03/09/2025
BA NGÀY CHIẾN TRẬN Ở XỨ AN NAM
Cuốn sách nhỏ về chủ đề chiến tranh có trong chương trình ưu đãi của Nxb Tri thức - chỉ còn 22.000 đồng tại địa chỉ:
https://nxbtrithuc.com.vn/ba-ngay-chien-tran-o-xu-an-nam-b11659.html
-----
Ba ngày chiến trận ở xứ An Nam tái hiện sự kiện cuộc tấn công chiếm cửa biển Thuận An và trận đánh bom thành phố Huế của quân đội Pháp vào năm 1883.
Pierre Loti đã ghi lại những hình ảnh thực tế và sống động về chiến tranh trong tác phẩm của mình. Ông mô tả chi tiết về những tình cảnh tàn phá, những mất mát và nỗi đau của con người. Đồng thời, tác giả cũng thể hiện sự phản đối của mình đối với cuộc chiến phi nghĩa này.
Thật khó sống khi phải lâm vào tình thế lưỡng nan: một bên là phải hoàn thành “tốt đẹp” một sứ mệnh tàn khốc, và một bên là sự hối tiếc vì đã phải thi hành sứ mệnh đó, điều này lại càng khó chấp nhận hơn. Pierre Loti đã viết: “Họ [những người lính thủy] trở lại là chính mình, tất cả đều lợm giọng không hiểu sao mình có thể tàn bạo đến thế.”.
Nhưng luật lệ của chiến tranh là không thương xót, là khốc liệt, mang toàn thú tính, chúng luôn luôn tìm ra được lý lẽ để biện minh cho những gì không thể biện minh được. Ông viết: “khi chỉ mang một nhóm lính nhỏ đến chinh phục một xứ sở bao la, (...) phải tàn sát thật nhiều, gieo rắc thật nhiều hãi hùng, nếu không thì chính mình sẽ bị triệt hạ”.
Tiếng rên rỉ không dứt mà tác giả đã ghi lại bằng những tiếng “Han! Han!” đã ám ảnh lương tâm ông, và làm cho chúng ta [người Pháp] không ngừng nghĩ đến nỗi đau mà người Việt lúc bấy giờ đã trải qua. Lời chứng này đã làm cho người ta cảm nhận rõ rệt về một cuộc chiến tranh đồng thời cũng làm cho người ta cảm thấy day dứt, thế nhưng, trong bối cảnh ngày nay, nó cho phép chúng ta nhìn lại những thương tổn, mất mát của người Việt Nam trong một trận chiến lịch sử, để nó không bị rơi vào quên lãng.
Sự so sánh của bất cứ cuộc chiến nào cũng đều giống nhau (…) “thời đại đã đổi thay, ngôn ngữ cũng đổi thay, nhưng sự việc chính nó vẫn là như thế”, Pierre Loti đã nhấn mạnh điều ấy. Và chính thế, chúng ta phải đồng ý với ông thôi.
