23/07/2025
Die verhaal van Afrikanerheld Dirkie Uys (12) - 1838
Na die moord op Piet Retief en sy manne deur die Zoeloe-koning Dingaan op 6 Februarie 1838, is sommige Voortrekkerkampe ook aangeval. Honderde vroue en kinders is vermoor, en hele gesinne is uitgewis.
Ander trekke, soos dié onder leiding van Piet Uys en Hendrik Potgieter, is gevra om te kom help. Beide trekke het reddingskommando's uitgestuur.
Op pad om te help, is een van hierdie reddingskommandos by Italeni in 'n lokval vasgevang. Die kommando het daarin geslaag om hul pad uit te skiet en deur te druk. 10 Boere is dood en Piet Uys is ernstig gewond met 'n assegaai terwyl hy twee van sy vasgekeerde manne te hulp gesnel het.
Uys het so lank as wat hy kon aan sy saal vasgeklou, maar het afgeval soos sy krag verlep het. Hy het vir sy manne geskree: "Red julself, kêrels, maar veg soos manne!" Sy twaalfjarige seun, Dirkie Uys, het teruggekyk en gesien hoe sy pa deur Zoeloes omring word. Hy was reeds buite gevaar, maar Dirkie het sy perd omgedraai, geskree "Ek sal langs my pa sterf!", en teruggestorm. Hy het drie Zoeloe-krygers geskiet en hulle kortliks gedwing om terug te val, maar hulle het op hom afgestorm en hom van sy perd af gesteek. Dirkie het langs sy pa geval, waar hulle dapper geveg het totdat hulle hul einde teëgekom het.
Hierdie heldedaad van 'n jong Afrikanerseun is verewig op een van die historiese frieze van die Voortrekkermonument.
