07/08/2025
KHU RỪNG TRÔI TRÊN MẶT NƯỚC - KỲ QUAN XANH GIỮA LÒNG SYDNEY…
Trên bến vịnh Homebush, thuộc thành phố Sydney, nước Úc, có một kỳ quan thiên nhiên ít ai ngờ tới: một con tàu hoen gỉ, bỏ hoang từ nửa thế kỷ trước, bỗng hóa thành... một khu rừng nổi. Người ta gọi nơi ấy bằng cái tên nên thơ và đầy ám ảnh: “The Floating Forest” – khu rừng trôi trên mặt nước.
Nhân vật chính của hiện tượng ấy là SS Ayrfield, một chiếc tàu hơi nước (steamship) được đóng tại Anh quốc vào năm 1911, và cập bến Úc một năm sau đó – tức năm 1912, đúng vào lúc thế giới đang bước vào cuộc chạy đua thuộc địa, và nước Úc còn là một phần trong đại đế chế Anh.
Trong suốt vài thập niên, tàu SS Ayrfield hoạt động như tàu chở hàng phục vụ ngành công nghiệp than đá, vốn là xương sống của kinh tế Úc vào đầu thế kỷ 20. Đến thời Đệ nhị Thế chiến (1939–1945), tàu được huy động để chuyên chở tiếp liệu và lương thực cho lực lượng Đồng Minh chiến đấu tại chiến trường Thái Bình Dương. Những con đường hàng hải chằng chịt qua các quần đảo Solomon, New Guinea, Borneo – chính là nơi SS Ayrfield âm thầm thực hiện sứ mệnh tiếp tế.
Sau chiến tranh, tàu được đưa trở lại hoạt động dân sự, tiếp tục chuyên chở than cho các khu công nghiệp quanh vùng Sydney. Nhưng thời thế thay đổi. Khi động cơ diesel lên ngôi, khi ngành hàng hải cơ giới hoá mạnh mẽ, tàu hơi nước trở nên lỗi thời.
Năm 1972, tàu SS Ayrfield bị cho “về hưu”, và được dắt vào vịnh Homebush, nơi lúc bấy giờ là bãi phá dỡ tàu– một nghĩa địa sắt thép im lìm. Ý định ban đầu là tháo dỡ con tàu để bán sắt vụn. Nhưng vì lý do hành chính và tài chính, công việc phá dỡ bị đình trệ. Và rồi… không ai nhớ tới nó nữa.
Thế là thời gian, như một hoạ sĩ ẩn danh, bắt đầu vẽ nên phép mầu.
Trải qua hơn 50 năm nằm lặng lẽ trên vịnh, thân tàu rỉ sét và mục nát, để lộ ra những khoang trống – vốn là nơi than đá từng được chất đầy. Rồi một ngày, người ta thấy cỏ mọc, rễ cắm sâu, và... cây lớn bắt đầu xuất hiện. Không ai trồng. Không ai chăm. Không có kỹ sư sinh thái nào can thiệp.
Chỉ có gió, nước mưa, và thời gian.
Các loài thực vật tự mọc lên trong lòng tàu, trong lòng đất ẩm mà sắt hoen gỉ giữ lại được. Chim chóc bay tới. Rễ cây xuyên qua những tấm ván thép từng chắn pháo binh. Lá cây phủ lên súng ống cũ. Sự sống phủ lên tàn tích chiến tranh. Một con tàu chết bỗng sống lại, theo cách không ai ngờ tới – bằng cây lá.
Ngày nay, SS Ayrfield hiện ra giữa mặt nước vịnh Homebush như một cái đảo nhỏ di động, nổi bật bởi tán cây um tùm trên nền xác tàu gỉ đỏ. Cảnh tượng ấy vừa thơ mộng, vừa siêu thực, và đầy biểu tượng cho khả năng phục sinh của thiên nhiên.
Khu vịnh Homebush vốn không xa trung tâm Sydney, nằm gần khu vực Olympic Park – nơi tổ chức Thế vận hội năm 2000. Trước đó, nơi đây là vùng công nghiệp hoá nặng, với các xưởng đóng tàu, bãi than, và nhà máy xử lý hoá chất. Từ thập niên 1980, chính quyền bắt đầu quy hoạch lại toàn vùng – biến một vùng đầm lầy ô nhiễm thành công viên, khu thể thao, và bảo tồn sinh thái. Và chính trong dòng chuyển mình ấy, “khu rừng trôi” trở thành điểm nhấn đầy thi vị, như một cái “lỗi kỹ thuật” đầy may mắn.
Ngoài SS Ayrfield, còn có vài con tàu khác cũng bị bỏ hoang tại Homebush Bay, như SS Mortlake Bank, SS Heroic, và SS Colbee, nhưng vì vị trí xa hơn và ít cây xanh hơn, chúng không được chú ý bằng SS Ayrfield – vốn được coi như "nữ hoàng của những con tàu bị quên lãng."
