây là hiện tượng của sự phòng hộ các căn (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý). Tấm kính trong suốt ngăn chặn bụi bặm xâm nhập, nhưng không ngăn cản tầm nhìn.
Tấm kính tuyên bố chức năng của mình là “phòng hộ” để ngăn khổ đau:
“Lành thay, phòng hộ mắt!
Lành thay, phòng hộ tai...Lành thay, phòng hộ ý.
Lành thay, phòng tất cả.”.
Bụi phiền não lao vào tấm kính, muốn làm vẩn đục sự trong sáng. Nhưng nhờ tấm kính (Giới), tâm thức giữ được sự phản chiếu trung thực mà không bị dính mắc. Hiện tượng này giống như việc giữ cho tâm hồn sáng trong như gương, bụi trần không thể bám víu:
“Để tâm trong sáng như gương,
Chẳng màng sự thế, chẳng vương bụi trần.”.
Tấm kính không chối bỏ bụi, nó chỉ “thấy” bụi. Đó là cái thấy của trí tuệ, nhận diện rõ ràng bản chất của các hiện tượng bên ngoài: “Sắc, thinh, hương, vị mỹ nhiều / Kể luôn xúc, pháp cũng đều không ngơ” , nhưng nhờ có kính che (sự phòng hộ), sự nhận biết đó trở nên “lặng lờ giác quan”, không để bụi biến thành phiền não bên trong.
4. Tự tâm thường chiếu, giữa miền tịch liêu
Khi bụi đã dừng ngoài mặt kính, và đốm lửa đã an nhiên, không gian bên trong hiển lộ thực tại cuối cùng: Tự tâm thường chiếu.
Đây không phải là ánh sáng của mặt trời hay mặt trăng, mà là ánh sáng của Trí Huệ. Trong miền tịch liêu vắng lặng tiếng ồn của thế tục, ánh sáng này tự động soi chiếu, phá tan bóng tối của vô minh:
“Trí thần sáng chiếu thế gian,
Trừ tiêu tiếng khổ, phá tan bóng mờ.
Sông mê đã vượt khỏi bờ,
Soi ra ngũ uẩn, một giờ thành không”.
Sự “thường chiếu” này mang tính chất vĩnh hằng, như nguồn sáng từ phương Đông không bao giờ tắt, soi rọi vạn vật mà không phân biệt:
“MINH thiên huệ nhật xuất Đông phương.. QUANG chiếu thế âm hàm vạn vật”.
Trong cái “miền tịch liêu” ấy, sự chiếu sáng diễn ra liên tục, không gián đoạn bởi ngày hay đêm, như sự tỉnh thức thường trực của người tu tập:
“Đệ tử Gotama,
Luôn luôn tự tỉnh giác,
Vô luận ngày hay đêm,
Tưởng Phật Đà thường niệm”.
Trong khoảnh khắc này, người quan sát hãy:
1. Nhận diện sự hỗn loạn của Thế gian (Biển trần, sóng gió).
2. Thiết lập sự định tĩnh của Đốm lửa (Đá tảng kiên cố, an nhiên).
3. Xây dựng cơ chế bảo vệ của Kính che (Phòng hộ các căn, tâm như gương).
4. Để cho bản thể Tự tâm tỏa sáng (Trí thần soi chiếu, phá tan bóng mờ).
Đó là hành trình từ sự ồn ào của “ba đào sóng dậy” trở về với sự tĩnh lặng sáng ngời của “ngọn đèn Chân như”.
(12-11-2025, QTTA)

