
16/09/2025
TĂNG CƯỜNG THỰC THI PHÁP LUẬT ĐỂ GIẢM THIỂU TÁC HẠI THUỐC LÁ Ở VIỆT NAM
Sáng 15/9/2025, Báo điện tử Sức khỏe & Đời sống phối hợp với Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) tổ chức chương trình truyền hình trực tuyến với chủ đề “Tăng cường thực thi pháp luật để giảm thiểu tác hại thuốc lá ở Việt Nam”.
Chương trình có sự tham gia của ThS. BS. Phan Thị Hải – Phó Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá, Bộ Y tế và ThS. BS. Nguyễn Tuấn Lâm - Chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam.
Tại chương trình, bà Phan Thị Hải đã chia sẻ nhiều thông tin quan trọng về những nỗ lực cũng như thách thức của Việt Nam trong công tác kiểm soát thuốc lá:
Nỗ lực thực thi các cam kết quốc tế
Việt Nam là một trong 49 quốc gia đầu tiên phê chuẩn Công ước khung về kiểm soát thuốc lá (WHO FCTC) từ năm 2004. Trên cơ sở đó, năm 2012, Quốc hội đã ban hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá cùng nhiều nghị định hướng dẫn, bao gồm các biện pháp cấm quảng cáo, khuyến mại, tài trợ; in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh; quy định địa điểm cấm hút thuốc; tăng thuế thuốc lá và hỗ trợ cai nghiện. Đặc biệt, việc thành lập Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá được WHO đánh giá là một sáng kiến hiệu quả, góp phần duy trì nguồn lực bền vững cho hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá.
Thách thức từ các sản phẩm thuốc lá mới
Nghị quyết 173/2024/QH15 của Quốc hội quy định cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng từ năm 2025. Đây là bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng, nhất là giới trẻ. Tuy nhiên, theo ThS.BS Phan Thị Hải, công tác thực thi sẽ đối mặt nhiều khó khăn: quảng cáo tràn lan trên mạng xã hội, chiến lược tiếp thị tinh vi của các tập đoàn thuốc lá, cũng như hoạt động vận động hành lang nhằm tác động chính sách.
Thực trạng vi phạm quảng cáo, khuyến mại thuốc lá
Các hình thức quảng cáo công khai trên báo chí, truyền hình hay pano đã được loại bỏ phần lớn. Tuy nhiên, quảng cáo trá hình trên internet và trưng bày tại điểm bán vẫn rất phổ biến. Điều tra cho thấy, tỷ lệ vi phạm quảng cáo thuốc lá trên internet tăng từ 0,8% năm 2015 lên 5,1% năm 2020. Tại các điểm bán lẻ, có tới 82,5% vi phạm, ở TP.HCM và Cần Thơ tỷ lệ này lên đến trên 90%.
Ngoài ra, các công ty thuốc lá còn khéo léo lách luật bằng các hình thức khuyến mại mới: tặng quà kèm, tổ chức sự kiện âm nhạc, thể thao có tài trợ… gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong phát hiện và xử lý vi phạm.
Giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi
Để tăng cường hiệu quả thực thi pháp luật, cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm, đặc biệt bổ sung quy định xử lý đối với thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và cho phép sử dụng chứng cứ điện tử. Bên cạnh đó, cần tăng cường lực lượng thanh tra, nâng cao năng lực, trang thiết bị, phối hợp liên ngành; đồng thời ứng dụng công nghệ số để giám sát vi phạm trực tuyến và phát huy vai trò cộng đồng trong giám sát, phản ánh.
Theo ThS.BS Phan Thị Hải, một trong những thách thức lớn hiện nay là tình trạng quảng cáo trá hình qua bao bì, màu sắc, trưng bày bắt mắt tại điểm bán, cũng như sự bùng nổ quảng bá trên mạng xã hội trong khi chưa có chế tài đủ mạnh. Lực lượng kiểm tra còn mỏng, chưa thể giám sát toàn bộ thị trường.
Xem lại chương trình tại comment 👏👏