09/07/2025
Nhà Hai Lúa share lại chuỗi bài viết cho các bạn cần tìm hiểu mảng Product 🥰🥰🥰
Nhà không mở lại khoá, kiến thức các bạn tìm đọc thêm nhé 🥰
🌻 Chào các bạn 🌻
Sau khoảng thời gian làm IT BA, các bạn chắc sẽ bắt đầu tò mò hơn về các hướng phát triển career path như thế nào, nâng cao ra sao. Nói tới nâng cao - Advanced về IT BA có khá nhiều kiểu nâng cao, ví dụ như nâng cao bằng chuyên sâu về doc tool, nâng cao bằng kiến thức & kinh nghiệm nghiệp vụ v.v; và một trong các hướng nâng cao của IT BA có thể kể đến đó là hướng phát triển theo mảng Phát triển sản phẩm. Hôm nay, Hai Lúa bắt đầu chia sẻ một Series mới, mang tính nâng cao hơn, đó là về mảng phát triển và quản lý sản phẩm dành cho các bạn IT BA.
🏓 𝗧𝗔̣̂𝗣 𝟭 – 𝗚𝗜𝗢̛́𝗜 𝗧𝗛𝗜𝗘̣̂𝗨 𝗩𝗘̂̀ 𝗣𝗥𝗢𝗗𝗨𝗖𝗧 𝗗𝗘𝗩𝗘𝗟𝗢𝗣𝗠𝗘𝗡𝗧 𝗔𝗡𝗗 𝗠𝗔𝗡𝗔𝗚𝗘𝗠𝗘𝗡𝗧 🏓
Nói về sản phẩm số, công nghệ số thì sẽ có hai mảng chính, thứ nhất là phát triển & quản lý sản phẩm, mảng thứ hai đó là gia công sản phẩm. Phần lớn mọi người bắt đầu IT BA, cũng như phần lớn IT BA nhìn thấy trên thị trường, nằm ở mảng Gia công sản phẩm. Bản thân mình cũng bắt đầu career path bằng mảng gia công, lấy yêu cầu rồi phát triển phần mềm/ hệ thống.
Sau khoảng thời gian dài trau dồi kiến thức, kinh nghiệm và nghiệp vụ thì mình mới được chuyển sang mảng phát triển & quản lý sản phẩm. Và mảng này mới thực sự cho các bạn bắt đầu vào Business Analysis đúng nghĩa, theo đúng định nghĩa của IIBA về Business Analysis.
Trên thị trường nói về mảng phát triển & quản lý sản phẩm, chúng ta vẫn sẽ thấy có những nhập nhằng về mặt title, cách gọi mảng này. Một trong những tình huống nhập nhằng là có những nơi gọi là product manager, có những nơi gọi là product owner, như vậy cách gọi nào đúng. Quan điểm cá nhân, cách gọi Product Manager mới chính xác nói về những người làm ở mảng phát triển & quản lý sản phẩm. Thế còn Product Owner (PO) thì sao? Các bạn nên hiểu PO là tên gọi của một vai trò khi áp dụng mô hình quản lý dự án Agile – Scrum.
Để nói đúng về PO ở tình huống này, chúng ta phải xét 02 bước.
- Bước 1: là xét mô hình quản lý dự án, nếu như dự án phát triển sản phẩm theo mô hình Agile – Scrum thì mới có PO, còn không thì không nên gọi là PO.
- Bước 2: là phải xét phạm vi công việc, nếu như cả sản phẩm là một dự án thì PO khi đó tương đương Product Manager, còn nếu như chỉ đơn giản là nhận gia công thì khi đó PO chỉ đóng vai trò delivery chứ không phải Product Manager. Đôi khi chúng ta có những ngộ nhận chỉ vì Title và ở VN, title dùng khá lung tung.
Trong series này, mình sẽ nói về Product Development and Management (gọi tắt trong cả series là PDM) và sẽ không đề cập tới title Product Manager hay Product Owner.
🥊 Để làm công việc PDM, đòi hỏi các bạn sẽ kết hợp giữa phát triển và gia công. Một sản phẩm ra đời xuất phát từ ý tưởng/nhu cầu/ chiến lược. Sau đó, sản phẩm sẽ được kiểm chứng để đảm bảo sự hiệu quả của sản phẩm rồi từ đó mới bắt đầu mô tả sản phẩm rồi chuyển giao để gia công sản xuất. Sản xuất xong sẽ đưa ra thị trường để bán, và cái đích đến cuối cùng của một sản phẩm nó nằm ở lợi nhuận mà nó mang lại cho công ty, cho tổ chức.
Theo kinh nghiệm làm PDM bản thân, muốn làm được công việc PDM cần một số điều như sau:
- Đầu tiên bạn cần có “Business development acumen” - tức là sự nhạy bén về mặt kinh doanh, kinh tế thị trường. Gia công thì chỉ sản xuất theo yêu cầu, đúng số lượng đúng đơn đặt hàng còn phát triển đòi hỏi các bạn phải làm chủ được sản phẩm và phải bán được nó. Vì vậy, trước tiên bạn phải xem bạn có khiếu kinh doanh hay không, có nhạy bén về thị trường, về nhu cầu thị trường hay không.
- Điều thứ hai cần có đó là tư duy tổng quan. Làm sản phẩm đòi hỏi bạn khá ba đầu sáu tay vì phải xử lý rất nhiều khía cạnh, mà không có sự tổng quan trong tư duy, trong nhận định, trong cách sắp xếp, trong xử lý công việc v.v thì rất khó để làm việc từ lớn tới nhỏ.
- Điều thứ ba là sự thấu hiểu. Thấu hiểu ở đây là cảm được, thấu hiểu được thị trường, được khách hàng/ người dùng, được xu hướng.
- Điều thứ tư là sự điềm tĩnh, suy xét vấn đề một cách thấu đáo, không bị cuốn theo thị trường, xu hướng, không bị cuốn theo những trào lưu
🛷 Có khá nhiều bạn hỏi mình là em làm IT BA, làm PO được vài năm rồi, em muốn làm Product Manager, làm công việc PDM. Cụ thể hơn là đôi khi mình hay nghe các bạn phát biểu là 03 năm e lên PO, 5 năm em sẽ lên Product Manager. Tuy nhiên khi mình test thì thực sự không đủ sức làm PDM vì thiếu một số phẩm chất ở trên. IT BA đã khó, PDM còn khó hơn do khi làm PDM là bạn đang nắm sự sống còn của một doanh nghiệp chứ không phải kiểu như gia công nữa. PDM từ thấp như Association Product Manager, Product Manager cho tới những vị trí quản lý Mid-Senior như Head of Product, Product Director và cao nhất có thể nói là Chief Product Officer đều là những người gánh trên vai trách nhiệm kiếm tiền cho công ty, tổ chức, doanh nghiệp.
🌼🌼 Tóm lại, hãy chuẩn bị cho bản thân thật tốt trước khi gánh lấy trách nhiệm nhé. Trong các tập tiếp theo, mình sẽ chia sẻ cho các bạn từng yếu tố, từng bước, từng cách làm v.v cả khâu PDM và khâu gia công để mọi người hiểu rõ hơn và có cái nhìn tốt hơn về Product Development and Management nhé.
🌸🌸 Chúc các bạn thành công nếu lựa chọn phát triển nâng cao theo hướng PDM 🌸🌸