10/12/2025

MỘT CUỘC ĐỐI THOẠI VÔ THƯỜNG:
GIÓ – CHUÔNG – CƠN BÃO LÒNG NGƯỜI
“Gió chẳng hẹn mà đến,
Chuông chẳng đợi mà ngân.
Duyên hợp duyên tan muôn đời thế,
Cớ sao lòng người... gió lặng vẫn chưa an?”
Trong không gian tĩnh mịch của già lam, tiếng chuông ngân lên rồi tan vào hư không là một bài pháp sống động nhất về sự thật của thế gian. Mượn hình ảnh Gió và Chuông, chúng ta cùng soi chiếu lại tâm mình qua lăng kính của Duyên khởi và Vô ngã.
1. Duyên hội ngộ - Huyễn hoá hợp tan:
Gió là sự chuyển động vô hình, Chuông là vật chất vô tri. Khi chúng gặp nhau, âm thanh bật khởi. Không ai hẹn ai, không ai đợi ai. Đó là sự vận hành lạnh lùng nhưng chân thật của các pháp.”Ý dẫn đầu các pháp, Ý làm chủ, ý tạo”. Âm thanh vốn dĩ vô tâm, nhưng chính cái Ý của con người mới gán ghép buồn vui lên nó.
Trong Luật nghi Khất sĩ, bài kệ Pháp, Tổ sư Minh Đăng Quang đã dạy rất rõ về tính chất “huyễn hoặc” của sự gặp gỡ này:
“Pháp lành khởi, vốn xưa là huyễn
Nghiệp dữ gây, cũng huyễn mà ra,
Mình bọt đậu, gió lồng qua,
Không căn, không thật, Pháp là huyễn thôi.”
Tiếng chuông ấy, cũng như cái thân bọt bèo này, khi “gió lồng qua” thì hiện hữu, gió đi rồi thì tan biến. Bản chất của âm thanh là “không căn, không thật”. Hiểu được điều này, ta thấy tiếng chuông không mang thông điệp buồn vui, nó chỉ là một hiện tượng duyên sinh mà thôi.
2. Lá phướn – tiếng chuông: Cái Ý vốn hai
Nhớ lại công án thiền: Gió động, Phướn động hay Tâm động? Lục Tổ Huệ Năng đã chỉ thẳng: “Nhân giả tâm động”.
Tại sao tâm lại động? Vì chúng ta không nhìn sự vật như nó đang là, mà nhìn qua lăng kính của cảm xúc yêu ghét, của cái tâm “hoảng hốt dao động, khó hộ trì, khó nhiếp”. Khi nghe chuông, nếu lòng đang sầu não, ta nghe tiếng chuông buồn. Nếu lòng đang rộn rã, ta nghe tiếng chuông vui.
Đúng như bài kệ Ý trong Luật nghi Khất sĩ đã mô tả sự biến ảo khôn lường của tâm thức:
“Con người cái ý vốn hai
Khi mừng, khi giận đổi thay không lường
Vội vàng khi ghét, khi thương
Khi vui vui ngất, khi buồn buồn hiu!”
Và:
“Dẫy đầy ngoại cảnh chung quanh
Càng nuôi tạo ý trưởng thành thêm lên”
Chính cái “ngoại cảnh” (tiếng chuông, lá phướn) đã “nuôi tạo” nên cái ý phân biệt, khiến tâm ta “trưởng thành” thêm những phiền não, dính mắc. Gió bên ngoài thổi lá phướn, còn gió bên trong (vọng tưởng) thổi động tâm can.
3. Gió lặng mà Sóng vẫn còn – Nghịch lý khách trần
“Cớ sao lòng người... gió lặng vẫn chưa an?”
Ngoại cảnh đã qua, tiếng chuông đã tắt, cớ sao lòng vẫn còn xao xuyến? Đó là vì ta cứ mãi đuổi theo cái bóng của quá khứ. Như lời Phật dạy: “Ai ôm hiềm hận ấy, hận thù không thể nguôi”. Kẻ bị trói buộc bởi những cảm xúc cũ kỹ thì “Vùng vẫy và hoảng sợ, như thỏ bị sa lưới”.
Trong Luật nghi Khất sĩ, bài kệ Huệ, Tổ sư đã chỉ ra sai lầm này của tâm thức:
“Cái tâm đã biết vừa qua,
Vốn thành quá khứ chạy xa lạc loài.
Cái tâm vừa biết đương nay,
Thì tên hiện tại, nào ai thấy nào.”
Âm thanh vừa nghe xong đã là “quá khứ chạy xa lạc loài”. Nhưng khách trần cứ cố níu giữ dư âm ấy, để rồi tự làm khổ mình bằng những niệm tiếc nuối hay lo sợ. Con cá tâm thức cứ vẫy vùng trên cái bờ của ký ức, dù dòng nước thực tại đã trôi đi từ lâu.
4. Hợp – Tan là lẽ vô thường
Để lòng được an khi gió lặng, ta phải quán chiếu sâu sắc về lẽ Vô thường. “Tất cả hành vô thường, với Tuệ, quán thấy vậy, đau khổ được nhàm chán, chính con đường thanh tịnh”. Sự hợp tan của tiếng chuông, hay sự còn mất của kiếp người, cũng mong manh như sương, như khói.
Bài kệ Thân trong Luật nghi Khất sĩ nhắc nhở chúng ta đừng bám víu:
“Tuồng đời ai biết cho chăng?
Như mây tan hiệp, như trăng khuyết tròn.
Đêm tàn tim lụn, dầu mòn,
Cái đi mờ mịt, cái còn mỏng manh.”
Và:
“Chắc chi bọt nước đầu gành,
Chắc chi sương đọng trên cành ban mai.
Bọt kia làn gió nhẹ lay,
Sương kia mặt nhựt chiếu ngay xong đời.”
Tiếng chuông tan đi là lẽ thường nhiên như sương tan dưới nắng. Nếu ta chấp nhận sự “tan hiệp” như mây trời, thì sự ra đi của một âm thanh hay một mối duyên cũng nhẹ nhàng như mây bay qua núi.
5. Hãy trở về với sự “lặng lờ” của giác quan
Làm sao để tu tập giữa đời thường ồn ã này? Làm sao để nghe tiếng còi xe, tiếng thị phi mà tâm vẫn như “đá tảng kiên cố... không gió nào dao động”?
Hãy học cách trả các giác quan về đúng chức năng của nó: Nghe chỉ là nghe, thấy chỉ là thấy, không cộng thêm cái “tôi” vào đó. Như bài kệ Huệ đã khai thị rất sâu sắc về sự “vô tác” của các căn:
“Sự nhìn của mắt chết trơ,
Sự nghe, sự ngửi lặng lờ giác quan.
Lưỡi này sự nếm khô khan,
Thân nầy xúc động, sá màng chi chi.”
Khi tai nghe tiếng chuông mà cái nghe ấy “lặng lờ”, không phán xét, không dính mắc, thì lúc đó: Gió cứ thổi, Chuông cứ ngân, nhưng Tâm thì bất động.
Đó chính là câu trả lời cho nỗi băn khoăn “gió lặng vẫn chưa an”. Muốn An, đừng đợi gió lặng. Hãy lặng ngay nơi cái Ý đang phân biệt của chính mình.
Con chim bay qua hư không không để lại dấu vết. Tiếng chuông vang lên rồi tắt không để lại vết sẹo trong không gian. Tâm người tu cũng vậy, để mọi hiện tượng đi qua, rỗng rang và tịch tĩnh.
Đó là lúc gió lặng, và lòng cũng thực sự An.
(QTTA, 10/12/2025)

