07/06/2025
“Cách tu tập để chứng quả vị Thánh cho người tại gia
Câu hỏi từ nhóm Tâm sự cùng Cô Phạm Thị Yến (Tâm Chiếu Hoàn Quán):
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni!
Con bạch Cô, theo con được biết, để tu chứng đắc được quả vị Thánh là rất khó. Thường là sẽ chứng ở tướng người xuất gia nhiều hơn là tại gia. Bản thân con chưa xuất gia vì con chưa đủ duyên ạ. Con cũng rất mong muốn chứng quả khi đang là người tại gia nhưng cách thức tu thì con chỉ biết là tinh tấn, cố gắng hết sức mình, chứ thực ra con rất mong Cô giải đáp cho con về phương pháp tu tập thế nào để chứng được quả vị Thánh ạ!
Con mong Cô giải đáp ạ. Con xin tri ân công đức của Cô ạ.
Cô Phạm Thị Yến (Tâm Chiếu Hoàn Quán) trả lời:
Sau đây Cô xin trích lời dạy của Đức Phật:
1. Tu Pháp kính
(Kinh Trường A-hàm, kinh Du hành, số 2 [trích])
Một thời Phật ở trong núi Kỳ-xà-quật, thành La-duyệt cùng với chúng đại Tỳ-kheo một ngàn hai trăm năm mươi người… Phật bảo:
- Này A-nan, nay Ta vì ông mà nói về Pháp kính, để cho các đệ tử Phật biết chỗ thọ sanh; hễ người nào dứt hết ba đường ác thì chứng quả Tu-đà-hoàn, chỉ còn sanh lại dục giới bảy lần, nhất định dứt sạch khổ đau, và cũng có thể nói việc ấy cho người khác.
Này A-nan! Pháp kính là khi các đệ tử Phật đã có lòng tin chắc chắn không lay động, hoan hỷ tin Phật là đức Như Lai chí chơn, vô sở trước Chánh Đẳng Chánh Giác, đầy đủ mười hiệu. Và hoan hỷ tin Pháp là giáo lý chân chính vi diệu, Phật tự ý nói ra, không hạn cuộc thời gian, chỉ bày con đường đi đến Niết-bàn; là con đường của kẻ trí. Và hoan hỷ tin Tăng là đại chúng sống hòa đồng trong lẽ thiện, việc làm ngay thẳng, không dối trá, đồng thời thành tựu đạo quả, trên dưới hòa thuận, đầy đủ cả Pháp thân, hướng đến Tu-đà-hoàn và chứng quả Tu-đà-hoàn, hướng tới Tư-đà-hàm và chứng quả Tư-đà-hàm, hướng tới A-na-hàm và chứng quả A-na-hàm, hướng tới A-la-hán và chứng quả A-la-hán. Đó là bốn đôi tám bậc, là chúng Hiền thánh của Như Lai, họ là những người rất đáng cung kính, là ruộng phước của thế gian. Tin chắc giới pháp của Hiền thánh là thanh tịnh, không ô uế, không sơ suất, được các bậc Thánh nhân tu hành và đều đạt được đại định tam muội.
Này A-nan, đó là Pháp kính khiến cho đệ tử Phật biết chỗ thọ sanh, dứt sạch ba đường ác, được quả Tu-đà-hoàn, chỉ còn sinh lại cõi này bảy lần, là chắc chắn dứt sạch khổ đau, đồng thời cũng có thể trình bày sự kiện này cho người khác”.
2. Trong một số bài kinh khác, Đức Phật dạy về lộ trình tu như sau: Muốn thành tựu Sơ quả thì trước tiên cần thành tựu giới, kế đến chứng đắc định (bốn bậc thiền). Sau đó phát huy tuệ đoạn trừ ba kiết sử đầu tiên: thân kiến, giới cấm thủ và nghi.
3. Đức Phật còn giới thiệu một con đường khác để đến Sơ quả, đó là bốn bất hoại tín: niềm tin trong sạch, hân hoan, kiên định, không có gì lay chuyển vào Phật, Pháp, Tăng và Thánh giới.
Với tâm hoan hỷ tín, bất hoại tín với Tam Bảo và Thánh giới như vậy thì sẽ thấy sự thật về thân (phá thân kiến), vượt thoát những định kiến quy ước giáo điều (phá giới thủ), thấy rõ con đường giải thoát (phá trừ nghi), dự vào dòng Thánh.
4. Trong kinh Tam Bảo, Đức Phật nói về các đức tính của bậc Tu-đà-hoàn:
- Đức chân thật: dẫu vô tâm phạm lỗi cũng không hề khuất lấp (tu tâm chân thật).
- Đức giác ngộ, diệt trừ các chấp thủ: diệt thân kiến, hoài nghi, luôn cả giới cấm thủ (tu tập thiền quán, thiền định).
5. Có thể nghe về các đức cần tu của người thánh cư sĩ, qua bài kinh “Cư sĩ Ugga”.
Kết luận: Dù tại gia hay xuất gia, muốn giải thoát khỏi luân hồi này, cũng phải tu học theo con đường Bát chánh đạo, hiểu về chánh kiến và toàn bộ thân, khẩu, ý hướng tới đoạn diệt tham ái.
Chúng ta - những người tại gia phải luôn hướng tới thực hành Pháp, trì giới, là tâm hướng tới giải thoát, khi sự tinh tấn trở thành nhất tâm thì chắc chắn sẽ đạt tới Sơ quả giải thoát. Tinh tấn không lười mỏi, nhất tâm, chánh niệm là những dấu hiệu mà chúng ta cần duy trì.
Chúc em tinh tấn!”