Ngày nay, nếu có dịp đến Sydney, du khách chỉ cần đi tàu điện đến Olympic Park, sau đó đi bộ chừng 10–15 phút, là sẽ tới bờ vịnh Homebush, nơi có lối mòn dẫn ra bến tàu cũ. Vào buổi chiều, ánh nắng vàng hắt lên tàu và cây, phản chiếu trên mặt nước lặng, tạo nên bức tranh phong cảnh sống động như một hoạ phẩm của Monet thời hậu hiện đại.
Nhưng đằng sau vẻ đẹp đó là một lời nhắn gửi sâu xa. Rằng: thiên nhiên không bỏ quên những gì con người bỏ lại. Khi con người phá bỏ, hủy hoại, hay từ bỏ một thứ gì đó – thiên nhiên không trách, không phản đối, mà lặng lẽ đến — để sửa chữa.
Từ sắt rỉ, mọc lên chồi non. Từ vết thương chiến tranh, mọc lên rừng xanh. Đó là sự trả lời vĩ đại của sự sống trước cái chết. Và đó cũng là một kiểu "kiến trúc hậu nhân loại" – khi con người lui lại, thiên nhiên bước ra sân khấu.
SS Ayrfield giờ đây không còn là tàu chở than, càng không còn là vũ khí chiến tranh. Nó là nơi trú ngụ của chim, là bóng mát cho cá, là biểu tượng bất ngờ của lòng nhân từ nơi thiên nhiên.
Nó cũng là lời cảnh tỉnh: khi chúng ta chạy theo phát triển, tiêu dùng, và hiện đại hoá – ta bỏ lại những gì? Và nếu một ngày kia nhân loại cũng… "rỉ sét", ai sẽ mọc lên từ những tàn tích mà ta để lại?
“The Floating Forest” không chỉ là một cảnh đẹp chụp hình cho khách du lịch. Nó là câu trả lời khiêm tốn mà mạnh mẽ của Trái Đất, nhắn gửi tới loài người: “Các người phá, ta sẽ vá lại. Các người bỏ, ta sẽ mọc. Các người quên, ta sẽ nhớ bằng cách khác.”
Một con tàu cũ. Một vịnh nhỏ. Một rừng cây âm thầm mọc lên từ tro tàn công nghiệp. Và biết đâu, cũng từ đó, một giấc mơ xanh hơn cho thành phố – và cho chính ta.
ĐOÀN XUÂN THU
Melbourne.
KHU RỪNG TRÔI TRÊN MẶT NƯỚC - KỲ QUAN XANH GIỮA LÒNG SYDNEY…
Trên bến vịnh Homebush, thuộc thành phố Sydney, nước Úc, có một kỳ quan thiên nhiên ít ai ngờ tới: một con tàu hoen gỉ, bỏ hoang từ nửa thế kỷ trước, bỗng hóa thành... một khu rừng nổi. Người ta gọi nơi ấy bằng cái tên nên thơ và đầy ám ảnh: “The Floating Forest” – khu rừng trôi trên mặt nước.
Nhân vật chính của hiện tượng ấy là SS Ayrfield, một chiếc tàu hơi nước (steamship) được đóng tại Anh quốc vào năm 1911, và cập bến Úc một năm sau đó – tức năm 1912, đúng vào lúc thế giới đang bước vào cuộc chạy đua thuộc địa, và nước Úc còn là một phần trong đại đế chế Anh.
Trong suốt vài thập niên, tàu SS Ayrfield hoạt động như tàu chở hàng phục vụ ngành công nghiệp than đá, vốn là xương sống của kinh tế Úc vào đầu thế kỷ 20. Đến thời Đệ nhị Thế chiến (1939–1945), tàu được huy động để chuyên chở tiếp liệu và lương thực cho lực lượng Đồng Minh chiến đấu tại chiến trường Thái Bình Dương. Những con đường hàng hải chằng chịt qua các quần đảo Solomon, New Guinea, Borneo – chính là nơi SS Ayrfield âm thầm thực hiện sứ mệnh tiếp tế.
Sau chiến tranh, tàu được đưa trở lại hoạt động dân sự, tiếp tục chuyên chở than cho các khu công nghiệp quanh vùng Sydney. Nhưng thời thế thay đổi. Khi động cơ diesel lên ngôi, khi ngành hàng hải cơ giới hoá mạnh mẽ, tàu hơi nước trở nên lỗi thời.
Năm 1972, tàu SS Ayrfield bị cho “về hưu”, và được dắt vào vịnh Homebush, nơi lúc bấy giờ là bãi phá dỡ tàu– một nghĩa địa sắt thép im lìm. Ý định ban đầu là tháo dỡ con tàu để bán sắt vụn. Nhưng vì lý do hành chính và tài chính, công việc phá dỡ bị đình trệ. Và rồi… không ai nhớ tới nó nữa.
