15/08/2025
📝 Heshtja intelektuale në kohë krizash
Në një shoqëri që synon demokratizimin, zhvillimin dhe afirmimin ndërkombëtar, institucionet akademike mbajnë peshën e rëndë të orientimit intelektual dhe etik të vendit. Akademia e Shkencave e Kosovës, si trupi më i lartë shkencor, supozohet të jetë jo vetëm arkitektja e dijes, por edhe zëri i arsyes në momente të paqartësisë politike, krizave sociale dhe përçarjes kulturore. E megjithatë, në vitet e fundit, jemi dëshmitarë të një heshtjeje të dhimbshme dhe shqetësuese nga ky institucion — një heshtje që flet më shumë se çdo deklaratë.
🎓 Arsimi — themeli që po dridhet
Kosova përballet me një krizë sistematike në arsim: shkolla me mungesë infrastrukture, mësimdhënie pa standarde bashkëkohore, trupa akademike të politizuara dhe braktisje e vlerës shkencore në favor të interesave afatshkurtra. Në një klimë të tillë, pritej që Akademia e Shkencave të ishte fanar ndriçues — të formulonte qëndrime kritike, të ofronte politika arsimore të bazuara në hulumtim, të përkrahte ekselencën dhe risinë. Por heshtja e saj ka kontribuar në një ndjesi boshllëku, ku arsimi është pa një busull akademike që ta udhëheqë.
⚖️ Politika e brendshme dhe ajo e jashtme — nevoja për vizion dhe analizë
Marrëdhëniet ndërpartiake, polarizimi politik, mungesa e transparencës në vendimmarrje dhe situatat diplomatike kërkojnë interpretim të thellë nga trupa akademike që e njeh historinë, gjeopolitikën dhe dinamikat shoqërore. Akademia e Shkencave duhet të jetë vend ku hartohen ide, projektohen politika, vlerësohen pasojat dhe ballafaqohen strategjitë. Heshtja në momente kyçe ka krijuar një hendek mes dijes shkencore dhe vendimmarrjes politike — një humbje e madhe për shoqërinë.
📣 Roli që duhet rifituar
Akademia nuk mund të mbetet në rolin ceremonial të publikimit të librave dhe mbajtjes së simpoziumeve. Ajo duhet të jetë aktore aktive në jetën publike, të flasë për barazinë sociale, për identitetin kulturor, për sfidat ekonomike dhe për vizionin strategjik të shtetit. Heshtja e saj nuk është vetëm indiferencë, por tradhti ndaj misionit që e ka themeluar.
Nëse Kosova kërkon të ndërtojë një shoqëri të dijes, atëherë është koha që institucionet akademike të dalin nga hijet, të guxojnë të artikulojnë kritika, të nxisin debat dhe të marrin përgjegjësinë që u takon. Akademia duhet të jetë zëri i shpresës, jo eklipsi i saj.
Akademia e Shkencave e Shqipërisë/Academy of Sciences of Albania
https://www.facebook.com/akademiaeshkencavedheearteveekosoves
Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës (ASHAK), e themeluar më 20 dhjetor të vitit 1975 në