25/06/2025
( Kiến thức trong bài viết là admin sưu tầm , mang tính chất tham khảo _ Nghệ thuật là khoa học , và không có quy chuẩn tuyệt đối nào , vui lòng 😊 )
LÝ THUYẾT MÀU SẮC TRONG ĐIỆN ẢNH
– Khi màu không chỉ là màu mà là tâm lý, biểu tượng và tư tưởng.
I. MỞ ĐẦU: Màu sắc có ý nghĩa gì trong điện ảnh?
Trong hội họa, màu sắc là phương tiện thị giác để gây ấn tượng. Trong quảng cáo, màu sắc đánh thẳng vào cảm xúc để tạo phản ứng hành vi. Nhưng trong điện ảnh màu sắc là ngôn ngữ.
Màu trong phim là một hệ thống ký hiệu.
Nó không chỉ "đẹp", mà nó thể hiện nội tâm, ẩn dụ tư tưởng, dẫn dắt trần thuật, và tạo không khí cảm xúc như cách nhạc phim hay âm thanh thực hiện – nhưng ở dạng hình ảnh.
II. BỐN HỆ LÝ THUYẾT CHÍNH VỀ MÀU SẮC TRONG PHIM
1. 🎨 Lý thuyết tâm lý màu sắc
Mỗi màu mang trong nó một trường cảm xúc. Ở cấp độ phổ thông nhất, các đạo diễn dùng màu để tạo hiệu ứng tâm lý tức thì lên khán giả.
Màu sắc tác động cảm xúc phổ biến trong phim ảnh:
🔴 Đỏ - Đam mê, giận dữ, nguy hiểm, ham muốn The Handmaiden (cảnh s*x lẫn trả thù).
🔵 Xanh dương - Cô đơn, trầm cảm, xa cách Blue is the Warmest Color.
🟢 Xanh lá - Kỳ lạ, bản năng, rối loạn hoặc bệnh hoạn Oldboy – nhà giam màu xanh.
🟡 Vàng - Ánh sáng, tuổi thơ, ảo gi ác, ký ức Her, Amélie, Wong Kar-wai.
⚫ Đen - U t ối, quy ền lực, cái ch ết, khủng hoảng The Godfather, Decision to Leave.
⚪ Trắng - Ngây thơ, thiêng liêng – hoặc... r ợn người Midsommar, Memories of Murder.
⚠️ Tuy nhiên, ý nghĩa màu phụ thuộc vào ngữ cảnh và văn hóa. Trắng có thể là tang tóc ở châu Á nhưng là trong sạch ở phương Tây.
2. Lý thuyết ký hiệu học màu sắc (semiotics of color)
Màu trong phim giống như những từ ngữ không cần lời thoại. Chúng được mã hóa để trở thành biểu tượng.
Ví dụ:
Trong Spring, Summer, Fall, Winter… and Spring, các mùa không chỉ là thời gian mà là màu cảm xúc tương ứng với vòng đời con người.
Trong Parasite, các lớp màu trong từng căn nhà là ẩn dụ giai cấp:
Vàng ấm = tầng lớp trung lưu sống ảo
Xanh tái, bẩn = tầng hầm của tầng lớp dưới đáy.
Như vậy, màu trong phim là một hệ thống biểu tượng vận hành trong ngôn ngữ điện ảnh, tương tự âm nhạc, lời thoại, và hành vi nhân vật.
3. Lý thuyết hình thức và tạo hình phong cách (formalist approach)
Các đạo diễn bậc thầy không chỉ “dùng màu”, mà họ xây dựng cả một bảng màu chủ đạo (color palette) như một chữ ký hình ảnh để phản ánh tư duy thẩm mỹ và tư tưởng của họ.
Wes Anderson - Pastel - đối xứng, mềm mại, tấu hài thị giác - The Grand Budapest Hotel.
Park Chan-wook - Tương phản màu mạnh vừa gợi d ục, vừa rùng rợn - Decision to Leave, Oldboy.
Wong Kar-wai - Vàng đỏ neon gợi nhớ, biểu cảm thời gian - In the Mood for Love
B**g Joon-ho (Parasite) - Màu chuyển tầng không gian xã hội học điện ảnh.
4. Lý thuyết hậu hiện đại – Màu như nghịch lý và ẩn dụ triết học
Phim hậu hiện đại phá vỡ chức năng "biểu cảm" của màu.
Thay vào đó, màu được sử dụng như một “ẩn dụ meta”, thậm chí gây phản cảm, đảo ngược ý nghĩa truyền thống.
Ví dụ:
Enter the Void (Gaspar Noé): Màu rực - mờ - loạn cảm giác tạo hiệu ứng ảo giác và lin h hồn xuất h ồn.
Mother! (Darren Aronofsky): Không màu rõ rệt, bảng màu lạnh, ánh sáng bạc = phản khá ng chủ nghĩa nhân văn.
Burning (Lee Chang-dong): Màu trong phim “cháy mòn dần” từ cam sang tím gợi sự hao mòn của ảo tư ởng, khao khát, và danh tính.
III. MÀU SẮC VÀ NGHỆ THUẬT ĐIỀU KHIỂN CẢM XÚC
Màu sắc không phải tự nhiên mà có. Chúng là kết quả của:
🎞️ Color grading - Hậu kỳ chỉnh màu tạo bảng tông nhất quán.
💡 Ánh sáng (lighting) - Ánh sáng nóng/lạnh ảnh hưởng đến màu cảm nhận.
👗 Phục trang - đạo cụ - bối cảnh - Sắp đặt màu ngay từ tiền kỳ.
📷 Ống kính - filter - độ tương phản Tạo hiệu ứng rung cảm cho mắt người xem.
📋 Color Script - Bản thiết kế màu toàn phim - định hướng cảm xúc từng cảnh.
👉 Với đạo diễn hình ảnh, màu không đến từ cảm hứng. Nó đến từ kịch bản tư tưởng và bản đồ cảm xúc của toàn bộ phim.
IV. TỔNG KẾT
🎥 Màu trong điện ảnh không chỉ là “cái đẹp của hình ảnh” mà là “tư duy triết học thị giác”, hệ biểu tượng cảm xúc, và nhạc tính không lời. Nếu ví điện ảnh là ngôn ngữ, thì màu sắc chính là giọng nói.
Nếu điện ảnh là một bản giao hưởng, thì màu sắc là các nhạc cụ phụ trợ có lúc vút cao, có lúc lặng thinh đầy ám ảnh.
Sưu tầm !