Thế là thời gian, như một hoạ sĩ ẩn danh, bắt đầu vẽ nên phép mầu.
Trải qua hơn 50 năm nằm lặng lẽ trên vịnh, thân tàu rỉ sét và mục nát, để lộ ra những khoang trống – vốn là nơi than đá từng được chất đầy. Rồi một ngày, người ta thấy cỏ mọc, rễ cắm sâu, và... cây lớn bắt đầu xuất hiện. Không ai trồng. Không ai chăm. Không có kỹ sư sinh thái nào can thiệp.
Chỉ có gió, nước mưa, và thời gian.
Các loài thực vật tự mọc lên trong lòng tàu, trong lòng đất ẩm mà sắt hoen gỉ giữ lại được. Chim chóc bay tới. Rễ cây xuyên qua những tấm ván thép từng chắn pháo binh. Lá cây phủ lên súng ống cũ. Sự sống phủ lên tàn tích chiến tranh. Một con tàu chết bỗng sống lại, theo cách không ai ngờ tới – bằng cây lá.
Ngày nay, SS Ayrfield hiện ra giữa mặt nước vịnh Homebush như một cái đảo nhỏ di động, nổi bật bởi tán cây um tùm trên nền xác tàu gỉ đỏ. Cảnh tượng ấy vừa thơ mộng, vừa siêu thực, và đầy biểu tượng cho khả năng phục sinh của thiên nhiên.
Khu vịnh Homebush vốn không xa trung tâm Sydney, nằm gần khu vực Olympic Park – nơi tổ chức Thế vận hội năm 2000. Trước đó, nơi đây là vùng công nghiệp hoá nặng, với các xưởng đóng tàu, bãi than, và nhà máy xử lý hoá chất. Từ thập niên 1980, chính quyền bắt đầu quy hoạch lại toàn vùng – biến một vùng đầm lầy ô nhiễm thành công viên, khu thể thao, và bảo tồn sinh thái. Và chính trong dòng chuyển mình ấy, “khu rừng trôi” trở thành điểm nhấn đầy thi vị, như một cái “lỗi kỹ thuật” đầy may mắn.
Ngoài SS Ayrfield, còn có vài con tàu khác cũng bị bỏ hoang tại Homebush Bay, như SS Mortlake Bank, SS Heroic, và SS Colbee, nhưng vì vị trí xa hơn và ít cây xanh hơn, chúng không được chú ý bằng SS Ayrfield – vốn được coi như "nữ hoàng của những con tàu bị quên lãng."
Ngày nay, nếu có dịp đến Sydney, du khách chỉ cần đi tàu điện đến Olympic Park, sau đó đi bộ chừng 10–15 phút, là sẽ tới bờ vịnh Homebush, nơi có lối mòn dẫn ra bến tàu cũ. Vào buổi chiều, ánh nắng vàng hắt lên tàu và cây, phản chiếu trên mặt nước lặng, tạo nên bức tranh phong cảnh sống động như một hoạ phẩm của Monet thời hậu hiện đại.
Nhưng đằng sau vẻ đẹp đó là một lời nhắn gửi sâu xa. Rằng: thiên nhiên không bỏ quên những gì con người bỏ lại. Khi con người phá bỏ, hủy hoại, hay từ bỏ một thứ gì đó – thiên nhiên không trách, không phản đối, mà lặng lẽ đến — để sửa chữa.
Từ sắt rỉ, mọc lên chồi non. Từ vết thương chiến tranh, mọc lên rừng xanh. Đó là sự trả lời vĩ đại của sự sống trước cái chết. Và đó cũng là một kiểu "kiến trúc hậu nhân loại" – khi con người lui lại, thiên nhiên bước ra sân khấu.
SS Ayrfield giờ đây không còn là tàu chở than, càng không còn là vũ khí chiến tranh. Nó là nơi trú ngụ của chim, là bóng mát cho cá, là biểu tượng bất ngờ của lòng nhân từ nơi thiên nhiên.
Nó cũng là lời cảnh tỉnh: khi chúng ta chạy theo phát triển, tiêu dùng, và hiện đại hoá – ta bỏ lại những gì? Và nếu một ngày kia nhân loại cũng… "rỉ sét", ai sẽ mọc lên từ những tàn tích mà ta để lại?
“The Floating Forest” không chỉ là một cảnh đẹp chụp hình cho khách du lịch. Nó là câu trả lời khiêm tốn mà mạnh mẽ của Trái Đất, nhắn gửi tới loài người: “Các người phá, ta sẽ vá lại. Các người bỏ, ta sẽ mọc. Các người quên, ta sẽ nhớ bằng cách khác.”
Một con tàu cũ. Một vịnh nhỏ. Một rừng cây âm thầm mọc lên từ tro tàn công nghiệp. Và biết đâu, cũng từ đó, một giấc mơ xanh hơn cho thành phố – và cho chính ta.
ĐOÀN XUÂN THU
Melbourne.