02/12/2025

HÔM NAY 14-10 ÂL, KỲ SÁM HỐI CỦA NGƯỜI PHẬT TỬ

26/11/2025

THÔNG BÁO LỄ QUY Y TAM BẢO VÀO NGÀY RẰM THÁNG 10 NĂM ẤT TỴ
Để tạo tín tâm tu học Phật pháp cho quý đạo hữu, tịnh xá Trung Tâm (21 Nguyễn Trung Trực, P.Bình Lợi Trung, TP.HCM) sẽ tổ chức “Lễ Truyền Tam Quy và Ngũ Giới” vào lúc 09h00 ngày thứ Năm, 04/12/2025 (nhằm 15/10/Ất Tỵ).
Kính thông báo đến quý thiện nam tín nữ xa gần có đầy đủ duyên lành phát tâm quy y Tam Bảo về tịnh xá ghi danh và thọ giới.
Trân trọng thông báo!

20/11/2025

Hòa trong niềm hoan hỷ chung của Ngày Nhà Giáo Việt Nam 20-11, chư Tăng tịnh xá Trung Tâm đã có những giây phút lắng đọng, quỳ dưới chân Hòa thượng Minh Lộc và Hòa thượng Minh Thành để dâng lên lời tri ân chân thành nhất.
Đối với chư Tăng, nhị vị Hòa thượng không chỉ là những bậc tôn túc lãnh đạo mà còn là những người Thầy khả kính, người cha lành luôn tận tụy vun bồi giới thân huệ mạng cho hàng đệ tử. Hình ảnh chư Tăng đảnh lễ quý Ngài là nét đẹp truyền thống của Hệ phái, thể hiện tinh thần "Uống nước nhớ nguồn" cao quý.
Kính nguyện cầu chư Phật gia hộ cho nhị vị Hòa thượng pháp thể khinh an, tuệ đăng thường chiếu để mãi là bóng cây đại thụ che mát cho chúng con.

15/11/2025

Mặt sân xao xác tiếng lá rơi.
Hết một mùa.
Chiếc lá đã xong phận sự của mình,
nhẹ tênh,
trở về với đất.
Ta thấy trong đó sự thật về thân:
Một ngày, cũng sẽ "vàng úa" như lá.
"Thân này quả thật chóng tàn,
Rồi nằm dài trên đất.
Bị vất bỏ, không ý thức,
Như khúc gỗ vô dụng."
Khúc gỗ vô dụng?
Ta ngước nhìn lên thân cây.
Chính "khúc gỗ" tưởng chừng già cỗi ấy,
lại đang làm một điều kỳ diệu.
Sự sống đang nảy mầm!
Không phải từ ngọn cành non,
mà từ chính thân cây xù xì, nứt nẻ.
Hoa Đầu lân đang nở.
Nụ non đang hé.
Cái chết (của lá)
và sự sống (của hoa)
đang nương vào nhau trên cùng một "khúc gỗ".
Thân này, dù vô thường, dù "sanh tử",
không phải là vô dụng.
Nó là một nền tảng.
Nó là một đống hoa.
Tùy ta chọn,
sẽ để nó bị Thần Chết cuốn đi trong say đắm,
hay dùng nó để làm nên những việc lành.
"Như từ một đống hoa,
Nhiều tràng hoa được làm.
Cũng vậy, thân sanh tử,
Làm được nhiều việc lành."
Chiếc lá rụng,
dạy ta về Vô thường.
Bông hoa nở,
dạy ta về Trách nhiệm.
Dùng cái thân "sắp tàn" này
để kết nên "nhiều tràng hoa" công đức,
dâng lên cõi đời.
Đó là cách ta mỉm cười với vòng quay sanh diệt ngay tại sân tịnh xá này.

