06/09/2025
7 NGUYÊN TẮC CỐT LÕI KHI LỰA CHỌN ĐỐI TÁC KINH DOANH
Trong hành trình phát triển doanh nghiệp, việc tìm kiếm đối tác kinh doanh là một bước ngoặt lớn, mang tính chiến lược và lâu dài. Một đối tác phù hợp có thể giúp doanh nghiệp tăng trưởng vượt bậc, mở rộng thị trường, gia tăng giá trị thương hiệu và chia sẻ rủi ro. Ngược lại, một lựa chọn sai lầm có thể kéo doanh nghiệp vào những xung đột, tổn thất tài chính và thậm chí là đổ vỡ niềm tin. Vì vậy, việc lựa chọn đối tác không thể dựa vào cảm tính, mà cần được soi xét bằng những nguyên tắc rõ ràng. Dưới đây là 7 nguyên tắc cốt lõi khi lựa chọn đối tác kinh doanh.
1. Nguyên tắc phù hợp: Cùng nhìn về một hướng
Nguyên tắc đầu tiên và quan trọng nhất chính là sự phù hợp giữa hai bên. Một mối quan hệ hợp tác chỉ có thể phát triển bền vững nếu hai doanh nghiệp có sự đồng thuận về triết lý kinh doanh, tầm nhìn, sứ mệnh và năng lực tài chính. Ví dụ, nếu một bên hướng đến sự phát triển bền vững, trong khi bên còn lại chỉ chú trọng lợi nhuận ngắn hạn, sớm muộn cũng nảy sinh mâu thuẫn.
Sự phù hợp không đồng nghĩa với sự giống nhau, mà là tính bổ sung và cùng hướng về một mục tiêu dài hạn. Nếu cả hai đều hướng tới việc gia tăng giá trị cho khách hàng, tối ưu hóa sản phẩm hoặc đổi mới công nghệ, thì đó là dấu hiệu cho một sự kết hợp có tiềm năng.
2. Nguyên tắc uy tín: Đánh giá từ hành động trong quá khứ
Uy tín là nền tảng quan trọng trong bất kỳ mối quan hệ hợp tác nào. Uy tín không nằm ở lời nói, mà thể hiện qua hành động – qua việc đối tác có sẵn lòng, mong muốn và kiên quyết thực hiện nghĩa vụ của mình hay không.
Một đối tác có lịch sử kinh doanh minh bạch, được đánh giá tốt bởi các đối tác cũ, ít dính đến tranh chấp pháp lý hoặc tai tiếng truyền thông là dấu hiệu đáng tin cậy. Việc đánh giá uy tín không thể chỉ dựa vào cảm nhận cá nhân mà cần được kiểm chứng qua dữ liệu, dư luận xã hội và những lần hợp tác giả định. Đừng bao giờ đánh cược tương lai doanh nghiệp mình vào một người có uy tín mơ hồ.
3. Nguyên tắc công bằng: Cùng chia sẻ giá trị và trách nhiệm
Một hợp tác lành mạnh phải dựa trên sự công bằng trong lợi ích và trách nhiệm. Điều này có nghĩa là mọi đóng góp của hai bên đều được ghi nhận đúng mức, và lợi nhuận tạo ra phải được chia sẻ hợp lý, cả trong ngắn hạn lẫn dài hạn.
Công bằng cũng cần được thể hiện trong việc đóng góp ý kiến và ra quyết định. Nếu một bên luôn bị lép vế, bị gạt ra khỏi những quyết định quan trọng, thì mối quan hệ đó sớm muộn cũng rạn nứt. Sự tôn trọng lẫn nhau trong hợp tác chính là nền tảng để hai bên duy trì lòng tin và hiệu quả làm việc chung.
