08/07/2025
Nhân dịp vía Quán Thế Âm, kể bạn nghe câu chuyện về hành trình lưu lạc rồi trở về của Cốt Bà Linh Sơn
Tương truyền rằng, sau nhiều lần linh ứng giúp nước phò vua, Bà được vua Gia Long sắc phong là Linh Sơn Thánh Mẫu, và cho đúc tượng bằng đồng đen để thờ tại Linh Sơn Tiên Thạch Tự, chùa cổ trên sườn núi Bà Đen.
Bức tượng đó gọi là Cốt Bà từ lâu là trung tâm của đời sống tâm linh tại Điện Bà. Cho đến một ngày của năm 1945–1946, khi quân Pháp trở lại miền Nam, một tiểu đoàn lính Lê Dương lên đóng tại núi Điện Bà. Vì nghi trong các tượng Phật có vàng giấu, họ phá hoại, rạch bụng tượng, vứt bừa bãi ngoài sân chùa.
Tượng đồng đen của Bà bị nhầm tưởng là vàng, nên họ đem xuống chợ Tây Ninh bán cho một chủ quán rượu. Khi biết đó không phải vàng, người chủ trả lại. Sau đó, tượng được tặng cho ngôi chùa do ông bà dân biểu Tô Văn Qua quản lý, và được thờ tại đó trong gần 9 năm, dưới sự nhầm lẫn là tượng Quan Thế Âm. Sau một thời gian dài lưu lạc, cuối cùng thông tin về Cốt Bà đang ngự tại chùa của ông bà Tô Văn Qua cũng được xác nhận. Ban quản trị núi Điện Bà và chư tăng trong chùa Linh Sơn vừa mừng vừa lo. Tất cả hiệp lại, rồi cử ban đại diện đến gặp ông bà dân biểu để thỉnh Cốt Bà trở về lại nơi điện cũ.
Năm 1957, lễ rước Cốt Bà Linh Sơn Thánh Mẫu về lại núi được tổ chức trọng thể. Có đầy đủ thân hào nhân sĩ trong tỉnh, chư Tăng, đạo hữu và đông đảo bá tánh thập phương. Đoàn xe hoa trang trí rực rỡ dẫn đầu. Theo sau là hàng loạt xe lớn nhỏ, rộn ràng như lễ hội. Người người đổ về như trẩy hội, náo nhiệt như hội hoa đăng. Dưới chân núi, đồng bào dựng trại buôn bán, người chụp ảnh lưu động tấp nập. Kể từ đó, Điện Bà không lúc nào vắng khách. Người hành hương từ khắp nơi đổ về, như thể Cốt Bà đã đánh thức lại mạch thiêng trong lòng người Tây Ninh sau những năm tháng chiến tranh chia lìa.
Từ ngọn núi thiêng, qua cơn binh lửa, rồi trở lại an vị nơi đỉnh trời Tây Ninh, và nhất trong bối cảnh sáp nhập như lúc này, Cốt Bà không chỉ là biểu tượng tín ngưỡng, mà còn là chứng nhân cho lòng kiên trì gìn giữ niềm tin Phật pháp giữa bao đổi thay thế cuộc.
Năm nay nếu có dịp về với Núi Bà dịp Lễ vía Quán Thế Âm Thành Đạo (8–10/7 dương lịch), bạn hãy dừng lại trước chánh điện Linh Sơn Tiên Thạch Tự, lặng lòng trước tượng đồng đen uy nghiêm ấy và biết đâu, bạn sẽ cảm nhận được sự an lành từ một hành trình rất… người.
* Bài viết được biên lại từ cuốn Tây Ninh xưa của ký giả Huỳnh Minh