07/11/2025

Kính mừng ngày Bồ tát Quán Thế Âm xuất gia (19/9)

Ngài lắng nghe.
Nghe tiếng khóc than của thế gian,
Tiếng nấc nghẹn trong vũng lầy ái dục,
Tiếng rên la của hận thù, si ám.
Trái tim Ngài rung lên.
Ngài suy tư, trăn trở:
"Ta tự mình bị sanh, chi phối,
Ta tự mình bị già, chi phối,
Ta tự mình bị bệnh, chi phối,
Ta tự mình bị chết, chi phối...
Nhưng ta lại tìm cầu cái bị sanh, già, bệnh, chết..."
Biển khổ mênh mông.
Chúng sanh chìm đắm.
Khi "biết rõ sự nguy hại trong cái bị sanh",
Khi thấu tỏ "sự nguy hại trong cái bị già".
Lòng từ bi không còn là nước mắt.
Lòng từ bi hóa thành hành động.
Ngài quyết định.
Rời bỏn hững ràng buộc êm ái của trần tục.
Ngài không quay lưng lại với thế gian,
Ngài bước vào thế gian,
Bằng một con đường khác.
Ngài đi,
Để:
"...tìm cầu cái không sanh,
vô thượng an ổn khỏi các ách trói buộc, tức là Niết-bàn."
Mái tóc xanh rơi xuống,
Như trút bỏ ngàn vạn sợi dây phiền não.
Bàn tay ngọc ngà,
Nay khiêm hạ
Nâng bình bát của bậc Thánh.
Ngài khoác lên mình chiếc áo cà-sa,
Không phải màu của vương giả,
Mà là màu của đất,
Màu của sự nhẫn nại vô biên.
Ngài xuất gia,
Là để lắng nghe cho trọn vẹn.
Là để cứu vớt cho tận cùng.
Chân không,
Bước trên g*i nhọn của luân hồi,
Mang theo dòng nước cam lồ của cái không sanh, không bệnh, không chết,
Tưới mát những tâm hồn đang khô cạn.
Và bằng chính bước chân giải thoát ấy,
Ngài nguyện:
Xin cho cuồng phong thôi gào thét,
Cho mưa bão sớm tan,
Cho nước lũ hung hãn tìm về biển cả,
Trả lại bình yên cho mái nhà, ruộng lúa.
Xin cho ôn dịch, bệnh tật tiêu trừ,
Cho thân không đau, cho tâm không loạn,
Cho tiếng khóc than mà Ngài đã nghe
Im bặt.
Chỉ còn lại
Hơi thở an lành,
Và ánh nhìn
từ ái.

01/11/2025

THÔNG BẠCH
V/v: Vận động cứu trợ đồng bào các tỉnh miền Trung (Quảng Ngãi, Đà Nẵng, Huế, và Quảng Trị) bị thiệt hại nặng nề do bão số 12 (Fengshen).

27/10/2025

PHƯƠNG DANH ỦNG HỘ TỪ THIỆN BÃO LŨ SỐ 10, 11 TẠI VĂN PHÒNG TỊNH XÁ

07/10/2025

04/10/2025

🙏 Nam-mô Phật
🙏 Đây là bộ phim hoạt hình về câu chuyện lòng hiếu thảo của Hoà thượng Thích Giác Toàn.
Cảm động trước tấm lòng hiếu thảo của Hòa thượng chúng con đã thực hiện bộ phim hoạt hình này mong muốn được lan tỏa giá trị hiếu đạo và tấm gương của một bậc chân tu đến với tất cả mọi người.
Nguyện hồi hướng công đức lành đến tất cả và kính mong mọi người cùng xem lan tỏa bộ phim này .
Nam mô Hoan Hỷ Tạng Bồ tát Ma ha tát 🙏🙏🙏

Quê Hương Tình Mẹ Là câu chuyện tuổi thơ về tấm lòng Hiếu thảo của Hoà Thượng Thích Giác Toàn, Phó Chủ tịch HĐTS GH Phật giáo Việt Nam, vị giáo phẩm cấp cao ...

01/10/2025

THÔNG BÁO
V/v: Cứu trợ đồng bào bị thiệt hại do bão số 10 (Bualoi)