12/09/2025
VÀ VIỆT NAM - SỰ THỨC TỈNH CỦA GEN Z
Mỗi năm, hàng trăm nghìn lao động Nepal rời quê hương để tìm kiếm kế sinh nhai ở nước ngoài. Theo số liệu chính thức, chính quyền đã cấp phép cho hơn 839.000 người ra nước ngoài làm việc, tương đương trung bình khoảng 2.300 người mỗi ngày. Các điểm đến phổ biến là các quốc gia vùng Vịnh, Malaysia và Hàn Quốc, với công việc chủ yếu là lao động phổ thông.
Để có cơ hội ra đi, người lao động phải chi trả nhiều khoản phí tuyển dụng và dịch vụ. Các nghiên cứu của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) chỉ ra rằng gánh nặng phí môi giới khiến nhiều người rơi vào nợ nần ngay trước khi bước chân tới nơi làm việc. Thêm vào đó, sự thiếu minh bạch trong quy trình tuyển dụng tạo điều kiện cho tiêu cực và tham nhũng phát sinh.
Ở nước ngoài, người lao động Nepal phải chắt chiu từng đồng gửi về cho gia đình. Khoản kiều hối “mồ hôi nước mắt” này không chỉ là nguồn sống chính cho gia đình của họ ở quê nhà mà còn là trụ cột quan trọng của nền kinh tế.
Trong nước, tỷ lệ thất nghiệp thanh niên vẫn ở mức cao, dao động khoảng 20% trong những năm gần đây. Những công việc ổn định và vị trí tốt thường gắn liền với “con ông cháu cha”, khiến nhiều người trẻ không tìm thấy tương lai trên chính quê hương mình.
Chính phủ Nepal từng công bố nhiều nỗ lực “đốt lò” chống tham nhũng, nhưng căn nguyên lại nằm ngay trong tay các đảng Cộng Sản cầm quyền, khiến việc triệt tiêu tham nhũng trở nên bất khả thi. Các báo cáo quốc tế như Chỉ số Cảm nhận Tham nhũng (CPI) vẫn xếp Nepal vào nhóm quốc gia có mức tham nhũng nghiêm trọng.
So với Việt Nam, Nepal có nhiều điểm tương đồng: xuất khẩu lao động trở thành lối thoát cho hàng triệu người, phí môi giới cao do sự cấu kết giữa môi giới và chính quyền để hợp pháp hóa giấy tờ, trong khi quyền lợi của lao động thường bị bỏ ngỏ vì nhiều người phải làm việc “chui” bất hợp pháp nơi xứ người.
Còn tham nhũng ở Việt Nam ngày càng nghiêm trọng, lan rộng từ các công trình đầu tư công đến nhiều doanh nghiệp nhà nước. Gần đây nhất là tập đoàn điện lực lỗ lũy kế hơn 44.000 tỷ đồng, đang dự tính đưa vào giá điện bán lẻ bắt người dân gánh chịu. Tổng công ty Xi Măng Việt Nam ( ) lỗ 1.129 tỷ đồng năm 2023 và 1.402 tỷ đồng năm 2024. Điều này cho thấy sự yếu kém trong quản trị và giám sát, hệ quả của tham nhũng có hệ thống, khiến hàng nghìn tỷ đồng tiền thuế của người dân bị thất thoát nghiêm trọng.
Tuy nhiên, điểm khác biệt lớn là ở Nepal, các cộng đồng phản kháng xã hội đã hình thành rõ rệt, trong đó thế hệ trẻ, tự gọi mình là “ ”, đang nổi lên như một lực lượng thay đổi mạnh mẽ. Chính lực lượng Gen Z này đã tham gia tích cực trong việc lật đổ chính phủ mới, thể hiện rõ tinh thần đòi quyền lực trở về tay nhân dân và tiếng nói của thanh niên trong chính trị.
Trong khi đó, ở Việt Nam, các tiếng nói đối lập hay những người dám chất vấn chính quyền thường bị kiểm soát chặt chẽ, nhiều trường hợp bị bắt giam và truy tố, khiến cơ hội để thanh niên và công dân tham gia vào các phong trào xã hội bị bóp nghẹt. Sự khác biệt này càng làm nổi bật vai trò tích cực và quyền tự do tham gia chính trị mà giới trẻ Nepal đang được trải nghiệm.
Nhìn lại lịch sử, Nepal từng trải qua một cuộc nội chiến đẫm máu kéo dài một thập kỷ (1996 - 2006), do phong trào Cộng Sản Maoist phát động. Hậu quả của cuộc chiến để lại không chỉ là hàng chục nghìn sinh mạng mất đi, mà còn là một hệ thống chính trị độc đoán, kinh tế trì trệ và tham nhũng lan rộng.
Từ đó đến nay, các đảng cộng sản thay phiên nắm quyền nhưng không mang lại cuộc sống tự do, ấm no, hạnh phúc cho người dân, khiến hàng triệu người phải rời bỏ đất nước để mưu sinh. Trong bối cảnh đó, thế hệ trẻ Gen Z nổi lên như một lực lượng quyết tâm kiến tạo nền dân chủ thực sự, thể hiện rõ tiếng nói và quyền lực của thanh niên trong chính trị.
Nepal là một bức tranh vừa giàu tiềm năng vừa đầy thách thức: từ nỗi đau lịch sử của nội chiến, những bất bình xã hội kéo dài, đến khát vọng đổi mới mạnh mẽ của giới trẻ. Lực lượng Gen Z đã tham gia tích cực trong việc lật đổ chính phủ, thể hiện quyền lực thực sự trở về tay nhân dân.
Đối với Việt Nam, câu chuyện này là lời nhắc nhở mạnh mẽ về vai trò của thế hệ trẻ, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của tự do và dân chủ, để mỗi công dân thực sự có thể cất lên tiếng nói của mình và tham gia vào việc xây dựng đất nước.
CB
Thời Báo TV