4. Nguyên tắc trung thực: Nền tảng của sự bền vững
Trung thực không chỉ là không gian dối, mà còn là sự rõ ràng trong hành động, nhất quán giữa lời nói và việc làm, và từ bỏ động cơ trục lợi cá nhân. Nếu một trong hai bên thiếu trung thực, sự hợp tác sẽ nhanh chóng rơi vào trạng thái nghi kỵ, đổ lỗi, và kết thúc trong thất bại.
Hợp tác kinh doanh giống như một cuộc hôn nhân – thiếu trung thực là dấu hiệu đầu tiên của đổ vỡ. Vì thế, trước khi ký kết, hãy quan sát kỹ cách ứng xử của đối tác trong những tình huống khó khăn. Người trung thực sẽ thể hiện rõ sự nhất quán, minh bạch và không né tránh trách nhiệm.
5. Nguyên tắc rõ ràng: Mọi thỏa thuận đều cần được văn bản hóa
Niềm tin là điều cần thiết, nhưng văn bản là tấm khiên bảo vệ doanh nghiệp. Một mối quan hệ hợp tác tốt cần được thể hiện bằng hợp đồng chi tiết – bao gồm: mục tiêu hợp tác, giới hạn trách nhiệm, cơ chế xử lý tranh chấp, điều khoản thoái vốn, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên.
Thỏa thuận càng rõ ràng, khả năng hợp tác thành công càng cao. Văn bản giúp loại bỏ các yếu tố cảm tính, phòng ngừa hiểu lầm và định hướng cho cả hai bên hành động nhất quán. Hợp tác mà không có văn bản chẳng khác nào xây nhà trên cát – dễ sụp đổ khi có bất đồng xảy ra.
6. Nguyên tắc tự nguyện: Hợp tác phải vì mục tiêu chung
Không một mối quan hệ nào có thể vận hành tốt nếu xuất phát từ sự miễn cưỡng, ép buộc hay tính toán cá nhân. Hợp tác kinh doanh chỉ thực sự bền vững khi cả hai bên đều mong muốn tạo ra giá trị cộng hưởng, chứ không đơn thuần là tận dụng nguồn lực của nhau.
Nếu một đối tác chỉ tìm đến bạn vì họ không làm được, hoặc vì bị ép buộc trong tình huống nhất thời, hãy cẩn thận. Một đối tác tốt phải là người tự nguyện tham gia, chủ động hợp tác, cùng nhau tăng giá trị thay vì đơn phương khai thác.
7. Nguyên tắc hiểu tính cách: Đừng bỏ qua yếu tố con người
Trong kinh doanh, hợp tác không chỉ là câu chuyện của hợp đồng mà còn là câu chuyện giữa những con người cụ thể. Mỗi người có phong cách làm việc, thói quen, cảm xúc và phản ứng khác nhau. Đôi khi, tính cách là yếu tố quyết định thành – bại của mối quan hệ hợp tác.
Do đó, đừng chỉ nhìn vào con số hay chức danh. Hãy quan sát cách họ xử lý áp lực, thái độ khi xảy ra mâu thuẫn, phản ứng khi có rủi ro. Một đối tác có tính cách bổ sung cho bạn, có khả năng điều tiết cảm xúc tốt, giao tiếp hiệu quả và tôn trọng người khác sẽ là một người bạn đồng hành đáng tin cậy trong hành trình kinh doanh.
Lựa chọn đối tác kinh doanh không phải là một trò may rủi, mà là một quá trình đánh giá toàn diện dựa trên giá trị, niềm tin, nguyên tắc và sự minh bạch. Nếu lựa chọn đúng, đối tác sẽ là người đồng hành, người hỗ trợ, và người nâng tầm doanh nghiệp. Nhưng nếu lựa chọn sai, họ có thể trở thành gánh nặng, thậm chí là rào cản khiến doanh nghiệp lùi bước.
Hãy dành thời gian để chọn đúng người, và quan trọng hơn, hãy chọn người phù hợp với giá trị của bạn.
Hồng Ngọc PRBS
