17/10/2025
KHỦNG HOẢNG NGÂN HÀNG MỸ VÀ RỦI RO NỢ XẤU PRIVATE CREDIT — BÁO ĐỘNG HỆ THỐNG?
Thị trường tài chính toàn cầu đang bước vào giai đoạn căng thẳng nhất kể từ sau cú sốc SVB năm 2023. Nhưng khác với lần đó, rủi ro hiện tại không nằm ở “thời hạn tài sản” (duration) — mà nằm ở chất lượng tài sản (asset quality).
I. TỪ “BÁN THÁO” TỚI KHỦNG HOẢNG NIỀM TIN
Phiên 16/10 chứng kiến làn sóng bán tháo toàn ngành tài chính Mỹ, từ ngân hàng lớn tới ngân hàng nhỏ, cả công ty bảo hiểm lẫn quỹ đầu tư.
Quỹ Jeffrey giảm gần 10% sau vụ phá sản của First Brand và TriColor, khiến giới đầu tư hoang mang liệu đây có phải điểm khởi đầu của một khủng hoảng tín dụng mới?
Nguyên nhân nằm ở nợ tư nhân (Private Credit) — lĩnh vực cho vay ngoài hệ thống ngân hàng truyền thống, từng được ca ngợi là “giải pháp linh hoạt” cho doanh nghiệp nhỏ, nay lại đang trở thành mồi lửa.
II. BẢN CHẤT “NỢ XẤU MỚI” — KHỦNG HOẢNG PRIVATE CREDIT
- Nguồn gốc: Doanh nghiệp nhỏ khó vay ngân hàng → tìm tới quỹ tư nhân, chấp nhận lãi suất cao.
- Cơ chế: Các khoản vay này được gộp thành CLO (Collateralized Loan Obligations) — giống như CDO thời 2008 — rồi bán lại cho ngân hàng, quỹ hưu trí, bảo hiểm.
- Rủi ro: Không có kiểm toán chéo, thiếu dữ liệu tín dụng. Khi doanh nghiệp phá sản, tài sản thế chấp gần như vô giá trị.
- Điểm nóng: Nợ xe (Auto Loan) đang vỡ mạnh — nhiều người vay lãi suất thả nổi, giờ không đủ khả năng trả nợ.
📉 Fitch ghi nhận tỷ lệ vỡ nợ của private credit Mỹ đã tăng lên 5,5% trong Q2/2025 — mức cao nhất từ sau đại dịch.
III. THANH KHOẢN THỊ TRƯỜNG ĐANG CÓ VẤN ĐỀ
Các ngân hàng Mỹ phải vay ngắn hạn từ Fed qua Repo Facility — một biện pháp thường chỉ dùng khi thị trường tắc nghẽn.
➡️ Lượng sử dụng Standing Repo Facility (SRF) tăng lên 8,75 tỷ USD, mức cao bất thường cho một ngày giao dịch bình thường.
➡️ Chênh lệch giữa lãi suất Fed Funds và SOFR tăng lên 19–21bps, thể hiện áp lực thanh khoản thật sự — ngân hàng chấp nhận trả lãi cao để có được tiền mặt.
Nói cách khác: tiền đang khan, và niềm tin giữa các tổ chức tài chính đang sụt giảm.
IV. FED ĐANG “CẢM NHẬN ĐƯỢC SỨC NÓNG”
- Phó Chủ tịch Fed Michelle Bowman nói về khả năng nới lỏng yêu cầu dự trữ cho ngân hàng nhỏ (từ 9% → 8%), ước tính bơm 15 tỷ USD thanh khoản.
- Jerome Powell ám chỉ Fed có thể tạm dừng QT (thu hẹp bảng cân đối) nếu thị trường mất ổn định.
- Thâm hụt ngân sách Mỹ 2025 giảm 2,2% — tín hiệu tích cực nhỏ giúp giảm áp lực lãi suất.
➡️ Tuy nhiên, đây chỉ là liều giảm đau tạm thời, chưa xử lý được gốc rễ nợ xấu trong khu vực private credit.
V. TÂM LÝ THỊ TRƯỜNG: FEAR MODE
- Chỉ số VIX và Credit Spread đồng loạt tăng mạnh.
- Tâm lý “Extreme Fear” đang bao trùm — biên độ dao động giá lớn hơn nhiều so với thay đổi thực tế.
- Nhà đầu tư sợ hãi không chỉ vì chiến tranh hay địa chính trị, mà vì rủi ro ngân hàng lan ra toàn hệ thống.
VI. DỰ BÁO
📊 Kịch bản có khả năng cao nhất: Rủi ro nợ xấu lan cục bộ nhưng được kiểm soát — Fed can thiệp sớm, tránh khủng hoảng hệ thống.
Tuy nhiên, rủi ro “đuôi” (tail risk) vẫn hiện hữu nếu CLO hoặc ngân hàng nhỏ vỡ nợ hàng loạt.
TỔNG KẾT
“Khủng hoảng SVB 2023 là khủng hoảng thanh khoản. Khủng hoảng 2025 có thể là khủng hoảng chất lượng tài sản.”
Rủi ro hiện nay không bùng nổ tức thì, mà rò rỉ chậm qua kênh tín dụng tư nhân, tiêu dùng và thanh khoản liên ngân hàng. Nếu Fed chậm phản ứng hoặc doanh nghiệp vỡ nợ dây chuyền, năm 2025 có thể chứng kiến một “mini-crisis” đúng nghĩa — tương tự năm 1998 hoặc 2008 thu nhỏ.