Cách tu tập để chứng quả vị Thánh cho người tại gia
Câu hỏi từ nhóm Tâm sự cùng Cô Phạm Thị Yến (Tâm Chiếu Hoàn Quán):
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni!
Con bạch Cô, theo con được biết, để tu chứng đắc được quả vị Thánh là rất khó. Thường là sẽ chứng ở tướng người xuất gia nhiều hơn là tại gia. Bản thân con chưa xuất gia vì con chưa đủ duyên ạ. Con cũng rất mong muốn chứng quả khi đang là người tại gia nhưng cách thức tu thì con chỉ biết là tinh tấn, cố gắng hết sức mình, chứ thực ra con rất mong Cô giải đáp cho con về phương pháp tu tập thế nào để chứng được quả vị Thánh ạ!
Con mong Cô giải đáp ạ. Con xin tri ân công đức của Cô ạ.
Cô Phạm Thị Yến (Tâm Chiếu Hoàn Quán) trả lời:
Sau đây Cô xin trích lời dạy của Đức Phật:
1. Tu Pháp kính
(Kinh Trường A-hàm, kinh Du hành, số 2 [trích])
Một thời Phật ở trong núi Kỳ-xà-quật, thành La-duyệt cùng với chúng đại Tỳ-kheo một ngàn hai trăm năm mươi người… Phật bảo:
- Này A-nan, nay Ta vì ông mà nói về Pháp kính, để cho các đệ tử Phật biết chỗ thọ sanh; hễ người nào dứt hết ba đường ác thì chứng quả Tu-đà-hoàn, chỉ còn sanh lại dục giới bảy lần, nhất định dứt sạch khổ đau, và cũng có thể nói việc ấy cho người khác.
Này A-nan! Pháp kính là khi các đệ tử Phật đã có lòng tin chắc chắn không lay động, hoan hỷ tin Phật là đức Như Lai chí chơn, vô sở trước Chánh Đẳng Chánh Giác, đầy đủ mười hiệu. Và hoan hỷ tin Pháp là giáo lý chân chính vi diệu, Phật tự ý nói ra, không hạn cuộc thời gian, chỉ bày con đường đi đến Niết-bàn; là con đường của kẻ trí. Và hoan hỷ tin Tăng là đại chúng sống hòa đồng trong lẽ thiện, việc làm ngay thẳng, không dối trá, đồng thời thành tựu đạo quả, trên dưới hòa thuận, đầy đủ cả Pháp thân, hướng đến Tu-đà-hoàn và chứng quả Tu-đà-hoàn, hướng tới Tư-đà-hàm và chứng quả Tư-đà-hàm, hướng tới A-na-hàm và chứng quả A-na-hàm, hướng tới A-la-hán và chứng quả A-la-hán. Đó là bốn đôi tám bậc, là chúng Hiền thánh của Như Lai, họ là những người rất đáng cung kính, là ruộng phước của thế gian. Tin chắc giới pháp của Hiền thánh là thanh tịnh, không ô uế, không sơ suất, được các bậc Thánh nhân tu hành và đều đạt được đại định tam muội.
Này A-nan, đó là Pháp kính khiến cho đệ tử Phật biết chỗ thọ sanh, dứt sạch ba đường ác, được quả Tu-đà-hoàn, chỉ còn sinh lại cõi này bảy lần, là chắc chắn dứt sạch khổ đau, đồng thời cũng có thể trình bày sự kiện này cho người khác”.
2. Trong một số bài kinh khác, Đức Phật dạy về lộ trình tu như sau: Muốn thành tựu Sơ quả thì trước tiên cần thành tựu giới, kế đến chứng đắc định (bốn bậc thiền). Sau đó phát huy tuệ đoạn trừ ba kiết sử đầu tiên: thân kiến, giới cấm thủ và nghi.
3. Đức Phật còn giới thiệu một con đường khác để đến Sơ quả, đó là bốn bất hoại tín: niềm tin trong sạch, hân hoan, kiên định, không có gì lay chuyển vào Phật, Pháp, Tăng và Thánh giới.
Với tâm hoan hỷ tín, bất hoại tín với Tam Bảo và Thánh giới như vậy thì sẽ thấy sự thật về thân (phá thân kiến), vượt thoát những định kiến quy ước giáo điều (phá giới thủ), thấy rõ con đường giải thoát (phá trừ nghi), dự vào dòng Thánh.
4. Trong kinh Tam Bảo, Đức Phật nói về các đức tính của bậc Tu-đà-hoàn:
- Đức chân thật: dẫu vô tâm phạm lỗi cũng không hề khuất lấp (tu tâm chân thật).
- Đức giác ngộ, diệt trừ các chấp thủ: diệt thân kiến, hoài nghi, luôn cả giới cấm thủ (tu tập thiền quán, thiền định).
5. Có thể nghe về các đức cần tu của người thánh cư sĩ, qua bài kinh “Cư sĩ Ugga”.
Kết luận: Dù tại gia hay xuất gia, muốn giải thoát khỏi luân hồi này, cũng phải tu học theo con đường Bát chánh đạo, hiểu về chánh kiến và toàn bộ thân, khẩu, ý hướng tới đoạn diệt tham ái.
Chúng ta - những người tại gia phải luôn hướng tới thực hành Pháp, trì giới, là tâm hướng tới giải thoát, khi sự tinh tấn trở thành nhất tâm thì chắc chắn sẽ đạt tới Sơ quả giải thoát. Tinh tấn không lười mỏi, nhất tâm, chánh niệm là những dấu hiệu mà chúng ta cần duy trì.
Chúc em tinh tấn!
