23/06/2025
Baie geluk!
MARETHA MAARTENS: Eietydse legende word 80. Leana Lategan vertel.
Maretha Maartens, 'n bekende en geliefde skrywer (en nie net in haar tuisstad Bloemfontein nie!) is vandag 80 jaar oud. En daarby 'n jeugdige mylpaal in hierdie merkwaardige vrou se geval.
Sy is in Bloemfontein gebore, maar het grootgeword op die klein Vrystaatse plattelandse dorpies Jacobsdal en Petrusburg. Sy matrikuleer aan die Hoërskool Petrusburg, waar sy ses onderskeidings behaal.
Uit outobiografiese vertellings van Maretha kom 'n ongekunstelde, dankbare en nederige, maar terselfdertyd skerpsinnige mens na vore. Van kleins af word sy met stories en vertellings groot, en van haar pa (wat 'n polisieman van beroep was) leer sy om haar oog in te stel op al die wonders wat rondom haar gebeur. Sy wil ook van kindertyd af reeds stories skryf, en begin publiseer bydraes in "Klein Volksblad" ( 'n inisiatief van Anna van Zyl, die boekeresensent van die "Volksblad"), en verder in "Môrelig" en "Naweekpos". Hierdie skryfstukkies, met tekeninge, word later gebundel as "Die lekkerlees-kinderboek".
Maretha se besluit om haar taak as voltydse predikantsvrou doelgerig uit te leef, was nooit enige hindernis in haar skrywersloopbaan nie. Haar man, Hennie, was trouens die aanmoediging tot volhou met skryf, en ook 'n eerste kritiese leser.
Maartens sou met verloop van tyd haar skryftalent vir 'n veeltal genres aanwend: liefdesromans, biografiese fiksie, kinder-en jeugverhale, Bybelromans, en ook, les bes, verhoogstukke.
"Ek, Maretha Maartens, skryf nie bloot as 'n private plesiertjie nie. Ek wil iets bydra". Hierdie opmerking van haar was profeties, want met haar uitgebreide oeuvre het sy vir lesers van alle ouderdomme en persoonlikhede sinvolle leesstof verskaf. Dat sy dikwels in die spervuur van polemiek en kritiek en literêre skermutselings beland het, kon beslis nie vir haar lekker gewees het nie. Tóg het sy met waardigheid en innerlike oortuiging haar standpunt en doelwitte gestel, en die beoordeling daarvan aan die impak van haar werk self oorgelaat. Met goeie resultate!
Haar romans oor die Grensoorlog, en (veral) die vroue se ervaring daarvan, was vir baie lesers helend om te lees. Haar biografiese fiksie ("Ruitevrou", twee romans oor Marike de Klerk, "Ek droom van 'n droom" (oor Elsje Blair), en ook romans oor Andries Hendrik Potgieter, en Yolandé Korkie is wyd gelees.
Maartens se jeugromans was telkens treffers : " 'n Pot vol winter", "Gezina en die bruin wind", "Die sakmense", "Oor die nek van die draak", "Plek van die dolfyne", "Spinnekopsomer" (lg. vier almal met 'n Sanlamprys bekroon), en veel meer.
Haar Bybelromans "Hanna" en "Sara" het uitstekende resensies gekry, en so ook haar verhoogstukke "Die Kruiskoning", en "Die wind sal nooit weer ophou waai nie".
Maretha was stigter-redakteur van die vrouetydskrif "Finesse", en bedrywige rubriekskrywer vir onder meer "Vrouekeur", "Rooi Rose" en "Volksblad". Sy het verskeie eerbewyse ontvang, en haar werk is bekroon.
Om op die ouderdom van 80 op so 'n lewe van diens te kan terugkyk, is 'n eiesoortige en unieke prestasie, en een wat lesers se dank verdien!
Hiermee ons beste wense vir 'n geseënde nuwe lewensjaar!
Lees gerus Maretha Maartens se ATKV
/ LitNet Skrywersprofiel saamgestel uit NALN se unieke Knipselversameling van meer as 450 000 items:
https://www.litnet.co.za/maretha-maartens-1945/
Grafika: My City Bloemfontein
